Türkiye’de Yalnız Yaşayan Yaşlıların Covid-19 Sürecindeki Deneyimleri: Ankara İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1315 - 1332, 30.11.2023

Betül Tamkoç , Hilal Kök , Zeynep Atalay

https://doi.org/10.11616/asbi.1265973

Öz

Dünya genelinde hemen her yaş grubunu olumsuz olarak etkileyen Covid-19 pandemisi, orta yaş ve üzeri bireyleri diğer yaş gruplarına kıyasla daha fazla etkilemiştir. Yaşlıların bu süreçteki deneyimlerini öğrenmek amacıyla nitel araştırma tasarımı kullanılarak yapılan bu araştırmada, Ankara ilinde Covid-19 sürecinde yalnız yaşayan 65 yaş ve üzeri 11 yaşlı ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanan veriler MAXQDA 2020 paket programı kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre “yaşlıların Covid-19 sürecine ilişkin deneyimleri”, “yaşlıların Covid-19 sürecinde karşılaştıkları sorunlar”, “sosyal izolasyon ve yalnızlık”, “yaşlıların Covid-19 ile baş etme stratejileri” ve “yaşlıların hizmet beklentileri” olmak üzere 6 tema belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, yaşlıların pandemi sürecindeki deneyimleri bireysel ve sosyal özelliklerine, sahip oldukları maddi ve manevi kaynaklarına ve sağlık durumlarına göre değişkenlik göstermektedir. Bununla birlikte yakın çevre ile görüşememek en önemli sorunlardan biri iken sosyal destek mekanizmaları arasında aile, komşu ve kamu tarafından sunulan destekler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaş, yaşlanma, yalnız yaşamak, Covid-19 ve yaşlı

The Experiences of The Elderly Living Alone in Turkey in The Covid-19 Process: The Case of Ankara

Öz

The Covid-19 pandemic, which negatively affects almost every age group around the world, has affected middle-aged and older individuals more than other age groups. In this study, which was conducted using a qualitative research design to learn the experiences of the elderly in this process, face-to-face interviews were conducted with 11 elderly people aged 65 and over who lived alone in the Covid-19 process in Ankara. The data collected through the semi-structured interview form developed by the researchers were analyzed using the MAXQDA 2020 package program. According to the results of the research, 6 themes are “experiences of the elderly regarding the Covid-19 process”, “problems faced by the elderly during the Covid-19 process”, “social isolation and loneliness”, “the strategies of the elderly to cope with Covid-19” and “service expectations of the elderly”. determined. According to the results of the research, the experiences of the elderly during the pandemic process vary according to their individual and social characteristics, their material and moral resources, and their health status. However, one of the most important problems is not being able to meet with the immediate environment, among the social support mechanisms are the support offered by family, neighbors and the public.

Anahtar Kelimeler

age, ageing, living alone, Covid-19 and older people

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2021, Temmuz 24). Haberler. https://www.aile.gov.tr/haberler/kovid-19la-mucadele-surecinde-yaklasik-7-milyon-aileye-10-6-milyar-lira-destek-saglandi/ adresinden alındı
• Altın, Z. (2020). Covid-19 Pandemisinde Yaşlılar. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 30, s. 49-57.
• Armitage, R., & Nellums, L. B. (2020). Covid-19 and the Consequences of Isolating the Elderly. The Lancet Public Health, 5(5), s. e256. doi:10.1016/S2468-2667(20)30061-X
• Bilge, M. (2020). Türkiye'de Covid-19 Pandemi Sürecinde Dezavantajlı Bireylere Yönelik Uygulamaların İncelenmesi: “VEFA Sosyal Destek Grubu” Örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi (16), s. 101-114.
• Bilgin, Ö. F., Tamkoç, B., & Aydoğdu, Ö. (2021). Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetlerin Yerinde Yaşlanma Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21 (53), s. 963-977.
• Chou, K.-L., & Chi, I. (2000). Comparison Between Elderly Chinese Living Alone and Those Living with Others. Journal of Gerontological Social Work, 33 (4), s. 51-66, DOI: 10.1300/J083v33n04_05.
• Chou, K.-L., Chi, I., & Boey, K. W. (2000). Determinants of Depressive Symptoms Among Elderly Chinese Living Alone. Clinical Gerontologist, 20 (4), s. 15-27, DOI: 10.1300/J018v20n04_03.
• Creese, B., Khan, Z., Henley, W., O'Dwyer, S., Corbett, A., Da Silva, M. V., Ballard, C. (2021). Loneliness, Physical Activity, and Mental Health During Covid-19: A Longitudinal Analysis of Depression and Anxiety in Adults Over the Age of 50 Between 2015 and 2020. International Psychogeriatrics, 33 (5), s. 505–514.
• Doğanay, G. & Çopur, Z. (2020). Yaşlı Nüfusun Covid-19 Salgınına İlişkin Görüşleri: Giresun İli Örneği. Türk Coğrafya Dergisi, Covid-19 Özel Sayisi , 59-74 . DOI: 10.17211/tcd.796128.
• Dziedzic, B., Idzik, A., Kobos, E., Sienkiewicz, Z., Kryczka, T., Fidecki, W., & Wysokiński, M. (2021). Loneliness and Mental Health Among the Elderly in Poland During The Covid-19 Pandemic. BMC Public Health, 21(1), 1976.
• Fingerman, K. L., Ng, Y. T., Zhang, S., Britt, K., Colera, G., Birditt, K. S., & Charles, S. T. (2021). Living Alone During Covid-19: Social Contact and Emotional Well-being Among Older Adults. The Journals of Gerontology: Series B, 76(3), s. e116-e121.
• Gencer, N. (2020). Kovid-19 Sürecinde Yaşlı Olmak: 65 Yaş ve Üzeri Vatandaşlar İçin Uygulanan Sokağa Çıkma Yasağı Üzerine Değerlendirmeler ve Manevi Sosyal Hizmet. Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(31), s. 35-42.
• Gorenko, J. A., Moran, C., Flynn, M., Dobson, K., & Konnert, C. (2021). Social Isolation and Psychological Distress Among Older Adults Related to Covid-19: A Narrative Review of Remotely-Delivered Interventions and Recommendations. Journal of Applied Gerontology : The Official Journal of The Southern Gerontological Society, 40(1), s. 3–13.
• Gustavson, K., & Lee, C. D. (2004). Alone and Content: Frail Seniors Living in Their Own Home Compared to Those Who Live with Others. Journal of Women & Aging, 16(3-4), s. 3-18, DOI: 10.1300/J074v16n03_02.
• Heid, A. R., Cartwright, F., Wilson-Genderson, M., & Pruchno, R. (2021). Challenges Experienced by Older People During the Initial Months of the Covid-19 Pandemic. The Gerontologist, 61(1), s. 48–58.
• Hwang, T.-J., Rabheru, K., Peisah, C., Reichman, W., & Ikeda, M. (2020). Loneliness and Social Isolation During the Covid-19 Pandemic. International Psychogeriatrics, 32(10), s. 1217–1220.
• İnce, C. (2020). Afetlerde Sosyal Savunmasız Bir Grup Olarak Yaşlılar: Covid-19 Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(9), s. 184-198.
• Kahraman, B., Uğur, T. D., Girgin, D., & Koçak, A. B. (2022). COVID-19 Döneminde Yaşlı Olmak: 65 Yaş ve Üzeri Bireylerin Pandemi Sürecinde Yaşadığı Sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 39(1), s. 124-143.
• Klinenberg, E. (2016). Social Isolation, Loneliness, and Living Alone: Identifying the Risks for Public Health. American Journal of Public Health, s. 786-787. doi:10.2015/AJPH.2016.303166
• Kök, H. (2022). Alzheimer Hastaları ve Bakım Verenleri İçin Gündüz Bakım Hizmetleri. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 22(2), s. 195-213.
• Kotwal, A. A., Holt-Lunstad, J., Newmark, R. L., Cenzer, I., Smith, A. K., Covinsky, K. E., Perissinotto, C. M. (2021). Social Isolation and Loneliness Among San Francisco Bay Area Older Adults During the Covid-19 Shelter-in-Place Orders. Journal of the American Geriatrics Society, 69(1), s. 20–29.
• Lysack, C. L., Neufeld, S. W., Macneil, S. E., & Lichtenberg, P. A. (2002). At Risk in Old Age. Clinical Gerontologist, 24(3-4), s. 77-91, DOI: 10.1300/J018v24n03_07.
• Maltais, D. (2019). Elderly People with disabilities and natural disasters: Vulnerability of seniors and post trauma. J Gerontol Geriatr Med 5: 041., 5(4), s. 1-7.
• Palmer, K., Monaco, A., Kivipelto, M., Onder, G., Maggi, S., Michel, J.-P., Donde, S. (2020). The Potential Long-Term Impact of the Covid-19 Outbreak on Patients with Non-Communicable Diseases in Europe: Consequences for Healthy Ageing. Aging Clinical and Experimental Research, 32(7), s. 1189–1194.
• Previtali, F., Allen, L.D., Varlamova, M. (2020). Not Only Virus Spread: The Diffusion of Ageism During the Outbreak Of Covid-19. Journal of Aging and Social Policy, 32(4-5), 506-514. DOI: https://doi.org/10.1080/08959420.2020.1772002.
• Roland, K., & Markus, M. (2020). Covid-19 Pandemic: Palliative Care For Elderly and Frail Patients at Home and in Residential and Nursing Homes. Swiss Med Wkly, 150, s. w20235. doi:10.4414/smw.2020.20235
• Roy, J., Jain, R., Golamari, R., Vunnam, R., & Sahu, N. (2020). Covid-19 in the Geriatric Population. International Journal of Geriatric Psychiatry, 35(12), s. 1437–1441.
• Sayın Kasar, K., & Karaman, E. (2021). Life in Lockdown: Social Isolation, Loneliness and Quality of Life in The Elderly During the Covid-19 Pandemic: A Scoping Review. Geriatric Nursing (New York, N.Y.), 42(5), s. 1222–1229.
• Tamkoç, B. (2020). Esping-Andersen’in Refah Rejimleri Sınıflandırmasına Göre Farklı Refah Rejimlerinde Alzheimerlı Bireylere Yönelik Hizmetlerin İncelenmesi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmalar, 4(3), s. 1-12.
• Tamkoç, B., & Bilgin, Ö. F. (2020). Aktif Yaşlanma Bağlamında Yaş Dostu Kent Kavramı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2(“Erişilebilirlik” Özel Sayısı), s. 211-226.
• Tong, H., Lai, D. W., & Walsh, C. A. (2019). Formal Social Participation and Utilization of Community-based Services among Urban Elderly Chinese Living Alone in Shanghai, China. Journal of Social Service Research, 45(4), s. 520-529, DOI: 10.1080/01488376.2018.1481172.
• Türk, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Pandemisi Sürecinde Yaşlılara Yönelik Uygulamalar ve Yaşlıların Psiko-Sosyal Durumu Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayını, 35.
• Türkiye İstatistik Kurumu . (2022, Ağustos 26). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 adresinden alındı
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Mart 17). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. İstatistiklerle Yaşlılar, 2022: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0statistiklerle adresinden alındı
• United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2020). World Population Ageing 2020 Highlights: Living Arrangements of Older Persons. New York: United Nations Publication.
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2019). World Population Prospects 2019: Highlights. New York: United Nations.
• van Tilburg, T. G., Steinmetz, S., Stolte, E., van der Roest, H., & de Vries, D. H. (2021). Loneliness and Mental Health During the Covid-19 Pandemic: A Study Among Dutch Older Adults. The Journals of Gerontology. Series B, Psychological Sciences and Social Sciences, 76(7), s. e249–e255.
• Wong, S. Y., Zhang, D., Sit, R. W., Yip, B. H., Chung, Y.-N., Wong, C. K., Mercer, S. W. (2020). Impact of Covid-19 on Loneliness, Mental Health, And Health Service Utilisation: A Prospective Cohort Study of Older Adults with Multimorbidity in Primary Care. The Journal of The Royal College of General Practitioners, 70(700), s. e817–e824.
• WHO. (2015). World Report on Ageing and Health. Luxembourg: World Health Organization.
• Wu, B. (2020). Social Isolation and Loneliness among Older Adults in the Context of Covid-19: A Global Challenge. Global Health Research and Policy, 5 (1), s. 27.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin.