ALGILANAN AŞIRI NİTELİKLİLİĞİN ZORUNLU VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 2, 187 - 206, 30.07.2021

Ömer Gizlier Bora Yıldız

https://doi.org/10.11616/basbed.vi.901909

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, çalışanların aşırı niteliklilik algıları ile olumsuz rol dışı işyeri davranışlarından olan zorunlu vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki ve olası etki Kişi-İş Uyumu Teorisi kapsamında incelenmiştir. Bu bağlamda, araştırmanın örneklemini kolayda örnekleme yöntemi ile 2017 Aralık ve 2018 Ocak aylarında ulaşılan İstanbul ilindeki yönetici olmayan 334 hizmet sektörü çalışanı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmış olup, hazırlanan anket iki farklı zaman diliminde aynı kişilere uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, algılanan aşırı nitelikliliğin işini küçük görme boyutunun zorunlu vatandaşlık davranışları üzerinde pozitif bir etkisinin olduğu belirlenirken; algılanan aşırı nitelikliliğin kendini üstün görme boyutunun zorunlu vatandaşlık davranışları üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı herhangi bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma sonunda yönetici ve uygulayıcılara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Algılanan Aşırı Niteliklilik, Zorunlu Vatandaşlık Davranışları, Kişi-Çevre Uyumu, Algılanan Aşırı Niteliklilik, Zorunlu Vatandaşlık Davranışları, Kişi-Çevre Uyumu

Kaynakça

• Acaray, A. (2019), Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Iş Tatmini Ve Işten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Örgüt Temelli Özsaygının Düzenleyici Rolü, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), s.447-468.
• Ahmadian, S., Sesen, H. ve Soran, S. (2017), Expanding The Boundaries Of Compulsory Citizenship Behavior: Its Impact On Some Organizational Outputs, Business and Economic Horizons, 13(1), s.110-118.
• Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983), Job Satisfaction And The Good Soldier: The Relationship Between Affect And Employee “Citizenship”, Academy of Management Journal, 26(4), s.587-595.
• Bickes, D. M., Yilmaz, C., Samur, A. ve Demirtas, O. (2020), The Relationship Between Perceived Overqualification And Counterproductive Work Behaviors: Moderating Role Of Perceived Distributive Justice, International Journal of Social Science Studies, 8(1), s.46-59.
• Brynin, M. ve Longhi, S. (2009), Overqualification: Major Or Minor Mismatch?, Economics of Education Review, 28(1), s.114-121.
• Cheng, B., Zhou, X., Guo, G. ve Yang, K. (2020), Perceived Overqualification And Cyberloafing: A Moderated-Mediation Model Based On Equity Theory, Journal of Business Ethics, 164(3), s.565-577.
• Congregado, E., Iglesias, J., Millán, J. M. ve Román, C. (2016), Incidence, Effects, Dynamics And Routes Out Of Overqualification In Europe: A Comprehensive Analysis Distinguishing By Employment Status, Applied Economics, 48(5), s.411-445.
• Cronbach, L. J. (1951), Coefficient Alpha And The Internal Structure Of Tests, Psychometrika, 16(3), s.297-334.
• Edwards, J. R. (1991), Person-Job Fit: A Conceptual Integration, Literature Review, And Methodological Critique, International Review of Industrial and Organizational Psychology, 6, s.283-357.
• Edwards, J. R. ve Shipp, A. J. (2007), The Relationship Between Person-Environment Fit And Outcomes: An Integrative, (Eds.: Ostroff, C. and Judge, T.A.), Perspectives on Organizational Fit, s.209-258, San Francisco: Jossey-Bass.
• Erdogan, B., Bauer, T. N., Peiró, J. M. ve Truxillo, D. M. (2011), Overqualified Employees: Making The Best Of A Potentially Bad Situation For Individuals And Organizations, Industrial and Organizational Psychology, 4(2), s.215-232.
• Erdogan, B., Karaeminogulları, A., Bauer, T. N. ve Ellis, A. M. (2020), Perceived Overqualification At Work: Implications For Extra-Role Behaviors And Advice Network Centrality, Journal of Management, 46(4), s.583-606.
• Fine, S. (2007), Overqualification And Selection In Leadership Training, Journal of Leadership & Organizational Studies, 14(1), s.61-68.
• Freeman, R. B. (1976), The Overeducated American, New York: Academic Press.
• Frenette, M. (2004), The Overqualified Canadian Graduate: The Role Of The Academic Program In The Incidence, Persistence, And Economic Returns To Overqualification, Economics of Education Review, 23(1), s.29-45.
• Hair, J., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black, W. C. (2010), Multivariate Data Analysis, New Jersey: Prentice Hall.
• Harari, M. B., Manapragada, A. ve Viswesvaran, C. (2017), Who Thinks They're A Big Fish In A Small Pond And Why Does It Matter? A Meta-Analysis Of Perceived Overqualification, Journal of Vocational Behavior, 102, s.28-47.
• Hersch, J. (1995), Optimal ‘Mismatch’and Promotions, Economic Inquiry, 33(4), s.611-624.
• Hu, J., Erdogan, B., Bauer, T. N., Jiang, K., Liu, S. ve Li, Y. (2015), There Are Lots Of Big Fish In This Pond: The Role Of Peer Overqualification On Task Significance, Perceived Fit, And Performance For Overqualified Employees, Journal of Applied Psychology, 100(4), s.1228-1238.
• Johnson, G. J. ve Johnson, W. R. (1996), Perceived Overqualification And Psychological Well-Being, The Journal of Social Psychology, 136(4), s.435-445.
• Kanbur, E. ve Şen, S. (2020), Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Yenilikçi Davranış Üzerine Etkisi: Algılanan Lider Desteğinin Aracılık Rolü, Third Sector Social Economic Review, 55(2), s.1060-1077.
• Karacaoğlu, K. ve Arslan, M. (2019), Algılanan Aşırı Niteliklilik Ve Iş Tatmini Ilişkisinde Iyimserliğin Aracı Rolü: Istifa Eden Veya Erken Emekli Olan Subaylar Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), s.107-136.
• Karaman, E. E. ve Çetinkaya, N. (2019), Kişilik Özelliklerinin Algılanan Aşırı Nitelikliliğe Etkisi: Konaklama İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), s.13-33.
• Kline, R. B. (2015), Principles And Practice Of Structural Equation Modeling, New York: Guilford Publications.
• Kristof‐Brown, A. L., Zimmerman, R. D. ve Johnson, E. C. (2005), Consequences Of Individuals' Fit At Work: A Meta‐Analysis Of Person–Job, Person–Organization, Person–Group, And Person–Supervisor Fit, Personnel Psychology, 58(2), s.281-342.
• Kristof, A. L. (1996), Person‐Organization Fit: An Integrative Review Of Its Conceptualizations, Measurement, And Implications, Personnel Psychology, 49(1), s.1-49.
• Liu, S., Luksyte, A., Zhou, L., Shi, J. ve Wang, M. (2015), Overqualification And Counterproductive Work Behaviors: Examining A Moderated Mediation Model, Journal of Organizational Behavior, 36(2), s.250-271.
• Liu, Y., Zhao, H. ve Sheard, G. (2017), Organizational Citizenship Pressure, Compulsory Citizenship Behavior, And Work–Family Conflict, Social Behavior and Personality: An International Journal, 45(4), s.695-704.
• Lobene, E. V. ve Meade, A. W. (2013), The Effects Of Career Calling And Perceived Overqualification On Work Outcomes For Primary And Secondary School Teachers, Journal of Career Development, 40(6), s.508-530.
• Lobene, E. V., Meade, A. W. ve Pond III, S. B. (2015), Perceived Overqualification: A Multi-Source Investigation Of Psychological Predisposition And Contextual Triggers. The Journal of Psychology, 149(7), s.684-710.
• Luksyte, A. ve Spitzmueller, C. (2016), When Are Overqualified Employees Creative? It Depends On Contextual Factors, Journal of Organizational Behavior, 37(5), s.635-653.
• Luksyte, A., Spitzmueller, C. ve Maynard, D. C. (2011), Why Do Overqualified Incumbents Deviate? Examining Multiple Mediators, Journal of Occupational Health Psychology, 16(3), s.279-296.
• Maynard, D. C., Brondolo, E. M., Connelly, C. E. ve Sauer, C. E. (2015), I'm Too Good For This Job: Narcissism's Role In The Experience Of Overqualification, Applied Psychology, 64(1), s.208-232.
• Maynard, D. C. ve Joseph, T. A. (2008), Are All Part-Time Faculty Underemployed? The Influence Of Faculty Status Preference On Satisfaction And Commitment, Higher Education, 55(2), s.139-154.
• Maynard, D. C., Joseph, T. A. ve Maynard, A. M. (2006), Underemployment, Job Attitudes, And Turnover Intentions, Journal of Organizational Behavior, 27(4), s.509-536.
• McKee-Ryan, F. M. ve Harvey, J. (2011), “I Have A Job, But...”: A Review Of Underemployment, Journal of Management, 37(4), s.962-996.
• Organ, D. W. (1988), Issues In Organization And Management Series.Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Lexington, Massachusetts: Lexington Books/D. C. Heath and Com.
• Ramos Lobo, R. ve Sanromà, E. (2013), Overeducation And Local Labour Markets In Spain, Tijdschrift Voor Economische En Sociale Geografie, 104(3), s.278-291.
• Sierra, M. J. (2011), A Multilevel Approach To Understanding Employee Overqualification, Industrial and Organizational Psychology, 4(2), s.243-246.
• Thompson, K. W., Shea, T. H., Sikora, D. M., Perrewé, P. L. ve Ferris, G. R. (2013), Rethinking Underemployment And Overqualification In Organizations: The Not So Ugly Truth, Business Horizons, 56(1), s.113-121.
• Tınaztepe, C. ve İrge, N. T. (2021). Çalışanın Aşırı Niteliklilik Özelliği İle Örgütsel Sinizm İlişkisinde İyi Oluşunun Aracı Etkisi, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), s.303-331.
• TÜİK. (2019). Türkiye İstatistik Kurumu 2019 Işgücü Istatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2019-33784, (Erişim Tarihi: 20.03.2020).
• Vaisey, S. (2006), Education And Its Discontents: Overqualification In America, 1972–2002, Social Forces, 85(2), s.835-864.
• Verhaest, D., Schatteman, T. ve Van Trier, W. (2015), Overeducation In The Early Career Of Secondary Education Graduates: An Analysis Using Sequence Techniques, Young, 23(4), s.336-356.
• Vigoda-Gadot, E. (2006), Compulsory Citizenship Behavior: Theorizing Some Dark Sides Of The Good Soldier Syndrome In Organizations, Journal for the Theory of Social Behaviour, 36(1), s.77-93.
• Vigoda-Gadot, E. (2007), Redrawing The Boundaries Of OCB? An Empirical Examination Of Compulsory Extra-Role Behavior In The Workplace, Journal of Business and Psychology, 21(3), s.377-405.
• Wang, Z., Lu, H. ve Wang, X. (2019), Psychological Resilience And Work Alienation Affect Perceived Overqualification And Job Crafting, Social Behavior and Personality: An international journal, 47(2), s.1-10.
• Yıldırım, Y. T. (2018), Aşırı Niteliklilik Algısının Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi, Proceedings Of Icopec2018, s.293-299.
• Yıldız, B. ve Ayaz Arda, Ö. (2018a), Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Yenilikçi İşyeri Davranışları Üzerindeki Etkisinde Kolektif Şükranın Rolü, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(2), 141-161.
• Yıldız, B. ve Ayaz Arda, Ö. (2018b), İyi Bir Asker Mi? İyi Bir Illüzyonist Mi? Kariyerizm Ile Zorunlu Vatandaşlık Davranışları Arasındaki Ilişkide Işten Ayrılma Niyetinin Rolü, Business and Economics Research Journal, 9(1), s.151-168.
• Yıldız, B., Özdemir, F., Habib, E. ve Çakı, N. (2017), Aşırı Nitelikliliğin Işten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Kolektif Şükranın Moderator Etkisi, Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 2(2), s.40-61.
• Yu, H., Yang, F., Wang, T., Sun, J. ve Hu, W. (2019), How Perceived Overqualification Relates To Work Alienation And Emotional Exhaustion: The Moderating Role Of LMX. Current Psychology, s.1-9.
• Zheng, B. ve Wang, Z. (2017), Perceived Overqualification And Its Outcomes: The Moderating Role Of Organizational Learning, Social Behavior and Personality: An International Journal, 45(10), s.1675-1690.