Yönetim Biliminin Erken Dönem Öncü İsimlerinden Olan Robert Owen Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 1135 - 1151, 30.11.2024

Nurettin Bilmez

https://doi.org/10.11616/asbi.1516581

Öz

Yönetim olgusunun bilimsel açıdan ele alınışı çeşitli bilim adamlarının çalışmalarıyla başlatılmaktadır. Bu çalışmaların yoğun ve sistematik biçimde ortaya çıktığı döneme bakılırsa 19. yüzyılın sonlarına ve 20. yüzyılın başlarına denk gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, Sanayi Devrimi ile hızlanan fabrikalaşma sürecinde ortaya çıkan yönetimsel sorunlar üzerine çalışma yapan önemli kişilerden birisi olan Robert Owen’ı yönetim bilimine katkıları açısından ele almaktır. Görüşleri ve çalışmaları incelendiğinde yönetim bilimi açısından önemli tespitler ve çözüm önerileri geliştiren Owen’ın, bu yönüyle akademik çalışmalara çok fazla konu edinmediği de anlaşılmıştır. Çalışmanın iddiası, Owen’ın yönetim biliminin erken dönem öncü isimlerinden birisi olduğu ve alana önemli katkılar sağladığıdır. Sonuç olarak, yönetim biliminin erken dönemlerinde yaşayan ve yaşadığı dönem içinde yönetimsel sorunlara çözümler üreten, bu konuda çeşitli akademik çalışmalar yapan ve görev aldığı organizasyonları daha verimli hale getirmeyi amaçlayan Owen’ın önemli bir akademik miras bıraktığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim Bilimi, Robert Owen, Sanayi Devrimi.

A Study on Robert Owen, Who is One of the Pioneers of Management Science in the Early Period

Öz

The scientific study of the administration phenomenon is initiated by the studies of various scientists. Considering the period in which these studies emerged intensively and systematically, it corresponds to the end of the 19th century and the beginning of the 20th century. The aim of this study is to discuss Robert Owen, one of the important people who worked on the administrative problems that emerged during the factoryization process that accelerated with the Industrial Revolution, in terms of his contributions to administrative science. When his views and works are examined, it is understood that Owen, who developed important findings and solution suggestions in terms of administrative science, has not been subject to much academic studies in this regard. The claim of the study is that Owen was one of the early pioneers of administrative science and made significant contributions to the field. As a result, it is thought that Owen, who lived in the early periods of administrative science and produced solutions to managerial problems during his time, conducted various academic studies on this subject and aimed to make the organizations he worked for more efficient, left an important academic legacy.

Anahtar Kelimeler

Management Science, Robert Owen, Industrial Revolution

Kaynakça

• Agogbua, S. N., Anekwe, E. A. & Abugbum, H. (2017), Evolution of Management Thought: a Continuous or Discontinuous Process. European Journal of Business and Management, 9(35), s.67-75.
• Aktoluğ, A. K. (2017), Robert Owen, (Ed.: Ö. Livvarçin ve D. Kurt), Yönetim Biliminde 49 İnsan Teorisi, s.373-377, İstanbul: Beta Yayınları.
• Aybay, R. (2012), Sosyalizmin Öcülerinden Robert Owen: Yaşamı, Eylemi, Öğretisi, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bakkalbaşı, İ. O. (2017), Yönetim Biliminin Doğuşu ve İlk Temsilcileri Hakkında Bir Tartışma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 39(2), s.429-450.
• Bateman, T. S. ve Snell, S. A. (2016), Yönetim, (Çev. Ed.: S. Besler ve C. Erbil), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bozkurt, Ö., Ergun, T. ve Sezen, S. (2008), Kamu Yönetimi Sözlüğü, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Claeys, G. (1982), Robert Owen, Paternalism and Democracy. International Review of Social History, 27(2), s.161-207.
• Claeys, G. (2011), Robert Owen and Some Later Socialists, (Ed.: N. Thompson and C. Williams), Robert Owen and His Legacy, s.33-53, Cardiff: University of Wales Press.
• Claeys, G. (2016), Bibliography of the Writings of Robert Owen, (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.11-72, New York: Routledge.
• Cole, G. D. H. (1966), Introduction. (Ed. G. D. H. Cole), A New View of Society (Robert Owen), s.1-18, London: Everyman’s Library.
• Davidson, L. (2010), A Quest for Harmony: The Role of Music in Robert Owen’s New Lanark Community. Utopian Studies, 21(2), s.232-251.
• Davidson, L. and Arnold, J. (2011). The Great Experiment: New Lanark from Robert Owen to World Heritage Site, (Ed.: N. Thompson and C. Williams), Robert Owen and His Legacy, s.55-69, Cardiff: University of Wales Press.
• Davis, R. A. (2011), Robert Owen and Religion, (Ed.: N. Thompson and C. Williams), Robert Owen and His Legacy, s.91-111, Cardiff: University of Wales Press.
• Diamantopoulos, M. (2023), A Legacy of 'Propagandist Action': Robert Owen, the Paradox of Working-Class Pedagogy, and the Making of Britain's Co-operative Movement. Journal of Co-operative Studies, 56(3), s.13-24.
• Donnachie, I. (2011), Robert Owen: Reputations and Burning Issues, (Ed.: N. Thompson and C. Williams), Robert Owen and His Legacy, s.13-32, Cardiff: University of Wales Press.
• Dowd, D. F. (2024), Robert Owen: British Social Reformer. Encyclopedia Britannica, https://www.britannica.com/biography/Robert-Owen, (Erişim tarihi: 20.10.2024).
• Drolet, M. ve Frobert, L. (2021), Robert Owen and Continental Europe. History of European Ideas, 47(2), s.175-190.
• Ece, Ş. (2019), Kusursuz Bir Toplum Mümkün mü?. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), s.157-163.
• Escott, M. (2011), Robert Owen as Politician and Parliamentarian, (Ed.: N. Thompson and C. Williams), Robert Owen and His Legacy, s.129-155, Cardiff: University of Wales Press.
• Fayol, H. (2013), Genel ve Endüstriyel Yönetim, (Çev.: M. A. Çakıloğlu), Ankara: Adres Yayınları.
• Fişek, K. (2015), Yönetim, Ankara: Kilit Yayınları.
• Gibson, R. E. (1980), A System Approach to the Management of Research and Developmant. Johns Hopkins APL Technical Digest, 1(4), s.252-263.
• Gorb, P. (1951), Robert Owen as a Businessman. The Business History Review, 3(25), s.127-148.
• Gordon, P. (1994), Robert Owen. UNESCO: International Bureau of Education, 24 (1/2), s.279-296 (1-12).
• Gücüm, K. (2018), Robert Owen Önergesinin 200. Yılında Yeni Toplum ve Makineler. Teori, s.46-63.
• Harrison, J. F. C. (1969), Quest Fort he New Moral World: Robert Owen and the Owenites in Britain and America, New York: Charles Scribner’s Sons.
• Heywood, A. (2016), Siyaset, (Çev.: B. B. Özipek, B. Seçilmişoğlu, A. Yayla, H. Y. Başdemir), Ankara: Adres Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (2018), Sanayi ve İmparatorluk, (Çev.: A. Ersoy), Ankara: Dost Kitabevi.
• Hughes, O. E. (2013), Kamu İşletmeciliği & Yönetimi, (Çev.: B. Kalkan, B. Akın, Ş. Akın), Ankara: BigBang Yayınları.
• Kurimoto, A. (2023), Co-operative Practices in Championing Owen’s Legacy in Contemporary Japan, Journal of Co-operative Studies, 56(3), s.78-84.
• McLaren, D. (2000), 'Education For Cıtızenship' and the New Moral World of Robert Owen. Scottish Educational Review, 32(2), s.107-117.
• Mertel, K. (2020). Çölün Ortasında Bir Vaha: Lanark. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(8), s.193-199.
• Mill, J. S. (2020), Sosyalizm, (Çev.: Ş. Göktepe), İstanbul: Karpa Yayıncılık.
• Morton, A. L. (1962), The Life and Ideas of Robert Owen, London: Lawrence & Wishast.
• O’ Hagan, F. J. (2011), Robert Owen and Education, (Ed.: N. Thompson and C. Williams), Robert Owen and His Legacy, s.71-90, Cardiff: University of Wales Press.
• Owen, R. (1857), The Life of Robert Owen, New York: Augustus M. Kelley Publishers.
• Owen, R. (1966), A New View of Society and Other Wriitings, London: Everyman’s Library.
• Owen, R. (2016[1813]), A New Vıew of Socıety; or, Essays on the Prıncıple of the Formatıon of the Human Character, and the Applıcatıon of the Prıncıple to Practıce (1813-1816), (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.23-100, New York: Routledge.
• Owen, R. (2016[1815]), Observations on the Effect of the Manufacturing System, (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.109-119, New York: Routledge.
• Owen, R. (2016[1816]), Address Delivered to the Inhabitants of New Lanark, (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.120-141, New York: Routledge.
• Owen, R. (2016[1818]), Two Memorials on behalf of the Working Class, (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.251-268, New York: Routledge.
• Owen, R. (2016[1819]), An Address the Working Classes, (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.278-286, New York: Routledge.
• Owen, R. (2016[1820]), Report to the Country of Lanark 1820, (Ed.: G. Claeys), Selected Work of Robert Owen, s.287-333, New York: Routledge.
• Owen. R. (1920), The Life of Robert Owen, London: G. Bell and Sons Ltd.
• Pindur, W., Rogers, S. E. ve Kim, P. S. (1995), The History of Management: a Global Perspective. Journal of Management History, 1(1), s.59-77.
• Sennett, R. (2017), Otorite, (Çev.: K. Durand), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Shafritz, J. M., Russell, E. M. ve Borick, C. P. (2017), Kamu Yönetimini Tanımak, (Çev. Ed.: N. Öztaş), Ankara: Nobel Yayınları.
• Simeon, O. (2017), Robert Owen: the Father of British Socialism?, Books and Ideas.
• Smart, G. (1938), Robert Owen Resurgent. The American Scholar, 7(3), s.378-379.
• Tortop, N., İsbir, E. G., Aykaç, B., Yayman, H. ve Özer, M. A. (2007), Yönetim Bilimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Uslu, A. (2015), Sosyalist Düşüncenin Kaynakları: Büyük Britanya ve Fransa’da İşçi Hareketlerinin Başlangıcı ve Ütopya Düşüncesi (1800-1830). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(1), s.35–63.
• Witzel, M. (2022), Yönetim Düşüncesinin Tarihi, (Çev.: B. B. Altun), İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Woodin, T. (2023), The Uses of Robert Owen in Co-operative Education, 1844-1939, Journal of Co-operative Studies, 56(3), s.38-49.
• Wren, D. A. ve Bedeian, A. G. (2021), Yönetim Düşüncesinin Evrimi, (Çev.: A. M. Aksoy), İstanbul: Albaraka Yayınları.