THE EFFECT OF PROFESSIONAL BURNOUT LEVELS OF HEALTH SECTOR WORKERS ON EMOTIONAL INTELLIGENCE DURING THE PANDEMIC PERIOD

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 227 - 242, 31.03.2022

Gözde Mert Aysun Öztekin

https://doi.org/10.11616/asbi.1020277

Cited By: 1

Öz

The health sector is a labor-intensive sector that is affected by technological developments. It can be stated that the health sector, when compared to other sectors, is under intense time pressure and employees have to work within low error tolerances. Especially during the pandemic period, the heavy workload of healthcare professionals, the fact that they had to work under many risks, such as getting sick and being a source of infection to family members, created negativity in the levels of professional burnout, and it was difficult for employees to manage their own emotions and thoughts. The aim of this study is to determine the occupational burnout and emotional intelligence levels of health workers during the pandemic period, and to examine the relationship between them. For this purpose, correlation and regression analyzes were applied to determine the cause-effect relationship between the variables. Accordingly, it was determined that there is a significant and negative relationship between occupational burnout and emotional intelligence in healthcare workers.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Professional Burnout, Emotional Intelligence, Health Sector

Pandemi Döneminde Sağlık Sektöründe Çalışanların Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Duygusal Zekâ Üzerindeki Etkisi

Öz

Sağlık sektörü teknolojik gelişmelerden etkilenen ve emek yoğun bir sektör olma özelliği taşımaktadır. Sağlık sektörü, diğer sektörlere göre zaman baskısının daha yoğun olduğu ve iş görenlerin düşük hata toleransları içinde çalışmak zorunda kaldığı bir alandır. Özellikle pandemi döneminde sağlık çalışanlarının iş yükünün ağırlaşması, hastalığa yakalanma ve aile bireylerine bulaştırma kaynağı olmaları gibi birçok risk altında çalışmak durumunda kalmaları mesleki tükenmişlik düzeylerinde olumsuzluk yaratmış ve çalışanların kendi duygu ve düşüncelerini yönetmelerinde zorluklar yaşanmıştır. Bu çalışmanın amacı pandemi döneminde sağlık çalışanlarının mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ düzeyini belirlemek ve aralarındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla değişkenler arasındaki neden-sonuç ilişkisinin tespiti için korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Buna göre sağlık çalışanlarında mesleki tükenmişlik ile duygusal zekâ arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Mesleki Tükenmişlik, Duygusal Zekâ, Sağlık Sektörü.

Kaynakça

• Acar, F. T. (2001). Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları ile İlişkisi: Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ak-Sütlü, S. (2013). Sağlık Çalışanlarında Duygusal Zekâ ve Tükenmişlik İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Arslan, F. (2020). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin ve Nedenlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aslan, Y. ve Özata, Y. (2008). Duygusal Zekâ ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkilerin Araştırılması: Sağlık Çalışanları Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (30), 77-97.
• Bahar, E. (2006). Tükenmişlik Sendromu, Otel İşletmelerinde Ön Büro Çalışanlarında Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Aydın. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baltaş, Z. (2015). İnsanın Dünyasını Aydınlatan ve İşine Yansıyan Işık Duygusal Zekâ (7. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (2008). Stres ve Başa Çıkma Yolları (24. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Boahene, A. L. (2003). Understandingand Preventing Burnout Among Social Studies Teachers İn Africa. The Social Studies, March/April. 68-72.
• Canbulat S. (2007). Duygusal Zekânın Çalışanların İş Doyumları Üzerine Etkisinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cherniss, C. (1980). Staff Burnout: Job Stress İn The Human Services. Beverly Hills: Sage.
• Cherniss, C. (2000). Emotional Intelligence: What İt is and Why İt Matters. Endüstri ve Örgüt Psikoloji Topluluğu’nun Yıllık Olağan Toplantısında Sunulan Bildiri, New Orleans, L.A.
• Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve İşitme Engelliler Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerde Tükenmişliğin Kestirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çulha, Y. (2017). Okul Psikolojik Danışmanlarının Müdürlerinin Liderlik Stillerini Algıları ile Kendi İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dinçerol, C. (2013). Tükenmişlik Sendromunun Mesleki Tükenmişlik ve İş Tükenmişliği Açısından İncelenmesi: Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Doğrar, C. C. (2019). Örgütsel Adalet, Tükenmişlik, İşten Ayrılma Niyeti Kavramları ve Aralarındaki İlişkiler: Akademik Yayınlar Bağlamında Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Edelwich, J. ve Brodsky, A. (1980). Burn-Out: Stages Of Disillusionment İn The Helping Professions. New York: Human Sciences Press.
• Farber, B. (1991). Crisis in Education: Stres and Burnout in Theamerican Teacher. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff Burn-Out. Journal of Social Lssues. 30(L). 159-165.
• Gardner, H. (1999). Çoklu Zekâ, (Çev. Meral Tüzel). İstanbul: BZD Yayıncılık, Enka Vakfı.
• Goleman, D. (2017). İşbaşında Duygusal Zekâ (17. Baskı). (H. Balkara, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güllüce, A. Ç. (2006). Mesleki Tükenmişlik ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişki (Yöneticiler Üzerine Bir Uygulama). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güllüce, A. ve İşcan, Ö. (2010). Mesleki Tükenmişlik ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (2), 7-30.
• Herece, F. ve Şener, İ. (2017). Duygusal Zekâ Ile Tükenmişlik Arasındaki İlişki: Kamu Sektöründe Bir Uygulama. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3 (3), 38-54.
• Herece, G. N. (2016). Duygusal Zekâ ile Tükenmişlik Arasındaki İlişki: Kamu Sektöründe Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Çankaya Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik (1.Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Leiter, M. ve Meechan, K. A. (1986). Role Structure And Burnout in The Field of Hunan Services. The Journal of Applied Behavioral Science. 22(1). 15.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). The Measurement Of Experienced Burnout. Journal of Occcupational Behavior. 2. 99-113.
• Maslach, C. ve Leiter, M.P. (1997). The Truth About Burnout. San Francisco: CA: Lossey- Bass.
• Mert, G., Durmaz, V. ve Küçükaltan, B. (2020). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Örgütsel Stres İlişkisinin Havayolu Uçuş Ekibi Örnekleminde İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.29(3). S:279-297.
• O’dell, I. ve Glover, R. B. (1998). Emotional Intelligence: How Much Do You Know? Recreational Sports Journal. 22(4), 55-57.
• Örmen, U. (1993). Tükenmişlik Duygusu ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgen, I. (2007). Yiyecek-İçecek İşletmeleri Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu: İzmir Adnan Menderes Havalimanı Örneği. I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler. 4-5 Mayıs 2007. Antalya. 116-124.
• Petrides, K. V., Mikolajczak, M., Mavroveli, S., Sanchez-Ruiz, M. J., Furnham, A. ve Perez-Gonzalez, J. C. (2016). Developments İn Trait Emotional Intelligence Research. Emotion Review. 8(4). 335-341.
• Seçer, İ. (2011). Psikolojik Danışmanların Tükenmişlik Düzenlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Shirom, A. (1989). Burnout in Work Organizations. In C.L. Cooper & I. Robertson (Eds.). International Review of Industrial and Organizational Psychology (Pp. 25-48). New York: Wiley.
• Smith, K. B., Profetto-Mcgrath, J. ve Cummings, G. G. (2009). Emotional Intelligence and Nursing: An Integrative Literature Review. International Journal of Nursing Studies. 46(12), 1624-1636.
• Sürgevil, O. (2014). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu, Tükenmişlikle Mücadele Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Thorndike, E. L. (1920). Intelligence And Its Uses. Harper’s Magazine. 140, 227-235.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2019). Güncel Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• Van Horn, J. Schaufeli, W. ve Enzmann, D. (1999). Teacher Burnout and Lack Ofreciprocity. Journal of Applied Social Psychology. 29(1). 91-108.
• Wisniewski, L. ve Gargiulo, R. (1991). Occupational Stress and Burnout Among Special Educators: A Review of The Literature. Journal of Special Education. 31(3). 325-347.
• Yılmaz, O. ve Mert, G. (2020). Çalışanların Adaptif Yeteneklerinin Teknolojik Yenilikleri Kullanma Düzeyine Etkisi: Muhasebe Meslek Mensupları Örneği. International Review of Economics and Management, 8 (1), S: 146-175.