Örgütsel ekoloji kuramı bağlamında Türkiye’deki havayolu taşımacılığı sektörünün son 40 yılının analizi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 7 - 17, 08.06.2023

Yusuf Gündüz Cem Arslantaş

https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1281603

Öz

Havayolu taşımacılığı sektörü 1983 yılından sonra serbestleşmeye başlamıştır. 1983 yılına kadar tek bir havayolunun (Türk Hava Yolları A.O.) faaliyet gösterdiği çevreye yeni oyuncular girmiştir. 1983-2023 yılları arasında oldukça fazla havayolu işletmesi kurulmuş ve kapanmıştır. Hava taşımacılığı sektörü büyüyüp gelişirken, çok fazla sayıda havayolunun kurulup kapanması önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bu çalışmanın amacı hayayolu taşımacılığı sektörünün serbestleşme sonrası 40 yıldaki durumunu örgütsel ekoloji kuramı bağlamında incelemektir. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ve doküman incelemesiyle elde edilen veriler kullanılmıştır. Sonuç olarak araştırma soruları örgütsel ekoloji kuramının kavramları ve argümanlarıyla cevaplanmıştır. Gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Ekoloji, Popülasyon Ekoloji, Havayolu Taşımacılığı, Kurulma ve Kapanma Oranı

Analysis of the last 40 years of the air transportation industry in Turkey in the context of organizational ecology theory

Öz

The air transportation industy started to be liberalized after 1983. New players entered the environment where only one airline (Turkish Airlines A.O.) operated until 1983. Between 1983-2023, quite a lot of airline companies were established and closed. As the air transportation industry grows and develops, the establishment and closing of too many airlines poses a major challenge. The aim of this study is to examine the situation of the air transportation industy in the 40 years after liberalization in the context of organizational ecology theory. In this study, data obtained from case study and document analysis, which are qualitative research designs, were used. As a result, the research questions were answered with the concepts and arguments of organizational ecology theory. Suggestions for future work have been made.

Anahtar Kelimeler

Organizational Ecology, Population Ecology, Airline Transportation, Installation and Closure Rate

Kaynakça

• Aksoy, C. ve Dursun, Ö. O. (2018). Türkiye’de sivil havacılık sektörünün gelişimine genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67), 1060-1076.
• Aldemir, H. Ö., Şengür, F. K. ve Ulukan, İ. C. (2021). Exploring strategic choices of airlines: A study in Turkish air transport industry. Asian Academy of Management Journal. 26(2), 1-26.
• Bahar, E. (2018). Türkiye’de havayolu işletmeciliğinin gelişimi. Ekonomi, Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 25-36.
• Battal, Ü. ve Kiracı, K. (2015). Bankruptcies and their causes in the Turkish Airline industry. Transport & Logistics, 15(1), 1-11.
• Gerede, E. (2010). The evolution of Turkish air transport industry: significant developments and the impacts of 1983 liberalization. Journal of Management & Economics, 17(2), 63-91.
• Gerede, E. (2015). Havayolu taşımacılığı ve ekonomik düzenlemeler teori ve Türkiye uygulaması. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları.
• ICAO, (2004). Manual on the Regulation of International Air Transport, (2. Basım),(Doc. 9626).
• İnan, T. T. (2018). Analysis of Turkish Airlines' development stage between the years 2003-2013 under the concept of legacy carriers. Kapadokya Akademik Bakış, 3(1), 51-62.
• Karakaş-Özür, N. (2019). Küreselleşme bağlamında Dünya’da ve Türkiye’de hava ulaşımının gelişimi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 17(1), 25-54.
• Keskin, H., Akgün, A. E. ve Koçoğlu, İ. (2016). Örgüt teorisi. Nobel Dağıtım, 153, 154.
• Keskin, U. ve Kıyık Kıcır, G. (2020). Örgütsel ekoloji kuramı açısından Türkiye’deki kamu radyoları ve özel radyoların analizi . TRT Akademi, 5(9), 8-27
• Köse, Y. (2021). Havacılık sektöründe spesifik finansal oranlar: Türkiye'deki havayolu şirketleri üzerine analiz ve değerlendirme. Journal of Financial Researches & Studies/Finansal Arastirmalar ve Calismalar Dergisi, 13(25), 623-636.
• Kurnaz, S. ve Rodrigues, A. (2022). The perspectives of the air transport market in turkey during covid-19 pandemic. Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, 44(2), 235-243.
• Küçükyılmaz, A. (2016). Hava Taşımacılığının Yapısı. Hava Taşımacılığı, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayını, 29-50.
• Önder, Ç. (2013). Örgütsel ekoloji kuramı. Taşçı, Deniz, Erdemir, Erkan (Ed.), Örgüt kuramı , (ss. 84-103) içinde. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayını.
• Önder, Ç. ve Üsdiken, B. (2007). Örgütsel ekoloji: örgüt toplulukları ve çevresel ayıklama. Örgüt Kuramlari, 133-192.
• Sağbaş, İ. ve Çelik, E. (2019). Türk sivil havayolu taşımacılığında regülasyonların sektöre etkisi (2003-2017). Maliye Dergisi, (176), 152-171.
• Sakız, B. ve Ünkaya, G. (2018). Hava yolu taşımacılığı sektöründe iflas riski-yapay sinir ağları ile airscore tahmini. Öneri Dergisi, 13(50), 159-172.
• Sarıbaş, H. veTekiner, İ. (2015). Türkiye sivil havacılık sektöründe yoğunlaşma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(610), 21.
• Sarıgül, S. S. ve Coşkun, S. (2022). Effects of innovation strategies in the aviation industry. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(2), 365-380.
• SHGM (2023), https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/havacilik_isletmeleri/hava_ulastirma_isletmeleri/hi-120323.pdf adresinden 07 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Şahin, B. ve Tektaş, N. (2021). Havacılıkta SWOT analizi: Türkiye için durum değerlendirmesi. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 4(1), 87-98.
• TOBB (2022), Türkiye Sivil Havacılık Meclisi Sektör Raporu 2021, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Ankara.
• Turhan, M. S. ve Arı, Y. (2021). Örgütsel ekoloji ve kooperatif örgütlenmeleri: Türkiye’de tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörü üzerine bir analiz, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(3), 1436-1454
• Yalçınkaya, A. (2019). Türk havayolu taşımacılığı sektörünün tarihsel gelişimi ve devlet müdahaleleri (1933-2006). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15(29): 405-442.