Türk bankacılık sektöründe 2018-2022 dönemi sürdürülebilirlik performanslarının ENTROPI, TOPSIS ve ARAS yöntemleri ile analizi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 39 - 48, 08.06.2023

Hakan Yıldırım Bahri Ozan Yaman

https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1282893

Öz

Sürdürülebilirlik, diğer alanlarda olduğu gibi finans alanında da son yıllarda en çok tartışılan konulardan biri konumundadır. 1987 yılında yayımlanan Ortak Geleceğimiz adlı rapor ile bir politika konusu haline gelen sürdürülebilirlik, bugün küresel düzeyde dünya kamuoyunun birincil gündemleri arasında yer almaktadır. Finansal sistem ise sürdürülebilir kalkınma dinamiğinde çok önemli roller üstlenmektedir. Bu bağlamda finansal sektörün sürdürülebilirlik performansının araştırılması önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, 2018-2022 döneminde Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların sürdürülebilirlik performanslarının araştırılmasıdır. Bu doğrultuda Entropi, Additive Ratio Assessment (ARAS) ve Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) yöntemleri ile analizler yapılmıştır. Yapılan analizler neticesinde, bankaların sürdürülebilirlik performanslarının yıllar itibarıyla ve analiz yöntemine bağlı olarak değiştiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Finans, Sürdürülebilirlik Performansı, Çok Kriterli Karar Verme, ARAS Yöntemi, TOPSIS Yöntemi

The analysis of the sustainability performances in the Turkish banking sector between the period from 2018 to 2022 with the methods of ENTROPY, TOPSIS and ARAS

Öz

Sustainability is one of the most discussed topics in finance, as in other fields, in recent years. It became a policy issue with the report Our Common Future published in 1987. Nowadays, sustainability is among the primary agendas of the world public opinion at the global level. The financial system plays very crucial roles for sustainable development. In this context, it is important to investigate the sustainability performance of the financial sector. The aim of this study is to investigate the sustainability performance of the banks operating in Turkey between the period from 2018 to 2022. In this direction, Entropy, Additive Ratio Assessment (ARAS) and Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) are used as analysis method. As a result of the analysis, the sustainability performances of the banks vary according to depending on time and analysis method.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Finance, Sustainability Performance, Multi-Criteria Decision Making, ARAS Method, TOPSIS Method.

Kaynakça

• Akbank A.Ş., Sürdürülebilirlik Raporu (2018). 11 Mart 2023 tarihinde https://www.akbankinvestorrelations.com/tr/surdurulebilirlik/yil-liste/Surdurulebilirlik-Raporlari/323/0/0 adresinden erişilmiştir.
• Akbank A.Ş., Faaliyet Raporu (2019-2022). https://www.akbankinvestorrelations.com/tr/yayinlar/yil-liste/Faaliyet-raporlari/317/0/0 adresinden 10 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Aras, G., Tezcan, N. ve Kutlu Furtuna, Ö. (2016). Geleneksel bankacılık ve katılım bankacılığında kurumsal sürdürülebilirlik performansının topsis yöntemiyle karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 27(81), 58-81.
• Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna Kutlu, Ö. (2018). Çok boyutlu kurumsal sürdürülebilirlik yaklaşımı ile Türk bankacılık sektörünün değerlemesi: kamu - özel banka farklılaşması. Ege Akademik Bakış, 18(1), 47-62.
• Dadelo, S., Turskis, Z., Zavadskas, E. & Dadeliene, R. (2012). multiple criteria assessments of elite security personal on the basis of aras and expert methods. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 46(4), 65-88.
• Demirelli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
• Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu (WCED) (1987). Ortak Geleceğimiz, https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf adresinden 10 Şubat 2023 tarihinde alınmıştır.Ecer, F. (2016). ARAS yöntemi kullanılarak kurumsal kaynak planlaması yazılımı seçimi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(1), 89- 98.
• Ecer, F. (2019). Özel sermayeli bankaların kurumsal sürdürülebilirlik performanslarının değerlendirilmesine yönelik çok kriterli bir yaklaşım: entropi-ARAS bütünleşik modeli. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 365-390. DOI: 10.17153/oguiibf.470336
• Eş, A. ve Kamacı, T. B. (2020). Bankaların sürdürülebilirlik performanslarının EDAS ve ARAS yöntemleriyle değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 807-831. DOI: 10.11616/basbed.v20i58861.809533
• İş Bankası A.Ş., Sürdürülebilirlik Raporu (2018). https://www.isbank.com.tr/bankamizi-taniyin/raporlarimiz adresinden 12 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• İş Bankası A.Ş., Faaliyet Raporu (2019-2022). https://www.isbank.com.tr/bankamizi-taniyin/finansal-bilgiler adresinden 12 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Kendirli, S., Çıtak, F. ve İşleyen, A. (2021). Finansal performansın topsis yöntemi ile belirlenmesi: BIST elektrik gaz ve buhar şirketlerinde uygulanması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 2321-2334.
• Khan, Md.H., Islam, M. A., Fatima, J. K. ve Ahmed, K. (2011). Corporate sustainability reporting of major commercial banks in line with gri: Bangladesh evidence. Social Responsibility Journal, 7(3), 347-352.
• Koç, S. ve Vatansever, K. (2013). Fuzzy performance evaluation with ahp and topsis methods: evidence from Turkish banking sector after the global financial crisis. Eurasian Journal of Business and Economics, 6(11), 53-74.
• Korzeb, Z. ve Samaniego-Medina, R. (2019). Sustainability performance: a comparative analysis in the polish banking sector. Sustainability, 11(3), 653-668. https://doi.org/10.3390/su11030653
• Metin, İ. (2020). Türkiye’deki firmaların uluslararasılaşmasında en çok kullanılan modellerin topsis yöntemi İle belirlenmesi. Turkish Studies - Economy, 15(4), 2255-2269.
• Ömürbek, V., Aksoy, E. ve Akçakanat, Ö. (2017), Bankaların sürdürülebilirlik performanslarının aras, moosra ve copras yöntemleri ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(19), 14-32.
• Özçelik F. ve Öztürk B. (2014). evaluation of banks’ sustainability performance in Turkey with grey relational analysis. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 63, 189-210.
• Özkan, T. (2020). Türk bankacılık sektöründe finansal performans ölçmede topsis yönteminin kullanımı: katılım bankaları üzerine bir uygulama, Maliye ve Finans Yazıları, (113), 47-64. DOI: 10.33203/mfy.566714
• Perçin, S. ve Sönmez, Ö. (2018). Bütünleşik entropi ağırlık ve topsis yöntemleri kullanılarak Türk sigorta şirketlerinin performansının ölçülmesi. Uluslar arası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 565-582. DOI: 10.18092/ulikidince.347924
• Rebai, S., Azaiez, M. ve Saidane, D. (2012). Sustainable performance evaluation of banks using a multi-attribute utility model: an application to french banks. Procedia Economics and Finance, 2 (2012), 363-372. DOI:10.1016/S2212-5671(12)00098-6
• Sobhani, F. A., Zainuddin, Y. ve Amran, A. (2011). Religion as an emerging institutional factor behind sustainability disclosure practices in Bangladesh: the case of an Islamic bank. World Journal of Social Sciences, 1(1), 69-85.
• Şendurur, U. ve Temelli, F. (2018). Türkiye’de faaliyet gösteren geleneksel bankalar ve katılım bankalarının sürdürülebilirlik açısından karşılaştırılması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(2), 330-346. DOI: 10.31460/mbdd.344785
• Türkiye Garanti A.Ş., Entegre Faaliyet Raporu (2018-2022). https://www.garantibbvainvestorrelations.com/tr/kutuphane/faaliyet-raporlari/Entegre-Faaliyet-Raporlari/666/0/0 adresinden 14 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Vakıflar Bankası A.Ş., Sürdürülebilirlik Raporu (2018). https://www.vakifbank.com.tr/surdurulebilirlik-raporlari.aspx?pageID=1254 adresinden 13 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Vakıflar Bankası A.Ş., Entegre Faaliyet Raporu (2019-2022). https://www.vakifbank.com.tr/faaliyet-raporlari.aspx?pageID=2532 adresinden 13 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yapı ve Kredi Bankası A.Ş., Faaliyet Raporu (2019-2022). https://www.yapikrediinvestorrelations.com/tr/finansal-bilgiler/finansal-bilgiler-yil-dokuman-liste/Faaliyet-Raporlar%C4%B1/298/0/0#Menu_2019 adresinden 10 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yapı ve Kredi Bankası A.Ş., Sürdürülebilirlik Raporu (2018). https://www.yapikredi.com.tr/yapi-kredi-hakkinda/surdurulebilirlik/raporlar-ve-oduller/surdurulebilirlik-raporlari adresinden 10 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L.W. ve Zhang, Y. (2011). the evaluation of tourism destination competitiveness by topsis & information entropy - a case in the yangtze river delta of China. Tourism Management, 32, 443-451.