ÜLKEMİZDE GERÇEKLEŞTİRİLEN ETİK KOD ÇALIŞMALARININ NİTEL ANALİZİ: ULAKBİM VERİ TABANI ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 390 - 402, 31.07.2022

Erman Kılınç

https://doi.org/10.11616/asbi.1018490

Öz

Bu çalışmanın amacı, ULAKBİM veri tabanında yer alan “etik kod” ile ilgili Türkçe makalelerin nitel açıdan analiz edilmesidir. Çalışmada, ULAKBİM veri tabanında yer alan tüm disiplinlere ait makaleler “etik kod” ve “etik kodlar” kelimeleriyle filtrelenmiştir. Filtreleme işlemi makale başlıkları ve anahtar kelimelere uygulanmıştır. Filtreleme sonucunda analize uygun on iki makaleye NVivo 12 programıyla nitel analiz teknikleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, etik kodlarla ilgili en yüksek frekanslı kelimelerin “etik, sosyal, bilimsel, psikolojik ve yönetime” olduğu görülmüştür. Analize kelime bulutu ve kavram haritası oluşturularak devam edilmiştir. Daha sonra, “etik” kodlarla ilgili ağaç haritası oluşturulmuştur. Son olarak, veri havuzunda yer alan kelimeler birbirleriyle ilişkilendirilerek kümeleme analizi yapılmıştır. Çalışma sürecinde, ülkemizde yazılan etik kod ile ilgili makale sayısının yeterli olmadığı ve mevcut makalelerden bazılarının farklı kavramlarla ifade edilerek etik kod konusunda kavram karmaşasının olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Etik Kodlar, Nitel Araştırma, ULAKBİM

QUALITATIVE ANALYSIS OF ETHICAL CODES STUDIES CONDUCTED IN OUR COUNTRY: EXAMPLE OF ULAKBİM DATABASE

Öz

The aim of this study is to qualitatively analyze the Turkish articles on the "ethical code" in the ULAKBİM database. In the study, articles belonging to all disciplines in the ULAKBİM database were filtered with the words "ethical code" and "ethical codes". Filtering was applied to article titles and keywords. As a result of filtering, qualitative analysis techniques were applied to twelve articles suitable for analysis with the NVivo 12 program. As a result of the research, it was seen that the highest frequency words related to ethical codes were "ethical, social, scientific, psychological and management". The analysis continued with word cloud and comecptual map. Afterwards, tree map based on “ethical” codes was created. Finally, clustering analysis was performed by associating the words in the database with each other. During the study process, it was seen that the articles on ethical code written in Turkey was not enough in number and some of the existing articles were expressed with different concepts and there was conceptual confusion about the ethical code.

Anahtar Kelimeler

Ethical Codes, Qualitative Research, ULAKBIM

Kaynakça

• Adams, J. S., Tashchian, A., & Shore, T. H. (2001). Codes of ethics as signals for ethical behavior. Journal of Business Ethics, 29(3), 199-211.
• Arslan, Ü., Karataş, U. Y. & Dostuoğlu, E. (2019). Psikolojik danışmanlık alanında mevcut ve gelişen etik sorunlar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 86-103.
• Aydın, İ. (2016). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik (7.b). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cooper, P., Brady, L., Hardeman, O. H., Hyde, A., Naff, K. C., Ott. J. S., White, H (1998). Public administration for the twenty-first century. Texas: Harcourt Brace College Publishers.
• Daştan, A., Bayraktar, Y. & Bellikli, U. (2019). Türkiye’de sosyal bilimler alanında bilimsel araştırma ve yayın etiği eğitimi: İdeali arayış bağlamında bir araştırma. Global Journal Of Economics and Business Studies, 8(15), 21-39.
• Demir, F. (2014). Kamu yönetiminde etik: Tartışma ve birkaç örnek. İnsan ve İnsan Dergisi, 1(1), 14-22.
• Demir, G. (2020). Akademisyenlik mesleğinde etik kod arayışı. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (6), 65-80.
• Etik (t.y.). Türk Dil Kurumu. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Kaptein, M., & Schwartz, M. S. (2008). The effectiveness of business codes: A critical examination of existing studies and the development of an integrated research model. Journal of Business Ethics, 77(2), 111-127.
• Karadeniz, C. (2020). Uluslararası müze çevrelerinde toplumsal işlevler temalı etik kod uygulamaları. Milli Folklor Dergisi, 32(128), 111-125.
• Karaoğlu, A. O. & Saruhan, Ş. C. (2018). Etik kodların vekâlet maliyetleri üzerindeki etkisi ile ilgili bir araştırma. Öneri Dergisi, 13(50), 106-137.
• Kaya, S. ve Uçak, O. (2020). Gazetecilik etik kodlarının oluşturulmasında ve güncellenmesinde meslek kuruluşlarının önemi: Türkiye Gazeteciler Cemiyeti örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 881-917.
• Ligita, T., Nurjannah, I., Wicking, K., Harvey, N. & Francis, K. (2020). From textual to visual: the use of concept mapping as an analytical tool in a grounded theory study. Qualitative Research, 00(0), 1-17.
• Mahmutoğlu, A. (2009). Etik ve ahlak; benzerlikler, farklılıklar ve ilişkiler. Türk İdare Dergisi, 81, 225-249.
• Özan, M. B., Polat, H., Gündüzalp, S. & Yaraş, Z. (2017). Etik kodlara ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri ve etik kod önerileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 43-52.
• Özdemir, M. (2008). Kamu yönetiminde etik. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 179-195.
• Öztürk, U. C., & Cevher, E. (2015). Yeşil işletmeler gerçek mi? Çevre duyarlılığı ve etiği kapsamında etik kodların incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2), 145-162.
• Pater, A., & Van Gils, A. (2003). Stimulating ethical decision-making in a business context:: Effects of ethical and professional codes. European Management Journal, 21(6), 762-772.
• Pieper, A. (2009). Etiğe giriş (Çev. Veysel Atayman & Gönül Sezer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Prakash, D., Bisla, M. & Rastogi, S. G. (2021). Understanding authentic leadership style: The Satya Nadella Microsoft approach. Open Journal of Leadership, 10(2), 95-109.
• Sarıışık, M., Akova, O. & Çontu, M. (2006). Otel yöneticilerinin etik politika ve yöntemlere yaklaşımları üzerine ampirik bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-34.
• Schwartz, M. S. (2002). A code of ethics for corporatecode of ethics. Journal of Business Ethics, 41(1), 27-43.
• Schwartz, M. S. (2004). Effective corporate codes of ethics: Perceptions of code users. Journal of Business Ethics, 55, 323–343.
• Shaw, W. H. & V. Barry (1995). Moral issues in business (6th ed.). Belmont: Wadsworth.
• Sotiriadou, P., Brouwers, J., & Le, T. A. (2014). Choosing a qualitative data analysis tool: A comparison of NVivo and Leximancer. Annals of Leisure Research, 17(2), 218-234.
• Stevens, B. (1994). An analysis of corporate ethical code studies: “Where do we go from here?”. Journal of Business Ethics, 13, 63–69.
• Uğurlu, H. (2020). Bilimsel araştırmalarda etik. Ahi Evran Üniversitesi Akademi Dergisi, 1(1), 67-78.
• Usta, A. (2011). Kuramdan uygulamaya kamu yönetiminde etik ve ahlâk. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergi, 1(2), 39-50.
• Weiss, J. W. (1994). Business ethics: A managerial, stakeholder approach. Belmont: Wadsworth.
• Yılmaz, S. E. (2015). Sosyal hizmet etiğine ilişkin bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi (Sosyal Hizmet Özel Sayısı), 0(0), 122-136.
• Zeren, S. K. (2018). Kurumsal yönetim uygulamaları: bist kurumsal yönetim endeksinde işlem gören firmaların web sitelerinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(4), 74-87.