Geçinme Endeksi’yle Kişi Başına Ortalama Bireysel Kredi Kartı Riski Arasındaki Nedenselliğin Analizi

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 188 - 200, 25.03.2025

Ömer Keskin

https://doi.org/10.11616/asbi.1585781

Öz

Bu çalışmanın amacı, İstanbul’da enflasyonla hanehalkının kredi kartı kullanımı arasındaki nedenselliği incelemektir. Gösterge mahiyetindeki değişkenlere ilişkin veri setleri, 2016 Kasım-2024 Temmuz dönemini kapsamaktır. Analiz aşamasında Granger nedensellik testi ve Frekans Alanda Nedensellik testi uygulanmıştır. Granger nedensellik testi, Ücretliler Geçinme Endeksi ve kişi başına ortalama bireysel kredi kartı riski arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisinin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Buna bağlı Frekans Alanda Nedensellik testinde ise Ücretliler Geçinme Endeksi değişkeninden kişi başına ortalama bireysel kredi kartı riski değişkenine doğru uzun ve orta dönemli Granger nedenselliği, kişi başına ortalama bireysel kredi kartı riski değişkeninden Ücretliler Geçinme Endeksi değişkenine doğru ise kısa dönemli Granger nedenselliği saptanmıştır. Çalışmanın bulguları doğrultusunda bilinçli kredi kartı kullanımı ve borç yönetimi konusunda ticari bankalar tarafından gerekli yönlendirmelerin yapılması ve politika yapıcıların denetleyici ve düzenleyici önlemler alması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hanehalkı, Ücretliler Geçinme Endeksi, Kredi Kartı Kullanımı, Nedensellik

Analysis of Causality Between the Cost of Living Index and Average Individual Credit Card Risk Per Capita

Öz

This study aims to investigate the causality between inflation and household credit card usage in İstanbul. The data sets for indicator variables cover the period from November 2016 to July 2024. The Granger causality test and the Frequency-Domain Causality test were employed in the analysis stage. The Granger causality test revealed a bidirectional causal relationship between the Cost of Living Index for Wage Earnes and the average individual credit card risk per capita. The Frequency-Domain Causality test found evidence of long and medium-run Granger causality from the Cost of Living Index for Wage Earnes to the average individual credit card risk per capita and short-run Granger causality from the average individual credit card risk per capita to the Cost of Living Index for Wage Earnes. Based on the study's findings, it is recommended that commercial banks provide necessary guidance on responsible credit card usage and debt management while policymakers implement regulatory and supervisory measures.

Anahtar Kelimeler

Household, Cost of Living Index for Wage Earnes, Credit Card Usage, Causality

Kaynakça

• Alkin, K. (2019). Tanzim Satışlar Piyasayı Rahatlattı. Kriter, 3(33), s. 88-90.
• Aprilianto, F. ve Muslikhati. (2022). The Impact of A Cashless Payment System on Inflation. Jurnal Ekonomi Pembangunan, 20(2), s. 124-136.
• Ayar, U. ve Haznedar, A. (2024). İşgücü Piyasası Araştırması İstanbul İli 2023 Yılı Sonuç Raporu. https://media.iskur.gov.tr/88117/istanbul.pdf, (Erişim Tarihi: 16/10/2024).
• BKM. (2024). Yerli Kredi Kartlarının Yurt İçi ve Yurtdışı Bireysel/Ticari Kullanımı. https://bkm.com.tr/yerli- kartlarin-yurt-ici-ve-yurt-disi-bireyselticari-kullanimi/, (Erişim Tarihi: 15/10/2024).
• Breitung, J. ve Candelon, B. (2006). Testing for Short- and Long-Run Causality: A Frequency-Domain Approach. Journal of Econometrics, 132(2), s. 363-378. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2005.02.004
• Çınar, M. (2023). Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji Kaynakları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin Araştırılması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), s. 24-56. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1146332
• Eren, M. V., Ünal, A. E. ve Aydın, H. İ. (2018). Türkiye’de Vergi Gelirleri ile Ekonomik Kalkınma Arasındaki İlişki: Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19(1), s. 1-18.
• Evangelist, M. ve Higgins, A. (2024). Household Perceptions of Price Changes and Coping Strategies Key Findings. https://fred.stlouisfed.org/series/UMCSENT,, (Erişim Tarihi: 16/10/2024).
• Galashin, M., Kanz, M. ve Perez-Truglia, R. (2022). Macroeconomic Expectations and Credit Card Spending, Nber Working Paper Series, No: 28281. https://doi.org/10.3386/w28281
• Geanakoplos, J. ve Dubey, P. (2010). Credit Cards and Inflation. Games and Economic Behavior, 70(2), s. 325- 353. https://doi.org/10.1016/j.geb.2010.02.004
• Göksu, S. (2022). Plastik Kart Harcamaları Hanehalkı Özel Tüketim Harcamaları Üzerinde Etkili mi? ARDL Yönteminden Ampirik Kanıtlar. İstanbul İktisat Dergisi, 72(2), s. 847-875. https://doi.org/10.26650/istjecon2022-1106208
• Göv, A. ve Salihoğlu, E. (2020). Türkiye’de Ekonomik Göstergeler ve Para Arzının Bireysel Kredi Kartı Kullanımına Etkileri. The Journal of International Scientific Researches, 5(1), s. 50-63.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37(3), s. 424-438.
• İstikbal, D. (2023). Kredi Kartları, Kredi ve Faizler. https://www.setav.org/yorum/kredi-kartlari-kredi-ve-faizler, (Erişim Tarihi: 15/10/2024).
• İTO. (2024). İTO Ücretliler Geçinme İndeksi 1995 = 100 / Genel İndeks Değerleri. https://bilgibankasi.ito.org.tr/tr/istatistik-verileri/istanbul-ucretler-gecinme/genel?year=95, (Erişim Tarihi: 09/10/2024).
• Kabaklarlı, E. (2015). Türkiye’de Kredi Kartı Kullanımının, Para Politikasındaki Rolü ve Etkileri. Sosyoekonomi, 23(26), s. 119-138. https://doi.org/10.17233/se.90476
• Karagöl, V. (2021). Küresel Finansal Çevrimler Türkiye’de İş Çevrimlerine Neden Olur mu? Bir Frekans Alanı Analizi. Maliye Dergisi, 180, s. 345-362.
• Karakaya, Ö. U. ve Diler, H. G. (2017). İşlem Tutarı Bazında Kredi Kart Kullanımının Enflasyon ve Para Arzı İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İçinde Y. Bayar ve G. Zarotiadis (Eds.), 2nd International Conference on Scientific Cooperation for the Future Thessaloniki in Economics and Administrative Sciences (ss. 142-150). Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Kayahan, G. (2022). Kredi Kartı, Banka Kartı ile Enflasyon Oranları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 9(85), s. 1291-1296. https://doi.org/10.26450/jshsr.3118
• Keskin, Ö. (2024). Kesirli-Frekanslı Fourier Yöntemlerle Tarımsal İstihdamın Mekanizasyon ve Krediyle İlişkisi Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg, 27(Ek Sayı 1), s. 231-242. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1438420
• Kırca, M., Canbay, Ş. ve Pirali, K. (2020). Is the Relationship between Oil-Gas Prices Index and Economic Growth in Turkey Permanent? Resources Policy, 69, s. 1-9. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2020.101838
• Korkmaz, Ö. (2019). Kredi Kullanım Oranları ile Enflasyon Oranları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Maliye Dergisi, 176, s. 98-127.
• Polat, H. (2020). Belediyelerin Tanzim Satış-Kooperatif İkilemi. https://sosyalekonomi.org/belediyelerin- tanzim-satis-kooperatif-ikilemi/, (Erişim Tarihi: 09/10/2024).
• Raj, M. (2010). The Credit Card Fraud: Inflation, Culture of Borrowing and Rising Economic Inequality. Romanian Economic and Business Review, 5(3), s. 56-62.
• Sönmezler, G., Gündüz, İ. O. ve Torun, M. (2019). Türkiye’de Kredi Kartı Harcamaları ile Tüketici Güven Endeksi ve Enflasyon Arasındaki İlişki Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), s. 17-29.
• Taştan, H. (2015). Testing for Spectral Granger Causality. The Stata Journal, 15(4), s. 1157-1166.
• TBB. (2024). Bireysel Kredi Kartı Borcunu Ödememiş Gerçek Kişi Sayısı (Bin Kişi). https://www.riskmerkezi.org/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/4469/RM_Aylik_Bulten_- _Agustos_2024.pdf, (Erişim Tarihi: 15/10/2024).
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66, s. 225-250.
• TÜİK. (2024a). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index? p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684, (Erişim Tarihi: 16/10/2024).
• TÜİK. (2024b). Tüketici Fiyat Endeksi, Eylül 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat- Endeksi-Eylul-2024-53618, (Erişim Tarihi: 09/10/2024).
• Tunay, K. B. (2022). Türkiye’de Para İkamesi Süreci ve Hiperenflasyonist Dinamikler: Ekonometrik Bir Analiz. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(4), s. 861-883. https://doi.org/10.17065/huniibf.1038597
• Tunay, K. B. (2023). Türkiye’de Kredi Kartı Harcamalarının Belirleyicileri ve Enflasyon Beklentilerinin Bu Harcamalar Üzerindeki Etkileri. Journal of Banking and Financial Research, 10(2), s. 100-122. https://doi.org/10.55026/jobaf.1223212
• Uzgören, N., Ceylan, G. ve Uzgören, E. (2007). Türkiye’de Kredi Kartı Kullanımını Etkileyen Faktörleri Belirlemeye Yönelik Bir Model Çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), s. 247-256.
• Vergili, G. (2023). Tüketici Güven ve Fiyat Endeksleri Banka ve Kredi Kartı Harcamalarında Etkili Mi? Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(1), s. 19-28.
• Wong, Z. J. R. ve Tang, T. C. (2020). Credit Card Usage and Inflation: A Case Study of A Small Open Economy. Jurnal Ekonomi Malaysia, 54(1), s. 19-32. https://doi.org/10.17576/JEM-2020-5401-2
• Yilmazkuday, H. (2011). Monetary Policy and Credit Cards: Evidence from A Small Open Economy. Economic Modelling, 28, s. 201-210. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2010.09.010
• Yılancı, V., Özgür, Ö. ve Görüş, M. Ş. (2021). Stock Prices and Economic Activity Nexus in OECD Countries: New Evidence from An Asymmetric Panel Granger Causality Test in the Frequency Domain. Financial Innovation, 7(1), s. 1-22. https://doi.org/10.1186/s40854-020-00221-1
• Yıldırım, M. ve Demir, H. U. (2021). Kredi Kartı Harcamalarını Etkileyen Makroekonomik Faktörler ve COVID-19 Pandemi Dönemi Üzerine Bir İnceleme. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 6(1), s. 159-180. https://doi.org/10.30784/epfad.830559