Aile Destek Merkezlerinin Kadın Yoksulluğu ve Aile Refahı Üzerindeki Etkisi: Nallıhan Örneği

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 36, 239 - 256

Suheyla Erikli Selek , Pınar Salih

Öz

Bu çalışma, kadın yoksulluğunun önlenmesinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından yürütülen Aile Destek Merkezleri Projesi aracılığıyla sosyal yardım alan ve mesleki eğitim ve beceri kurslarından yararlanan kadınların sosyal ve ekonomik hayatının nasıl etkilendiğini, istihdama katılımı teşvikinde nasıl bir katkı sağladığını ve aile refahına etkilerini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Aile Destek Merkezlerinden faydalanan kadınların sosyal yardım almasına, istihdam edilebilirliğine ve aile refahına etkisinin Proje kapsamında incelenmesi bakımından özgün bir nitelik taşımaktadır. Bu bağlamda, Nallıhan Aile Destek Merkezi aracılığıyla sosyal yardım alan ve mesleki eğitim ve beceri kurslarına katılan 130 kursiyer kadın arasından amaçlı örneklem yoluyla belirlenen 9 kadın katılımcı ile nitel araştırma deseni kullanılarak derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Verilerin betimsel analizi sonucu; sosyal yardımların etkinliği ve devamlılığı, mesleki eğitim ve beceri kurslarının sosyal yaşama ve ekonomik yaşama etkileri ile Aile Destek Merkezleri Projesinin işlevine ilişkin katılımcı motivasyonlarını etkileyen unsurlar olmak üzere dört ana tema tanımlanmıştır. Bulgulara göre; Aile Destek Merkezleri aracılığıyla sunulan sosyal yardımlar ile mesleki eğitim ve beceri kurslarının genel olarak kadınların sosyal ve aile ilişkilerini pozitif yönde etkilediği, psiko-sosyal destek sağladığı, aile refahını artırdığı ve çalışmayı teşvik ettiği ifade edilmiştir. Proje kapsamındaki kursların, kadınların toplumsal ve ekonomik hayata katılımına olumlu etki ettiği ve kadın yoksulluğunun azaltılmasına katkı sağladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile Destek Merkezleri , Aile Refahı , Kadın Yoksulluğu , Sosyal Yardım , Mesleki Eğitim

Etik Beyan

Araştırma, etik ilkelere riayet edilerek Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Etik Kurul Onayı (No: 240 Tarih: 22.11.2023) ile gerçekleştirilmiştir.

The Impact of Family Support Centers on Women’s Poverty and Family Welfare: The Nallıhan Sample

Öz

This study was conducted in order to determine how the social and economic lives of women who receive social assistance and benefit from vocational training and skill courses through the Family Support Centers Project carried out by the Social Assistance and Solidarity Foundations in preventing women's poverty are affected, how they contribute to encouraging participation in employment and their effects on family welfare. The research is original in that it examines the impact of women benefiting from Family Support Centers on their receipt of social assistance, employability and family welfare within the scope of the Project. In this context, in-depth interviews were conducted using a qualitative research design with 9 female participants selected through purposive sampling among 130 women receiving social assistance and attending vocational training and skill courses through Nallıhan Family Support Center. As a result of the descriptive analysis of the data, four main themes were defined: the effectiveness and continuity of social assistance, the effects of vocational training and skill courses on social and economic life, and the factors affecting participant motivations regarding the function of the Family Support Centers Project. According to the findings; It has been stated that the social assistance, vocational training, and skills courses offered through Family Support Centers generally positively impact women's social and family relationships, provide psychosocial support, increase family wellfare and encourage employment. The courses within the project have been found to positively impact women's participation in social and economic life and contribute to reducing women's poverty.

Anahtar Kelimeler

Family Supports Centers , Family Welfare , Women’s Poverty , Social Assistance , Vocational Training

Kaynakça

• ACHMAD, W. (2023). Socially and Economically Vulnerable Women: Building Strategies to Move out of Poverty. Prisma Sains: Jurnal Pengkajian Ilmu dan Pembelajaran Matematika dan IPA IKIP Mataram, 11(2), 316-324.
• ADERA, A., & ABDİSA, L. T. (2023). Financial Inclusion and Women’s Economic Empowerment: Evidence from Ethiopia. Cogent Economics & Finance, 11(2), 2244864.
• ARABACI, R. Y. (2017). Yoksulluğun Kavramsal Çerçevesi. M.Ç. Özdemir ve E. İslamoğlu (Der.), Gelir Dağılımı ve Yoksulluk içinde, (143-159). İstanbul: Seçkin Yayınları.
• ARABACI, R. Y. (2019). Dünya Bankasının Yeni Uluslararası Yoksulluk Sınırları ve Küresel Yoksulluğun Yeniden Değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 123-140.
• ARI, F. (2019). Krizler, Küresel Yoksulluk ve Kadın İstihdamı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). ŞEÜ, İAD, Bilecik.
• AYDIN, A. ve ÖZTÜRK, Ş. (2021a). Türkiye’nin Yoksullukla Mücadelesinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Rolü; Pandemi Dönemi Örneği. Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(1), 141-162.
• AYDIN, N., ÖZTÜRK, B. (2021b). Kadınların Sosyal Hayata Katılımında Mesleki Kursların Rolü. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 55-74.
• BALTACI, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• BALTACI, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• BAŞARAN, K. (2022). Dönüşen Devletin Yeni Sosyal Politika Aracı: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(27), 259-275.
• BEKTAŞ, S. (2019). Kentte Kadınların Mesleki Eğitim Kurslarına Katılım Motivasyonları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 98-116.
• BOZGÖZ, M. G. (2022). Yoksulluk ve Kadın. D. Koca ve E. T. Karagöl (Ed.), Kadın ve Sosyal Politika içinde, (309-342). İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• BUĞRA, A. ve KEYDER, Ç. (2003). New Poverty and The Changing Welfare Regime of Turkey, Ankara: UNDP.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (19. bs.). Ankara: Pegem Yayınları.
• CESUR, A. (2023). Yoksulluk Kavramı, Türleri, Nedenleri ve Yoksullukla İlgili Yaklaşımlar. S. Sarıbaş (Der.), Küreselleşen Dünyada Sosyal Bilimler içinde, (341-360). Ankara: Duvar Yayınları.
• CRESWELL, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı), (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• DAMA, N. (2016). Türkiye’de Sosyal Yardımların Sosyal Refah Üzerindeki Etkisi (Yayınlanmış Doktora Tezi). AYBÜ SBE, Ankara.
• DAŞLI, Y. (2018). Yoksullukla Mücadele Aracı Olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 525-541.
• DAYIOĞLU, M. ve BAŞLEVENT, C. (2017). Türkiye’de Gelir Dağılımının ve Yoksulluğun Toplumsal Cinsiyet Boyutları (2. bs.). S. Dedeoğlu ve A. Y. Elveren (Der.), Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın içinde, (127-157). İstanbul: İletişim Yayınları.
• DURMAZ, Ş. (2016). İşgücü Piyasasında Kadınlar ve Karşılaştıkları Engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016, 2(3), 37-60.
• ERİKLİ, S. (2020). Çalışma Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığının Görünümü. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 39-59.
• ERSOY, G. ve KARŞIYAKALI, B. (2022). Küreselleşmenin Yoksulluk Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 502-517.
• GÖCEN, C . (2018). Türkiye’de Kadının İşgücüne Katılmadaki Yeri ve Uluslararası İstihdam Çabaları. Econder Uluslararası Akademik Dergi, 2(2), 313-333.
• GÜL, H. ve GÜL, S. S. (2008a). Yoksulluk ve Yoksulluk Kültürü Çalışmaları. N. Oktik (Der.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde (57-96). İzmir: Yakın Yayınevi.
• GÜL, H. ve GÜL, S. S. (2008b). Türkiye’de Yoksulluk, Yoksulluk Yardımları ve İstihdam. N. Oktik (Der.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde (361-396). İzmir: Yakın Yayınevi.
• ILO, World Employment and Social Outlook: Trends 2024, and For Recent Trends, ILO Global Wage Report 2024-25.
• KARADENİZ, H. K. (2017). Yoksulluğun Nedenleri (2. bs.). M. Ç. Özdemir ve E. İslamoğlu (Der.), Gelir Dağılımı ve Yoksulluk içinde, (161-182). Ankara: Seçkin Yayınları.
• KARAGÖL, E. T. ve İPEK, E. (2019). Gelir Dağılımı ve Sosyal Yardımlar. E. T. Karagöl ve A. Develi (Der.), Sosyal Politika Teori, Politika ve Uygulamalar içinde (75-108). İzmit: Umuttepe Yayınları.
• KARASAR, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (31. bs.). Ankara: Nobel Yayınevi.
• KAPLAN, H. (2019). Türkiye’de Bölgesel Dengesizliklerin Giderilmesi ve Teşvik Tedbirlerinin Rolü ve Etkinliği (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). HÜ SBE, Ankara.
• KILINÇ, N. Ş. (2015). Küresel Eğilimler Çerçevesinde Kadın İstihdamı. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4-4(9), 120-135.
• KOCA, D. (2016). Türkiye’de İstihdam Teşviklerinin Kadın İstihdamı Üzerindeki Etkileri: Nitel Bir Araştırma (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). AYBÜ SBE, Ankara.
• KORAY, M. (2020). Sosyal Politika (6. bs.). Ankara: İmge Kitabevi.
• NEUMAN, W. L. (2020). Toplumsal Araştırma Yöntemleri (8. bs.). (Ö. Akkaya, Çev.), Cilt II. Ankara: Siyasal Kitabevi. OKTİK, N. (2008). Yoksulluk Olgusuna Kavramsal ve Kuramsal Yaklaşımlar. N. Oktik (Der.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde (21-56). İzmir: Yakın Yayınevi.
• ORTAKAYA, Ü. İ. (2021). Türkiye’deki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) Çalışanlarının Sosyal Yardım Algısı: Bir Karma Yöntem Araştırması (Yayınlanmış Doktora Tezi). AYBÜ SBE, Ankara.
• ORTAKAYA, Ü. İ. (2022). Türkiye’de Sosyal Yardımlar. A. Develi ve E. İpek (Der.), Sosyal Politikayı Keşfetmek içinde (48-68). Ankara: Nobel Yayınevi.
• ÖZSOY, D. ve KARAKAŞ, K. (2021). Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Uygulanan Sosyal Yardımlar. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 219-236.
• PALMER, T. G. (2017). Refah Devletinden Sonra. (B. Tartıcı, Çev.), İstanbul: Liber Plus.
• PICCOLI, L. (2023). Female Poverty and Intrahousehold Inequality in Transition Economies. IZA World of Labor.
• POLANYİ, K. (2021). Büyük Dönüşüm. (A. Buğra, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• RESHI, I. A., & SUDHA, T. (2023). The Gender Pay Gap and Its Impact on Women's Economic Empowerment. Morfai Journal, 3(1), 9-16.
• ŞENER, Ü. (2012). Kadın Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, 36(4), 51-67.
• TAŞĞIN, N. Ş. (2017). Yoksulluk, İnsan Hakları ve Sosyal Hizmetler. Ankara: Nika Yayınevi.
• TIWARI, P., & MALATI, N. (2023). Role of Training in Women Empowerment: An Empirical Analysis: Women Empowerment. Journal of Technical Education and Training, 15(1), 234-245.
• TOWNSEND, P. (2006, December 6). What is Poverty? An Historical Perspective, What İs Poverty? Concepts and Measures (Ed. D. Ehrenpreis), International Poverty Centre, Poverty in Focus, UNDP. 8.01.2023 https://ipcig.org/publication/27339?language_content_entity=en adresinden erişildi.
• TÜİK, (2013). İşgücü İstatistikleri, 2013. 02.01.2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Isgucu-Istatistikleri-2013-16015 adresinden erişildi.
• TÜİK, (2024). İşgücü İstatistikleri, 2024. 26.05.2025 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2024-54059 adresinden erişildi.
• YILDIRIM, Y. (2018). Kadın Yoksulluğuna Karşı Mücadelede Çeşitli Ülke Uygulamaları. Researcher, 6(1), 473-488.
• WALH, A. (2015). Refah Devletinin Yükselişi ve Düşüşü. (H. Ünal ve B. Öztürk, Çev.), İstanbul: H2O.
• https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tepsr_lm410/default/table?lang=enErişim Tarihi: 26.05.2025. https://www.aile.gov.tr/sygm/ Erişim Tarihi: 01.02.2024.
• https://ankara.ktb.gov.tr/TR-152779/nallihan.html Erişim Tarihi: 16.08.2025.