Serbest Zaman Doyumunun Mutluluk ve Umutsuzlukla İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: Özel Sayı 1 - 6. Akademik Spor Araştırmaları Kongresi Özel Sayısı, 562 - 580, 19.12.2022

Ömer Kadir Önder , Ulviye Bilgin

Öz

Yapılan bu araştırmada, Covid-19 pandemi sürecinde üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyumlarının mutluluk ve umutsuzlukla ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel çalışmaya dayalı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi’nde öğrenim gören 1131 sağlık bilimleri ve spor bilimleri fakülteleri öğrencileri oluşturmuştur. Üniversite öğrencilerinin sosyo-demografik bilgilerini belirlemek için araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu”, serbest zaman doyumları için, “Serbest Zaman Doyum Ölçeği”, mutluluk düzeylerini ölçmek için “Oxford Mutluluk Ölçeği Kısa Formu” kullanılmıştır. Katılımcıların umutsuzluk durumlarını belirlemek için ise “Beck Umutsuzluk Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS Statistics 26 programı kullanılarak; yüzde dağılım tabloları, sıklık analizi (Frekans), aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve Regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Serbest zaman doyumu ile mutluluk arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur [(p<0,001), (ß: ,354), (r²:,110)]. Serbest zaman doyumunun umutsuzluk ile ilişkisinde negatif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki tespit edilmiştir [(p<0,001), (ß: -,354), (r²: ,059)]. Umutsuzluk ve mutluluk arasında ise negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir [(p<0,001), (ß:-,389), (r²:,283)]. Üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyleri arttıkça mutlulukların arttığı, umutsuzluk düzeylerinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Covid-19, Pandemi, Serbest Zaman Doyumu, Mutluluk, Umutsuzluk

Examining the Relationship of Leisure Satisfaction with Happiness and Hopelessness

Öz

In this study, it was aimed to examine the relationship of leisure satisfaction with happiness and hopelessness level of university students during the covid-19 process. The relational screening model based on descriptive study was carried out in the research. The sample of the study included 1131 students studying at Faculty of Health Sciences and Faculty of Sport Sciences at Gazi University and Atatürk University. The "Personal Information Form" created by the researchers to determine the socio-demographic information, the "Leisure Satisfaction Scale" to measure leisure satisfaction levels, the “Oxford Happiness Scale Short Form” to measure happiness levels of students were used. In order to determine the hopelessness of the participants “Beck Hopelessness Scale” was applied in the study.The SPSS Statistics 26 programme was handled for analysis of the research data utilized by percentage distribution tables, frequency analysis, arithmetic mean and standard deviation, t-test and Regression analysis.According to the results of the research, it was found that there is a positive and low level significant relationship between leisure satisfaction and happiness [(p<0,001), (ß: ,354), (r²: ,110)]. A negative and low-level significant relationship was found in the relationship between leisure satisfaction and hopelessness [(p<0,001)(ß:-,354), (r²: ,059)]. It was determined that there was a moderate and significant negative relationship between hopelessness and happiness [(p<0,001), (ß: -,389), (r²: ,283)].It was concluded that as the leisure satisfaction levels of university student increased, theirhappiness increased and hopelessness levels decreased.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemic, Leisure Satisfaction, Happiness, Hopelessness

Kaynakça

• Acar, K., ve Yılmaz, A. K. (2021). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyumları ile yaşam doyumları arasındaki ilişki. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 25-35.
• Ağır, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile problem çözme becerileri ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 193- 196.
• Akyüz, H. (2018). Boş zaman tüketicilerinin yaşam kalitesi ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Olimpik kış festivali örneği. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 74-90.
• Ardahan, F., ve Yerlisu Lapa, T. (2010). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman tatmin düzeylerinin cinsiyete ve gelire göre incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 21(4), 129-136.
• Avunduk, Y. (2021). The relationship between leisure satisfaction and hopelessness. International Journal of Applied Exercise Physiology, 10(1), 6-11.
• Aydemir, E. R. (2008). Dindarlık ve mutluluk ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 54-55.
• Ayyıldız, T. (2015). Rekreatif dans faaliyetlerine katılan bireylerin serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 11-19.
• Beard, J. G., and Ragheb, M. G. (1980). Measuring leisure satisfaction. Journal of Leisure Research, 12, 20-33. Beck, A. T., Lester, D., and Trexler, M. (1974). The hopelessness scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, (42), 861-874.
• Beşikçi, T., Irkın, F. ve Güzel, P. (2019). Serbest zaman motivasyonu ve serbest zaman doyumu ilişkisi mücadele sporları ile ilgilenen bireyler üzerine bir araştırma. 2. Dünya Spor Bilimleri Araştırmaları Kongresi, Tam Metin Bildiri Kitabı, Manisa, 365-369.
• Broadhurst R. (2001). Managing environments for leisure and recreation. GBR. London: Routledge, 3. Chang, P., Lin, Y., and Song, R. (2018). Leisure satisfaction mediates the relationships between leisure settings, subjective well-being, and depression among middle-aged adults in urban china. Springer Nature and The International Society for Quality of-Life Studies, 14(1), 1001-1017.
• Çakır, V. O. (2017). Üniversite öğrencilerin serbest zaman doyum düzeyleri ile serbest zaman yönetimleri arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 17-27.
• Çelik, G. (2011). Kamu kuruluşlarında çalışan engelli bireylerin serbest zaman engellerinin ve tatmin düzeylerinin incelenmesi (Antalya merkez örneği). Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Antalya, 44-45.
• Çetinkaya Göktaş, Ö. (2019). Afyon Kocatepe Üniversitesi Besyo ve Eğitim Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin serbest zaman tatmin düzeyleri ve sosyal medya kullanım düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya, 62-63.
• Çevik, G. B., ve Yıldız, M. A. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinde umutsuzluk ile mutluluk arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılık rolü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (27), 96- 107.
• Deniz, C. (2020). Spor bilimleri öğrencilerinin serbest zaman engelleri ile tatmin düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya, 37- 43.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 75(3), 542– 575. Dikici, İ. (2020). Serbest zamanlarını gençlik merkezinde değerlendiren üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyum, serbest zaman doyum ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla, 27-39.
• Dilbaz, N., ve Seber, G. (1993). Umutsuzluk kavrami: Depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi, 1(3), 134-138.
• Doğan, T., ve Çötok, N. A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-172.
• Duman, N., İmre, Y., ve Mısırlı, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk düzeyi ve bilişsel çarpıtmaları üzerine bir araştırma, R&S-Research Studies Anatolia Journal, 2(5), 207-213.
• Durak, A., ve Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck umutsuzluk ölçeği geçerlilik çalışması. Kriz Dergisi, 2(2), 311-319.
• Dünyaoğulları, Ö. (2011). Üniversite son sınıf öğrencilerinin kendilerini gerçekleştirme engelleriyle genel erteleme eğilimi ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 67.
• Fraenkel, J. R., and Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (Seventh ed.). New York: McGraw-Hill, 330-365.
• Gençay, S. (2009). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının umutsuzluk ve yaşam doyumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 380-388.
• Gökçe, H., ve Orhan, K. (2011). Serbest zaman doyum ölçeğinin Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 139-145.
• Gökdemir Dumludağ, Ö. (2011). Mutluluk ve iktisadi parametreler üzerine bir inceleme. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 31.
• Göral, Ş. (2013). İnternet ortamında geçirilen boş zamanın üniversite öğrencilerinin mutluluk ve yaşam doyum değerlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 61.
• Hills, P., and Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences 33, 1073-1082.
• İnce İnal, D., Yağlı Vardar, N., Sağlam, M., ve Kütükcü Çalık, E. (2020). Covid-19 enfeksiyonunda akut ve postakut fizyoterapi ve rehabilitasyon. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, (1), 81-94.
• İnternet: T.C. Cumhurbaşkanlığı, (2020). Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın: “Korona Virüs'le mücadele sürecini, el birliğiyle rehavete ve paniğe kapılmadan atlatma kabiliyetine sahibiz. Web: https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/117021/cumhurbaskanligi-sozcusu-kalin-korona-virus-le-mucadelesurecini-el-birligiyle-rehavete-ve-panige-kapilmadan-atlatma-kabiliyetine-sahibiz- adresinden 8 Kasım 2021’de alınmıştır.
• İnternet: T.C. İçişleri Bakanlığı, (2020a). Duyuru. Web: https://www.icisleri.gov.tr/duyuru1004 adresinden 8 Kasım 2021’de alınmıştır.
• İnternet: T.C. İçişleri Bakanlığı, (2020b). Sokağa Çıkma Kısıtlaması. Web: https://www.icisleri.gov.tr/sokagacikma-kisitlamasi adresinden 8 Kasım 2021’de alınmıştır.
• İnternet: T.C. Sağlık Bakanlığı, (2020). Çin’de Görülen Koronavirüs Salgını Üzerine Bakanlıkta Toplanan Bilim Kurulu’nda Alınan Kararlara İlişkin Açıklama. Web: https://www.saglik.gov.tr/TR,63422/cinde-gorulenkoronavirus-salgini-uzerine-bakanlikta-toplanan-bilim-kurulunda-alinan-kararlara-iliskin-aciklama23012020.html adresinden 8 Kasım 2021’de alınmıştır.
• Kalfa, S. (2017). Spor bilimleri ve eğitim fakültesi öğrencilerinin yaşam doyumu ve serbest zaman doyumunun incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla, 33- 36.
• Karaman, M. (2015). Rekreasyonel amaçlı spor yapan bireylerin yaşam tatmini ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 75-92.
• Karaoğlu, A. K., ve Atasoy, B. (2018). Sosyal medya kullanımı ile serbest zaman tatmini arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(2), 826-839.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 4-21.
• Karlı, Ü., Polat, E., Yılmaz, B., ve Koçak, S. (2008). Serbest Zaman Tatmin Ölçeği’nin (SZTÖ-uzun versiyon) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 80-91.
• Kırık, A. M., ve Sönmez, M. (2017). İletişim ve mutluluk ilişkisinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 2(1), 15-26.
• Kocaman Karaoğlu, A., ve Atasoy, B. (2018). Sosyal medya kullanımı ile serbest zaman tatmini arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(2), 826-839.
• Lıu, H. (2014). Personality, leisure satisfaction, and subjective well-being of serious leisure participants. Social Behavior And Personality, 42(7), 1117-1126.
• Lu, L., and Hu, C. H. (2005). Personality, leisure experience and happiness. Journal of Happiness Studies, 6, 325– 342.
• Mahon, N. E., Yarcheski, A., and Yarcheski, T. J. (2005). Happiness as related to gender and health in early adolescents. Clinical Nursing Research, 14(2), 175–190.
• McLaughlin, J., Miller, P., and Warwick, H. (1996). Deliberate self-harm in adolescents: Hopelessness depression, problems and problem-solving. Journal of Adolescence, 19(6), 523–532.
• Muzindutsi, P. F., and Masango, Z. (2015). Determınants of leısure satısfactıon among undergraduate students at a South Afrıcan Unıversıty. Internatıonal Journal of Busıness and Management Studıes, 7(2), 1-15.
• Namdar, A. (2018). Bir grup öğrencide umut, kaygı ve mutluluk arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 40-44.
• Oğuztürk, Ö., Akça, F., ve Şahin, G. (2011). Üniversite öğrencilerinde umutsuzluk düzeyi ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin bazı değişkenler üzerinden incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 14, 173-184.
• Öztaş, İ. (2018). Farklı kurumlarda çalışan memurların serbest zaman doyum ve mutluluk düzeylerinin belirlenmesi (Kırıkkale ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı, 39-42.
• Rasmussen, M., and Laumann, K. (2014). The role of exerciseduring adolescence on adult happiness and mood. Leisure Studies, 33(4), 341-356.
• Robinson, J., and Martin, S. (2008). What do happy people do? Social Indicators Research, 89, 565–571. Saraç, T. (2015). Ahi Evran Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin gelecek kaygısı ve umutsuzluklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir, 28-32.
• Saygın, Y., ve Arslan, C. (2009). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 207 -222
• Serdar, E. (2020). Serbest zaman fayda ile mutluluk arasındaki ilişki: Spor Bilimleri Fakültesi öğrencileri. Turkish Studies-Social Sciences, 15(5), 2711.
• Serdar, E., ve Ay, S. M. (2016). Üniversite öğrencilerinin katıldıkları serbest zaman etkinliklerinden tatmin olma ve algılanan özgürlük düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 1303- 1414.
• Siyahtaş, A. (2020). Serbest zaman etkinliklerine katılan bireylerin yalnızlık düzeyleri ile doyum düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü̈ Eğitim Enstitüsü̈, İstanbul, 65-69.
• Sönmez, A. (2020). Üniversite öğrencilerinde serbest zaman doyumu ile üniversite yaşamına uyum ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-2.
• Spıers, A., and Walker, G. J. (2008). The effects of ethnicity and leisure satisfaction on happiness, peacefulness, and quality of life. Leisure Sciences, 31(1), 84-99.
• Şahin, A. (2002). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(13), 143-157.
• Şeker, M. (2011). Mutluluk ekonomisi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 39, 115-140.
• Tanlı, A. (2019). Üniversite öğrencilerinde algılanan stres, umutsuzluk düzeyi ve yeme tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 48.
• Tekin, M. ve Filiz, K. (2008). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarının antrenörlük eğitimi ve spor yöneticiliği bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin umutsuzluk ve boyun eğici davranış düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 27-37.
• Tetik, S. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin spor bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivite ve yaşam kalitesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale, 1.
• Tunç, A. Ç. (2019). Üniversite öğrencilerinin kişilik yapılarının, zaman yönetimi ve serbest zaman tatmini ile ilişkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 43-44.
• Uçan, A. (2013). Cinsiyetleri farklı lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının toplumsal konum ile ilgili risk alma ve göç değişkenlerine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin, 64-69.
• Uçaroğlu, Z. I. (2013). Üniversite öğrencilerinde travmatik yaşantıların, anksiyete ve umutsuzluk düzeyi üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 54-56.
• Ulutaş, A. E. (2019). Serbest zaman ve rekreasyonun mutluluk ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 131-133.
• Wang M. and Wong, M. C. S. (2011). Leisure and happiness in the United States: evidence from survey data, Applied Economics Letters, 18(18), 1813-1816.
• Winslow, R.M. (1984). An analysıs of the leısure satısfactıon, lıfe satısfactıon, and work satısfactıon of preretırement workers. Ph.D. Dissertation, New York University, New York, 54-58.
• Yıldırım, B. ve Latifoğlu, G. (2020). Serbest zaman tatmini ile yaşam doyumu ve duygusal zekâ arasındaki ilişki. In Conference Proceeding Book, Near East University, Ankara, 68.
• Yıldız, A. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin belirsizliğe tahammülsüzlüklerinin mutluluk düzeyleri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 44.
• Yıldız, Y. (2020). Yağlı güreş sporcularının serbest zaman doyumları ile mutluluk düzeyleri ilişkisinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 346-355.
• Yiğit, İ. (2018). Üniversite topluluklarında rekreatif faaliyetlere katılan bireylerin serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya, 11-17