Ameliyathane Hemşirelerinin Öz Duyarlılıkları ve Birey Merkezli Perioperatif Bakım Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 161 - 169

Ece Uzun , Şule Alpar Ecevit

Öz

Bu araştırma ameliyathane hemşirelerinin öz duyarlılıkları ile birey merkezli perioperatif bakım verme düzeylerinin belirlenerek aralarındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipteki araştırmanın örneklemini üç farklı hastanede çalışmakta olan 349 ameliyathane hemşiresi oluşturdu. Veriler, 01/09/2023-01/12/2023 tarihlerinde araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemiyle ortalama 15 dakika içerisinde elde edildi. Verilerin toplanmasında Sosyodemografik Veri Formu, Öz Duyarlılık Ölçeği ve Birey Merkezli Perioperatif Hemşirelik Ölçeği kullanıldı. Ameliyathanede 3 aydan kısa süre çalışan hemşireler araştırmadan dışlandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, güvenirlik analizi, parametrik testler, bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson Korelasyon analizi kullanıldı. Hemşirelerin öz duyarlılıkları 3,46±0,59, birey merkezli perioperatif hemşirelik puanı ise 80,4±11,2 olarak tespit edildi. Öz duyarlılığın alt boyutlarından öz sevecenlik, paylaşımların bilincinde olma, öz yargılama ile birey merkezli perioperatif hemşirelik düzeyi arasında ve öz duyarlılık düzeyi ile birey merkezli perioperatif hemşirelik alt boyutlarından bilgi paylaşımı arasında anlamlı ilişki saptandı (p<0,05). Her iki ölçeğin alt boyutları arasında pozitif korelasyon ilişkileri saptandı (p<0,05). Cinsiyet, yaş, meslekte çalışma süresi, ameliyathanede çalışma süresi hem öz duyarlılık hem birey merkezli perioperatif hemşirelik düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahipti (p<0,05). Öz duyarlılık seviyesi ve birey merkezli perioperatif bakım arasında pozitif bir ilişki olduğu, sosyodemografik özellikler ve mesleki hayata ilişkin özelliklerin bu kavramlar üzerine etkisinin olduğu tespit edildi. Öz duyarlılık düzeyini yükseltecek girişimler ameliyathane hemşirelerinin bakım davranışlarını olumlu yönde etkileyebilir.

Anahtar Kelimeler

birey merkezli bakım, öz duyarlılık, perioperatif bakım

Kaynakça

• Akın, Ü., Akın, A. and Abacı, R. (2007). Self-compassion scale: The study of validity and reliability. Hacettepe University Journal of Education, 33(33), 1-10. https://acikerisim.sakarya.edu.tr/handle/20.500.12619/44414
• Alquwez, N., Cruz, J. P., Al Thobaity, A., Almazan, J., Alabdulaziz, H., Alshammari, F., Albloushi, M., Tumala, R. and Albougami, A. (2021). Self‐compassion influences the caring behaviour and compassion competence among Saudi nursing students: A multi‐university study. Nursing Open, 8(5), 2732-2742. https://doi.org/10.1002/nop2.848
• Andrews, H., Tierney, S. and Seers, K. (2020). Needing permission: The experience of self-care and self-compassion in nursing: A constructivist grounded theory study. International Journal of Nursing Studies, 101, 103436. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2019.103436
• Asimah Ackah, V. and Kwashie, A.A. (2023). Exploring the sources of stress among operating theatre nurses in a Ghanaian teaching hospital. International Journal of Africa Nursing Sciences, 18, 100540. https://doi.org/10.1016/j.ijans.2023.100540
• Chellam Singh, B. and Arulappan, J. (2023). Operating room nurses’ understanding of their roles and responsibilities for patient care and safety measures in ıntraoperative practice. SAGE Open Nursing, 9, 23779608231186247. https://doi.org/10.1177/23779608231186247
• Durkin, M., Beaumont, E., Hollins Martin, C. J. and Carson, J. (2016). A pilot study exploring the relationship between self-compassion, self-judgement, self-kindness, compassion, professional quality of life and wellbeing among UK community nurses. Nurse Education Today, 46, 109-114. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2016.08.030
• Heffernan, M., Griffin, M.T.M., McNulty, S.R. and Fitzpatrick, J.J. (2010). Self-compassion and emotional intelligence in nurses. International Journal of Nursing Practice, 16(4), 366-373. https://doi.org/10.1111/j.1440-172X.2010.01853.x
• Jones, D. (2022). Covid-19 Pandemi Döneminde Çalişan Ebelerin Öz Duyarlılık ve Mesleki Doyum Düzeylerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Lathren, C.R., Efird-Green, L., Reed, D., Zimmerman, S., Perreira, K.M., Bluth, K. Heffernan, M, Mary Griffin, T.Q., McNulty, S.R., Fitzpatrick, J.J. and Sloane, P. D. (2024). The prevalence and benefits of self-compassion among professional caregivers. Journal of the American Medical Directors Association, 25(8), 105099. https://doi.org/10.1016/j.jamda.2024.105099
• Leonardsen, A.-C. L., Wolf, A. and Nilsson, U. (2024). Patient-centerdness in the perioperative period-a rapid review of current research. Journal of Perianesthesia Nursing, 39(5), 915-920.e3. https://doi.org/10.1016/j.jopan.2023.12.028
• Neff, K. and Tirch, D. (2013). Self-compassion and ACT. In: Kashdan, T.B. and Ciarrochi, J. (Ed.), Mindfulness, Acceptance, and Positive Psychology: The Seven Foundations of Well-Being. New Harbinger Publications, Inc., California, pp.78-106.
• Özparlak, A., Karakaya, D., Kara, H. and Çelik, E. (2024). The relationship between self-compassion and caring behaviour in nurses: A cross-sectional study. International Nursing Review. https://doi.org/10.1111/inr.13017
• Pimentel, M.P.T., Choi, S., Fiumara, K., Kachalia, A. and Urman, R.D. (2021). Safety culture in the operating room: Variability among perioperative healthcare workers. Journal of Patient Safety, 17(6), 412. https://doi.org/10.1097/PTS.0000000000000385
• Shin, S. and Kang, J. (2019). Development and validation of a person-centered perioperative nursing scale. Asian Nursing Research, 13(3), 221-227. https://doi.org/10.1016/j.anr.2019.07.002
• Stab, N., Hacker, W. and Weigl, M. (2016). Work organization in hospital wards and nurses’ emotional exhaustion: A multi-method study of observation-based assessment and nurses’ self-reports. International Journal of Nursing Studies, 61, 52-62. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2016.05.012
• Stahel, P., Cobianchi, L., Dal Mas, F., Paterson-Brown, S., Sakakushev, B.E., Nguyen, C., Fraga, G.P., Yule, S., Damaskos, D., Healey, A.J., Biffl, W., Ansaloni, L. and Catena, F. (2022). The role of teamwork and non-technical skills for improving emergency surgical outcomes: An international perspective. Patient Safety in Surgery, 16(1), 8. https://doi.org/10.1186/s13037-022-00317-w
• Yılmaz Esenboğa, N. and Yurt, S. (2023). Birey merkezli perioperatif hemşirelik ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 39(1), 21-33. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1107227
• Yosef, B., Woldegerima Berhe, Y., Yilkal Fentie, D. and Getahun, A.B. (2022). Occupational stress among operation room clinicians at Ethiopian University Hospitals. Journal of Environmental and Public Health, 2022, 2077317. https://doi.org/10.1155/2022/2077317