Macera Rekreasyonu Katılımcılarının Risk Alma Davranışları ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 1083 - 1099, 29.10.2023

Tolga Beşikçi

https://doi.org/10.38021/asbid.1374724

Öz

Macera rekreasyonu doğal çevre ile yakın temas gerektiren, sonuçlarının katılımcılar tarafından etkilendiği, içeresinde risk ve tehlike barındıran rekreasyonel ve eğitimsel aktivitelerdir. Bu aktivitelere katılanların risk alma davranışları ve mutluluk düzeylerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Çalışma grubu amaçsal örneklem yöntemlerinden tipik durum örneklem yöntemi ile belirlenen 243 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu, “Oxford Mutluluk Ölçeği Kısa Formu” ve “Alana Özgü Risk Alma Ölçeği Kısa Formu (DOSPERT-30)” kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel gösterimi, tanımlayıcı istatistik ve frekans analizleri kullanılarak oluşturulmuştur. Katılımcıların mutluluk düzeyleri ve risk alma dereceleri ile demografik özelliklerine ilişkin farkı belirlemek için öncelikle “Levene” değerleri incelenerek varyansların homojenliği doğrulanmış, daha sonra parametrik testlerden “bağımsız örneklem t testi” ve “tek yönlü varyans analizi (ANOVA)” uygulanmıştır. Ölçeklerin ortalama puanları arasındaki ilişkinin düzeyini belirleyip yorumlamak için “pearson korelasyon testi” yapılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda, katılımcıların mutluluk düzeyleri ve risk algılarına bağlı olarak cinsiyet, yaş ve gelir seviyesi değişkenlerinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Bununla birlikte, katılımcıların mutluluk düzeyleri ile risk algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkinin olmadığı tespit edilmiştir. Macera rekreasyonu katılımcılarının demografik özelliklerinin mutluluk düzeylerinde ve risk alma davranışlarında farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Macera Rekreasyonu, Risk, Mutluluk

Etik Beyan

Bu çalışma, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu tarafından 31 Mart 2023 tarihinde yapılan 2023/04 numaralı toplantıda incelenmiş ve çalışmanın etik açıdan uygun olduğuna oy birliğiyle karar verilmiştir.

Investigation of Risk-Taking Behaviors and Happiness Levels of Adventure Recreation Participants

Öz

Adventure recreation are recreational and educational activities that require close contact with the natural environment, the results of which are affected by the participants, and involve risk and danger. The aim of this study is to examine the risk-taking behaviors and happiness levels of participants in these activities in terms of demographic variables. The study was designed in the relational survey model, one of the quantitative research methods. The study group consists of 243 volunteer participants determined by the typical case sampling method, one of the purposive sampling methods. Demographic information form, "Short Form of the Oxford Happiness Questionnaire" and "Domain Specific Risk-Taking Scale Short Form (DOSPERT-30)" were used as data collection tools. Statistical representation of the data was created using descriptive statistics and frequency analysis. In order to determine the difference between the participants' happiness levels and risk-taking levels and their demographic characteristics, the homogeneity of the variances was first verified by examining the "Levene" values, and then the "independent sample t test" and "one-way analysis of variance (ANOVA)" from parametric tests were applied. Pearson correlation test was used to determine and interpret the level of relationship between the mean scores of the scales. In line with the data obtained, significant differences were found in gender, age and income level variables depending on the participants' happiness levels and risk perceptions. However, it was determined that there was no statistically significant relationship between the participants' happiness levels and risk perceptions. It was concluded that the demographic characteristics of adventure recreation participants differed in their happiness levels and risk-taking behaviors.

Anahtar Kelimeler

Adventure Recreation, Risk-Taking, Happiness

Kaynakça

• Argyle, M., Martin, M., ve Crossland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. İçinde J. P. Forgas ve J. M. Innes (Eds.), Recent advances in social psychology: an international perspective (ss.189–203). North-Holland: Elsevier.
• Arnett, J. (1992). Socialization and adolescent reckless behavior: A reply to Jessor. Developmental Review, 12(4), 391-409. https://doi.org/10.1016/0273-2297(92)90015-T
• Arnett, J., ve Balle‐Jense, L. (1993). Cultural bases of risk behavior: Danish adolescents. Child Development, 64(6), 1842-1855. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1993.tb04217.x
• Aslan, Ş. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: nicel, nitel ve karma tasarımlar için bir rehber. Eğitim Yayınevi.
• Bağcı, R., Uslu, S., ve Sarıçam, H. (2019). Rekreasyonel etkinliklere katılan ve katılmayan bireylerin mutluluk yönelimlerinin incelenmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Öğrenci Çalışmaları, 1(1), 27-34.
• Beşikçi, T. (2020). Üniversite kampüslerinde rekreasyon uygulamalarının serbest zaman engelleri, kolaylaştırıcıları ve doyumu üzerine etkileri. Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Beşikçi, T., ve Dinç, S. C. (2022). Macera rekreasyonunda heyecan arayışı ve serbest zaman doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Çok hafif hava araçları (ÇHHA) pilot örneği. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 289-309. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1165496
• Blais, A. R., ve Weber, E. U. (2006). A domain-specific risk-taking (dospert) scale for adult populations. Judgment and decision making, 1(1),33-47. https://doi:10.1017/S1930297500000334
• Brymer, E., ve Schweitzer, R. (2017). Phenomenology and the Extreme Sport Experience. London: Routledge.
• Büküşoglu, N., ve Bayturan, A. F. (2005). Serbest zaman etkinliklerinin gençlerin psiko-sosyal durumlarina ilişkin algisi üzerindeki rolü. Ege Tıp Dergisi, 44(3), 173-177.
• Cömert, M., ve Mete, E. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin ekoturizm hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Journal Of International Social Research, 11(58), 605-616.
• Dickson, T., ve Dolnicor, S. (2004). No risk, no fun: The role of perceived risk in adventure tourism. University Of Wollongong, Research Online. Web: 1-11. https://ro.uow.edu.au/commpapers/246
• Dinç, S. C., ve Yavaş Tez, Ö. (2019). Alana özgü risk alma ölçeği- kısa formu’nun (DOSPERT) Türkçeye uyarlama çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 30(3), 107-120. https://doi.org/10.17644/sbd.471304
• Dinç, S. C., ve Yavaş Tez, Ö. (2021). Macera rekreasyonu katılımcılarının risk alma davranışlarında farklılık yaratan değişkenlerin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences - IJSETS , 7(4), 203-219 . https://doi.org/10.18826/useeabd.1002314
• Dinç, S. C. (2021). Açık alan rekreasyonu kapsamında doğa macera eğitim paradigması. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 7(2), 348-377. https://doi.org/10.47615/issej.1017044
• Dinç, S. C. (2018). Doğa sporları etkinliklerine ilişkin liderlik ölçeğinin geliştirilmesi. Spor Yayınevi ve Kitapevi.
• Doğan, T., ve Çötok, N. A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-172.
• Emir, E., Öncü, E., Gürbüz, B. (2016). Rekreatif etkinliklere katılımın önündeki engellerin belirlenmesi: Üniversite öğrencileri örneği. Journal of Human Sciences, 14(4), 3895-3904. https://doi.org/10.13140/2.1.3910.5928
• Erdoğan, D. G., ve Aslan, İ. (2021). Egzersiz ve egzersizin homeostatik fizyolojik etkileri. İçinde R. Soslu, (Ed). Academic Developments on Health Sciences, (ss. 67-73). Duvar Kitapevi.
• Ewert, A., ve Hollenhorst, S. (1995). Adventure recreation and its implications for wilderness. International Journal of Wilderness, 3(2), 21-26.
• Ewert, A. W., ve Sibthorp, J. (2014) Outdoor adventure education: Foundation, theory, and research. Human Kinetics, Champaign IL.
• Göksel, A. G., Çağdaş, C. A. Z., Yazıcı, Ö. F., ve Zorba, E. (2018). Spor hizmeti alan bireylerin sosyal görünüş kaygısı ve öznel mutluluklarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 88-101. https://doi.org/10.31680/gaunjss.434184
• Greene, K., Krcma, M., Walters, L.H., Rubin, D.L., ve Hale, L. (2000). Targeting adolescent risk-taking behaviors: the contributions of egocentrism and sensation-seeking. Journal of Adolescence, 23(4), 439-461. https://doi.org/10.1006/jado.2000.0330
• Guszkowska, M., ve Boldak, A. (2010). Sensation seeking in males ınvolved in recreation high risk sports. Biology Sport, 27(3), 157-162. https://doi.org/10.5604/20831862.919331
• Hills, P., ve Argyle, M. (2002). The Oxford happiness questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences 33(7), 1073–1082. https://doi.org/10.1016/S0191- 8869(01)00213-6
• Jun, J., ve Kyle, G. T. (2011). The Effect of ıdentiy conflict/facilitation on the experience of constraints to leisure and constraint negotiation. Journal of Leisure Research, 43(2), 176-204. https://doi.org/10.1080/00222216.2011.11950232
• Karaçar, E. (2019). Spor fakültesinde okuyan öğrencilerin rekreatif faaliyetlere karşı ilgi ve mutluluk düzeyleri: sinop üniversitesi örneği. Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 1(1), 58-70.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Melo, R., ve R. Gomes. (2017). Nature sports participation: Understanding demand, practice profile, motivations and constraints. European Journal of Тourism Research 16, 108–135.
• Ortaç, B. (2019). Üniversite personelinin rekreasyon etkinliklerine katılmasının mutluluk ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi Batman üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Batman.
• Özçelik, Ö. M. (2019). Kaçkar dağlarında dönüşümsel öğrenmeye bir bakış: turistlerin seyahat deneyimlerini anlamaya yönelik bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Antalya.
• Priest, S., ve Gass, M. (2017) Effective Leadership in Adventure Programming. Human Kinetics.
• Schrader, M. P., ve Wann, D. L. (1999). High-risk recreation: The relationship between participant characteristics and degree of involvement. Journal of Sport Behavor. 22(3), 426-441.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Allyn and Bacon.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Tolukan, E., ve Yılmaz, B. (2016). Özel yetenekle ilgili bölümlerde okuyan öğrencilerin rekreasyonel aktivitelere katılımlarına engel olabilecek unsurların belirlenmesi. International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 525-539. https://doi.org/10.14486/IJSCS124
• Weber, E. U., Blais, A.R., ve Betz, N. (2002). A domain specific risk attitude scale: Measuring risk perceptions and risk behaviors. Journal of Behaviroal Decision Making, 15(4),263-290. https://doi.org/10.1002/bdm.414
• Wheaton, B. (2013). The Cultural Politics of Lifestyle Sports. Routledge.