ANNE-ÇOCUK FİZİKSEL AKTİVİTE PROGRAMINA KATILAN EBEVEYNLERİN GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 450 - 464, 28.09.2025

Sevim Handan Yılmaz , Dilek Uzunçayır

https://doi.org/10.38021/asbid.1678362

Öz

Araştırma, anne çocuk fiziksel aktivite programının etkilerinin belirlenmesini amaçlamaktadır. Araştırma nitel bir araştırma olup fenomolojik desende tasarlanmıştır. Araştırmada veri toplamak için katılımcıların görüşlerini araştıran yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılmıştır. Form, konu hakkında derinlemesine bilgi edinmek için tasarlanmış açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Açık uçlu görüşme formatı bu araştırma için en uygun teknik olarak seçilmiştir. Veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada, anne-çocuk etkileşimli fiziksel aktivite programına katılan ebeveynlerin deneyimlerini ve algılarını keşfetmek ve tanımlamak için fenomenolojik bir tasarım kullanılmıştır. Anne-Çocuk Fiziksel Aktivite Programına Katılım Nedenleri, Anı Oluşturma, Sosyalleşme, Birlikte Kaliteli Zaman Geçirme, Sağlık Bilinci ve Hareketin Önemi, Ekran Süresini Azaltma/Teknolojik Cihazlardan Uzak Durma temalarına ulaşılmıştır. Çocukların Anne-Çocuk Fiziksel Aktivite Programından elde ettikleri kazanımlar aşağıdaki gibidir: Özgüven gelişimi, Kendini ifade edebilme, Yaratıcılık ve hayal gücü, Sosyal uyum ve takım çalışması, Aile ile kaliteli zaman geçirme. Annelerin Anne-Çocuk Fiziksel Aktivite Programından Kazanımları Fiziksel sağlık ve canlılık, Psikolojik iyi oluş ve stres yönetimi ve Ebeveyn rol modelliği alt temalarına ulaşılmıştır. Anne-Çocuk İnteraktif Fiziksel Aktivite Programına Yönelik Öneriler Fiziksel Aktivitenin Düzenlenmesi, Aile Etkileşiminin Güçlendirilmesi ve Açık Hava Aktiviteleri alt temalarına ulaşılmıştır. Sonuç olarak, programın çocuklarında özgüven, yaratıcılık, kendini ifade etme ve sosyal gelişimi desteklediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel aktivite , Çocuk , Anne

A Qualitative Study on the Perspectives of Parents Participating in a Mother–Child Physical Activity Program

Öz

The research, aims to determine the effects of the mother-child physical activity program. The research is a qualitative research and designed in phenomenological design. A semi-structured interview form investigating the opinions of the participants was used to collect data in the research. The form consists of open-ended questions designed to obtain in-depth information about the subject. The open-ended interview format was selected as the most appropriate technique for this research. Data were analyzed using content analysis. A phenomenological design was used in the study to explore and describe the experiences and perceptions of parents who participated in the mother-child interactive physical activity program. The themes of Reasons for Participation in the Mother-Child Physical Activity Program, Creating Memories, Socializing, Spending Quality Time Together, Health Awareness and the Importance of Movement, Reducing Screen Time/Staying Away from Technological Devices were reached. The gains that the children obtained from the Mother-Child Physical Activity Program are as follows: Development of self-confidence, Self-expression, Creativity and imagination, Social adaptation and teamwork, Spending quality time with family. Mothers' Gains from the Mother-Child Physical Activity Program Physical health and vitality, Psychological well-being and stress management and Parental role modeling subthemes were reached. As a result, it was determined that the program supported self-confidence, creativity, self-expression and social development in children.

Anahtar Kelimeler

Physical activity , Child , Mother

Etik Beyan

Ethics Review Board: Bartın University Social and Human Sciences Ethics Committee Date of Ethics Approval Document: 26.07.2024 Approval Number: 2024-SBB-0635

Kaynakça

• Akçay, N., Doğan Güney, H., Keskin, K., & Göbel, P. (2023). Fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme ile obeziteyi önleme: ebeveyn ve çocuk yeme algılarının niteliksel bir çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(3), 280-297. https://doi.org/10.31680/gaunjss.1346863
• Ateş, M. A., & Durmuşoğlu Saltalı, N. (2019). KKTC’de yaşayan 5-6 yaş çocukların tablet ve cep telefonu kullanımına ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 62–90.
• Avcı, F., & Er, H. (2019). Dijital bağımlılığa ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve çözüm önerileri. Language Teaching and Educational Research, 2(2), 132–159.
• Biddle, S. J. H., Gorely, T., & Stensel, D. J. (2010). Health-enhancing physical activity and sedentary behavior: A review of the literature. Journal of Sports Sciences, 28(7), 733–741. https://doi.org/10.1080/02640411003730748
• Boz, M., Uludağ, G., & Tokuç, H. (2018). Aile katılımlı sosyal beceri oyunlarının okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 137–158.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
• Brown, W. J., Ball, K., & Bauman, A. (2018). Physical activity and social relationships: Associations with health-related quality of life in mid-aged women. Journal of Aging and Physical Activity, 26(3), 217–227. https://doi.org/10.1123/japa.2017-0193
• Bulut, S. (2013). Sağlıkta sosyal bir belirleyici; fiziksel aktivite. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 70(4), 205–214. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (Güncellenmiş 25. baskı). Pegem Akademi.
• Ceylan, R., & Yiğitalp, N. (2018). Aile katılımlı ve aile katılımsız sosyal beceri eğitiminin çocukların sosyal becerilerine etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 1119–1127.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). Sage.
• Daşkesen, S. S., Yarayan, Y. E., & İlhan, E. L. (2024). Tekerlekli sandalye basketbolcularının zihinsel antrenman ve mücadele düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 29(4), 210–215.
• Davis, M., & Cooper, A. (2011). Physical activity in children and adolescents: A public health perspective. Journal of Pediatrics, 158(6), 960–967. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2010.12.057
• Dinkel, D., & Snyder, K. (2020). Exploring gender differences in infant motor development related to parent’s promotion of play. Infant Behavior and Development, 59, 101440.
• Durulap, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 160–172.
• Duygulu, S., & Hepkon, Z. (2021). Teknolojik bağımlılık mı teknolojik yeterlilik mi? Covid-19 pandemisine bağlı olarak artan ekran süresi bağlamında aile ve öğretmenlerin gençlerin teknoloji kullanımına dönük yaklaşımlarının incelenmesi. Communication and technology congress–CTC, İstanbul, Türkiye.
• Edwardson, C. L., & Gorely, T. (2010). Physical activity and sedentary behavior in children and adolescents. Journal of Sports Sciences, 28(7), 629–635. https://doi.org/10.1080/02640411003730757
• Edwardson, C. L., Gorely, T., & Stensel, D. J. (2016). Physical activity and health in children and adolescents. Obesity Reviews, 17(4), 167–174. https://doi.org/10.1111/obr.12345
• Fakazlı, A. E., İlhan, L., & Yarayan, Y. E. (2021). Engelli bireyler ile çalışma değişkeni bakımından spor eğitmenlerinde empatik eğilim. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 235–246.
• Günay, O., & Yücel, F. (2019). Ailenin çocukların fiziksel aktivite alışkanlıkları üzerindeki etkisi. Türk Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 127–140.
• Hekim, M. (2016). Çocuklarda beden eğitimi, spor ve oyun etkinliklerine katılımın kemik gelişimi üzerine etkilerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 66– 71.
• Janssen, I., & LeBlanc, A. G. (2010). Systematic review of the health benefits of physical activity and fitness in school-aged children and youth. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 7, 40. https://doi.org/10.1186/1479-5868-7-40
• Karaca, A., & Demirci, N. (2021). Anne-çocuk etkileşimli fiziksel aktivite programları ve ebeveyn katılımının çocukların gelişimi üzerindeki etkileri. Beden Eğitimi ve Spor Dergisi, 9(4), 123–136. https://doi.org/10.18290/besd.2021.90658
• Kessler, D. O., Arteaga, G., Ching, K., Haubner, L., Kamdar, G., Krantz, A., & Auerbach, M. (2013). Interns' success with clinical procedures in infants after simulation training. Pediatrics, 131(3), e811-e811.
• Kozak, M., İlhan, E. L., & Yarayan, Y. E. (2019). Zihinsel yetersizlik, spor ve ruhsal uyum ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 51–65.
• Kvale, S., & Brinkmann, S. (2009). Interviews: Learning the craft of qualitative research interviewing (2nd ed.). Sage Publications.
• Lakes, K. D., & Hoyt, W. T. (2004). A prospective study of physical activity and self-esteem in children. Psychology of Sport and Exercise, 5(3), 309–317. https://doi.org/10.1016/S1469-0292(03)00004-6
• McCurdy, L., Watson, R. M., & Parker, D. (2014). The role of exercise in improving mood and emotional well-being. Journal of Behavioral Health, 3(4), 125–133.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods (4th ed.). Sage Publications. Radesky, S. J., Kistin, J. C., Zuckerman, B., Nitzberg, K., Gross, J., Kaplan-Sanoff, M., Augustyn, M., & Silverstein, M. (2014). Patterns of mobile devices use by caregivers and children during meals in fast-food restaurants. Pediatrics, 133(4), e843–e849.
• Sallis, J. F., Patrick, K., & Bauman, A. E. (2000). Physical activity and health: A perspective. Preventive Medicine, 23(2), 93–104. https://doi.org/10.1016/0091-7435(94)90175-2
• Stockwell, S., Trott, M., Tully, M., Shin, J., Barnett, Y., Butler, L., McDermott, D., Schuch, F., & Smith, L. (2021). Changes in physical activity and sedentary behaviours from before to during the COVID-19 pandemic lockdown: A systematic review. BMJ Open Sport & Exercise Medicine, 7(1), e000960. https://doi.org/10.1136/bmjsem-2020- 000960
• Tomporowski, P. D., (2015). Effects of physical activity on cognitive and academic performance in children and adolescents. Health Psychology Review, 9(3), 1–21. https://doi.org/10.1080/17437199.2014.916230
• Uyar, Y., & Sunay, H. (2020). Spor farkındalığı ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 46-58.
• Uzunçayır, D., Yılmaz, S. H., ve Yarayan, Y. E. (2023). Yoga temelli fiziksel aktivite programına katılan otizm spektrum bozukluğu olan çocukların kazanımları; ebeveyn ve öğretmen görüşleri doğrultusunda fenomolojik bir araştırma. Trakya Eğitim Dergisi, 13(3), 2165–2177.
• White, R. L., Vella, S., Biddle, S., Sutcliffe, J., Guagliano, J. M., Uddin, R., & Teychenne, M. (2024). Physical activity and mental health: a systematic review and best-evidence synthesis of mediation and moderation studies. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 21(1), 134. https://doi.org/10.1186/s12966-024- 01676-6
• World Health Organization (2020, 22 Mart). Physical activity and health. WHO. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity adresinden 22 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Yarayan, Y. E., İlhan, E. L., Esentürk, O. K., Arı, Ç., & Gülşen, D. B. A. (2023). Does emotional intelligence affect mental toughness in physically disabled athletes? Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 231–242.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, O., & Kartal, R. (2022). Tenis sporunda ailenin rolü ve önemi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 277-286.