Levi-Strauss'un Eksik İletişim Yaklaşımı Temelinde Didim Yoran Köyü Mübadilleri Ve Didim'in Yerleşik Toplumu İlişkilerinde Yemek Kültürü

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 783 - 801, 31.07.2023

Özgehan Özkan , Ebru Çitil

https://doi.org/10.11616/asbi.1211895

Öz

Türkler tarih boyunca üç kıta ile teması olan, kültürel etkileşimi ve sosyal hareketliliği yüksek olan bir
millettir. Uyum yeteneği, yüksek hareketli yapısı ile çok geniş bir coğrafi sahada var olmuş, zengin bir kültürel
yapıya ulaşmıştır. Bu hareketlilik kimi zaman kendi iç motivasyonlarından, kimi zaman ise zorunluluktan
(mübadele gibi) kaynaklanmıştır. Nedeni ne olursa olsun bu hareketlilik kültürel bir zenginlik ve çeşitlenmeyi de
beraberinde getirmiştir. Kültür maddi ve manevi yönü olan geniş bir kavramdır. Yemek, kültürün maddi yönünün
önemli bir bileşenidir. Farkı coğrafyalardan, farklı kültürlerden gelen toplulukların kaynaşmalarında, bir arada
uyum içinde yaşayabilmelerinde çok önemli bir etkendir. Bu araştırmanın amacı mübadele ile Didim Yoran köyüne
gelen Selanik Türkleri ile Yoran’da yaşamını sürdüren toplumun kaynaşmasında yemek kültürünün ve bu kültüre
bağlı unsurların etkisini ortaya koymaktır. Bu bağlamda araştırmanın fikri alt yapısı Levi-Strauss’un “eksik iletişim”
kavramına dayanmaktadır. Eksik iletişim, iletişim sürecindeki tarafların etkileşim bir yandan kendi kültürlerini
korurken diğer yandan karşı tarafın kültüründen de belli oranda etkilenmesi ve her iki taraftan unsurlar taşıyan
yeni bir kültürel yapının ortaya çıkmasına işaret etmektedir. Eksik iletişim bağlamında kültür ancak eksik iletişim
şartlarında üretici olabilmektedir. Kültürlerin etkileşimi ve kaynaşması kültürlerin özgün yapısını kaybetmeden
gerçekleşir ise kültür kendini gerçek anlamda ortaya çıkarabilir.
Bu araştırmada nitel bir araştırma gerçekleştirilmiş olup, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak
Didim Yoran köyünde yaşayan beş mübadil ailenin torunları ve beş yerleşik aileden bireyler olmak üzere toplam
10 kişiden ile görüşülmüştür. Görüşme sonucunda elde edilen yanıtlar analiz edilerek Levi-Strauss’un ileri
sürdüğü “eksik iletişim” bağlamında yemek kültürünün bir arada yaşama motivasyonundaki rolü tespit edilmeye
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eksik İletişim, Mübadil, Mübadele, Yemek Kültürü, Incomplete Communication, Exchange Immigrants, Exchange, Food Culture

Culınary Culture In The Relatıons Between Exchangeımmıgrants Of Yoran Vıllage And Settled Populatıon Of Dıdım On The Basıs Of Levı-Strauss’ Incomplete Communıcatıon Approach

Öz

As a nation, Turks have been in contact with three continents throughout history, with their high cultural
interaction and social mobility.With its adaptability and highly mobile structure, the Turkish nation has existed in a
very wide geographical area and has reached a rich cultural structure.This mobility has been sometimes due to
their own internal motivation and sometimes due to necessity (such as exchange).Whatever the reason, this
mobility has brought along a cultural richness and diversity.Culture is a broad concept with material and spiritual
aspects. As a material aspect, food is an important component of the culture.It is a very important factor in the
cohesion of communities from different geographies and cultures and in their ability to live together in
harmony.The aim of this study is to reveal the effect of food culture and the elements relating thereto on the
integration of the Thessaloniki’s Turks who immigrated to Yoran village in Didim as a result of the population
exchange and the settled population in Yoran.
In this context, the intellectual infrastructure of this study is based on Levi-Strauss' concept of "under-
communication". Under-communication refers to the fact that the interaction of the parties in the communication
process is influenced to a certain extent by the culture of the other party,although their own culture
remainssignificantlypreserved, and the emergence of a new cultural structure that carries elements from both
sides.

In the context of under-communication, culture can only be productive under conditions of under-
communication. If the interaction and fusion of cultures takes place without losing their original structure, culture
can reveal itself in a real sense.
In this study, a qualitative research has been carried out and a total of 10 people, including the
grandchildren of five immigrant families living in Yoran village of Didim and individuals from five settled families,
were interviewed using a semi-structured interview technique. Based on the analysis of the responses obtained
as a result of the interview, it is tried to determine the role of food culture in the motivation to live together in the
context of "under-communication" put forward by Levi-Strauss.

Anahtar Kelimeler

Incomplete Communication, Exchange Immigrants, Exchange, Food Culture

Kaynakça

• Arı, K. (1995). Büyük Mübadele: Türkiye’ye Zorunlu Göç 1923- 1925, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Arı, K. (2003). Bir Araştırma Konusu Olarak Mübadele, Yeniden Kurulan Yaşamlar, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arı, K. (2015). Suyun İki Yanı “Mübadele” (Yazılar), Tarih Vakfı, İstanbul: Yurt Yayınları.
• Arı, K. (2008). İzmir’den Bakışla Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri, Lozan’dan Kabotaja, İzmir: Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yayınları.
• Aydoğan, Ö. (2018). Arzu Turan. İçinde N. Kozak (Ed.). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri, Cilt III, İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın.
• Aydoğan, Ö. (2011). Didim’in Dünü Yoran, Didim Belediyesi, İstanbul: Renksan Matbaacılık.
• Bilgin, M. (2013). Büyüteç Altında Didim, Eys Basım.
• Güvenç, S. (Ed.) (2015). Mübadiller: Onlar İki Kere Yabancıydılar, Güvenç, (Ed.), İstanbul: Lozan Mübadilleri Vakfı Yayınları.
• Göç, B. (2018). Arzu Turan. İçinde N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri, Cilt III, İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın.
• Gökaçtı, Mehmet A. (2003). Nüfus Mübadelesi, Kayıp Bir Kuşağın Hikâyesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kalkan, A. (2019). Didim ve Çevresinin Tarihine Geleneksel Mutfak Kültürü Açısından Bakış: Zeytin/ Zeytinyağından Elde Edilen Yiyecekler ve Unutulmakta Olan Bir Tat: Kaşopita, Adnan Menderes Üniversitesi MYO, 1-13.
• Kanık, İ. (2016). Gastro Medya ve Gastro Kültürün Kavramsal İncelemesi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Folklor/Edebiyat, 22(88), .83- 98.
• Kanık, İ. (2018). Gastro Sinema, İstanbul: Alfa.
• Lévi-Strauss, C. (2013). Mit ve Anlam, (Çev: Gökhan Yavuz Demir), İstanbul: Ithaki Yayınları.
• Öğünç, B. (2017). Mübadil Lezzetler Didim, İstanbul: Boyut Matbaacılık.
• Özsoy, İ. (2014). İki Vatan Yorgunları, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Poyraz, E. (2018). Dünden Bugüne Didim, İstanbul: İleri Yayınları.
• Sezer, S. (2012). Lozan ve Mübadele, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Tekeli, İ. (2007). Türkiye’nin Göç Tarihindeki Değişik Kategoriler, A. Kaya, B. Şahin (Editörler) Kökler ve Yollar: Türkiye’de Göç Süreçleri, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ünal, S. (2012). Sosyal-Mekânsal-Siyasal Kümelenme Biçimi Olarak İzmir Kentinde Balkan (Rumeli) Kimliği, Çağdaş Yerel Yönetimler, 21(3), .49-77.
• Yalçın, Gülay Z. (2019). Bir Öyküdür Yoran, Didim Belediyesi.
• Yalçın, K. (2017). Emanet Çeyiz Mübadele İnsanları, İstanbul: Bir zamanlar Yayıncılık.
• https://www.9thgeochemistry.com/portfolio/didim-aydin, (Erişim Tarihi: 18.05.2022).
• http://www.didimportal.com/index.php/tr/208/yoran, (Erişim Tarihi: 12.03.2022).