CİNSİYETLER VE CİNSİYETLERLE ÖZDEŞLEŞEN DAVRANIŞLARIN SOSYOLOJİK VE BİYOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 5, 176 - 191, 31.05.2018

Hülya Çakır , Hatice Baş

Öz

Cinsiyet konu başlığına değinmeden önce salt insanın biyo-psiko-sosyal bir varlık olması gerçekliği, davranışlarının değerlendirilme sürecinin de çok boyutlu yapılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Cinsiyetle alakalı tutumların ve davranışların meydana gelmesini biyolojik determinist modeller, hormonal etkilerle izah etmektedirler. Cinsiyet davranışlarının oluşumunda ve cinsiyetler arası tavır farklılaşmasının belirlenmesinde etkili olan hususun psikolojik yapı faktörleri olduğu doğrultusundaki görüşler ise her iki cinsiyete mahsus olan davranışları kabul etmekle birlikte, ortaya çıkan farklılığın sebebi olarak, psikolojik ve duygusal özellikleri öne çıkarmaktadır. Sosyal bir varlık olarak insanın cinsiyet davranışlarında erkekler ile kadınlar arasındaki yapısal farklılıkların ve özelliklerin sadece biyolojik, fizyolojik veya psikolojik değil, aynı zamanda kültürel ve sosyolojik açıdan ele alınması gerekmektedir. Aslında yapısal farklılaşmalar olarak ifade edilen bazı hususlar, öğrenilmiştir ve insanların davranışlarının sadece bu yapısal özelliklerin etkisinde oluşması ve şekil alması söz konusu değildir. Aslında tüm bu farklılıklar, cinsiyet özellikleri ile birlikte cinsiyete yönelik kültür tarafından ön görülen kalıp yargıların ve rollerin öğrenilmesine de bağlıdır. Çünkü çoğu zaman kadına ve erkeğe atfedilen özelliklerin kültür içerisinde tanımlanmış, öngörülmüş bir yeri bulunmaktadır. Literatür taramasına dayanan bu teorik çalışmada cinsiyetler ve cinsiyetlerle özdeşleşen davranışların özellikle biyolojik ve sosyolojik açılardan değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Kültür, Davranışlar, Cinsiyet Hormonları, Beynin Yapısal Gelişimi

Kaynakça

• Alexander, G. M., & Hines, M. (2002). Sex Differences in Response To Children’s Toys in Nonhuman Primates (Cercopithecus Aethiops Sabaeus), Evolution and Human Behavior, 23, 467-479.
• Alle-Corliss, L. ve Alle-Corliss, R. (1999). Advanced Practice in Human Service Agencies-Issues, Trends and Treatment Perspectives. USA: Wadsworth Publishing.
• Amen, D. G. (2010). Aşık Beyin. İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Arıkan, R. N. (2011). Kadın Beyni Erkek Beyni. Kaynak: http://www.milliyet.com.tr/uzm-psikolog-psikoterapist-rusen-nur-arikan/kadin-beyni-erkek-beyni-kadin-1343245/
• Atik, B. (1986). Okulöncesi çağındaki normal gelişim Gösteren Çocuklar ile Down Sendromlu Çocukların Tercih Ettikleri Oyun Tiplerinin ve Oyun içindeki Sosyal iletişim Davranışlarının incelenmesi, Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi
• Bağçeli, P. (2008), Köyde ve Kentte Yaşayan 7-8 Yaş Arası Çocukların Cinsiyet Kalıp Yargıları ve Cinsiyetlerine Bağlı Oynadıkları Oyun ve Oyuncaklar, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal
• Bilimler Enstitüsü. Bahar, H. İ. (2009). Sosyoloji. Ankara: Usak Yayınları.
• Barnes J (2014).Temel Biyolojik Psikoloji. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bem, S.,L. (1983). Gender Scheme Theory and Its Implications For child Development : Rasing.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet “Bize Yüklenen Roller”. (K.Ay, Çev.) Dayanışma Vakfı Yayınları. İstanbul: Kuşak Ofset Birinci Basım.
• Brizendine, L. (2012). Kadın Beyni. İstanbul:Say yayınları.
• Caldera, Y. M., Huston, A. C., & O’Brein, M. (1989). Social interactions And Play Patterns Of Parents And Toddlers With Feminine, Masculine And Neutral Toys, Child Development, 60,70-76.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar.(Çev. Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Connellan, J., Baron-Cohen, S., Wheelwright, S., Batki, A., Ahluwalia, J. (2000), Sex Differences in Human Neonatal Social Perception, Infant Behavior & Development 23; 113–118.
• Çiftçi, M. A. (2011). Öğretmenlerin ve Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeye Sahip Anne-Babaların Cinsiyet Rolleri Algısının 60-72 Ay Arası Çocukların Oyuncak Tercihleri ve Akran Etkileşimleri ile İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dökmen, Y. Z. (2010). Toplumsal Cinsiyet/Sosyal Psikolojik Açıklamalar, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Duman, G., Temel, Z. F. (2011), Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Anasınıfına Devam Eden Çocukların Oyun Davranışlarının İncelenmesi, Sosyal Bilimler, Ocak, C.1. S.1 S:279-298.
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çatışabilir? Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25,4, 83-88.
• Elçik, G. (2016). Beden, İki Nokta Üst Üste. (İçinde: Feryal Saygılıgil, “Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Ersoy, E. 2009. Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği (Malatya Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Fırat University Journal of Social Sciences). 19(2): 209-230.
• Eşel, E.(2005). Kadın ve Erkek Beyninin Farklılıkları. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 15,138-152.
• Flowers, Erin Wehr. (2006). Differences between Male and Female Students Confidence, Anxiety and Attitude toward Learning Jaz iprovisation”, Journal of Research in Music Education, V.54, No.4., p.97-105.
• Goldstein JM, Seidman LJ, Horton NJ, Makris N, Kennedy DN, Caviness VS Jr, Faraone SV, Tsuang MT. (2001). Normal Sexual Dimorphism of The Adult Human Brain Assessed By in Vivo Magnetic Resonance Imaging. Cerebral Cortex, 11(6): 490-497.
• Gorski RA (2002) Hypothalamic Imprinting By Gonadal Steroid Hormones. Advances in Experimental Medicine and Biology, 511: 57-70.
• Gök, A., F. (2013). Evli Kadın ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algılarının Aile İşlevlerine Yansıması. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
• Gökkaya, F. (1994), Anne-Babaların Cinsiyet Rolü Algıları ve Cinsiyete Uygun Çocuk Yetiştirme Eğilimleri İle Okul Öncesi Çocukların Cinsiyet Rolü Gelişimi (Oyuncak Tercihi İle) Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Gültekin M. (2014). Bilimsel Araştırmalarda Kadın-Erkek Farklılıkları. Aile Akademisi Derneği Yayınları Güvenç, C., İlnem, C., Ceylan, M. E., Vardar, M. (2004). Şizofreni ve Östrojen. Düşünen Adam; 17(2): 99-104
• Hines, M., Golombok, S., Rust, J., Johnston, K. J., Golding, J., the ALSPAC study team (2002).
• Testosterone During Pregnancy and Gender Role Behavior Of Children: A Longitudinal Population Study, Child Development, 73, 1678-1687.
• Hines, M., Alexander GM (2008) Commentary: Monkeys, girls, boys and toys: A confirmation Comment on “Sex differences in toy preferences: Striking parallels between monkeys and humans” Horm Behav. 2008 Aug; 54(3): 478–481.
• Jacquemont, S., Coe, B. P., Hersch, M., Duyzend, M. H., Krumm, N., Bergmann, S., Beckmann, J.S., Rosenfeld,J. A., Eichler, E. E., (2014). A Higher Mutational Burden in Females Supports a “Female Protective Model” in Neurodevelopmental Disorders. The American Journal of Human Genetics,
• Leeb, R. T., Rejskind, F. G. (2004) Here’s Looking at You, Kid! A Longitudinal Studyof Perceived Gender Differences in Mutual Gaze Behavior in Young Infants, Sex Roles, Vol. 50, Nos. 1/2, January.
• Lips, H. M. (2001). Sex & Gender: An İntroduction. Mayfield Publishing Company.
• Moir, A. Jessel, D. (2002), Beyin ve Cinsiyet. (Çev..Tarık Demirkan), İstanbul, Pencere Yayınları.
• Öşme, P. (2013). Kadın Erkek Eşitliği ve Toplumsal Cinsiyet Eğitimi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Paglia, Camile. (2004), Cinsel Kimlikler. (Çev. Didem Atay-Anahid Hazeyan), Ankara, Epos Yay.
• Pasterski, V. L., Geffner, M., Brain, C., Hindmarsh, P., Brook, C., & Hines, M. (2005). Prenatal Hormones Versus Postnatal Socialization By Parents As Determinants Of Male-Typical Toy Play Ġn Girls With Congenital Adrenal Hyperplasia. Child Development, 76, 264-278.
• Ruigrok, A. N.V., Salimi-Khorshidi, G., Lai, M.C., Baron-Cohen, S., Lombardo, M. V., Tait, R. J., Suckling, J. (2014) A Meta-Analysis Of Sex Differences in Human Brain Structure, Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 39:34-50
• Rokeach, Milton. (1973), The Nature of Human Values, New York, The Free Pres.
• Roopnarine, J. L. (1986). Mothers’ And Fathers’ Behaviors Toward The Toy Play Of Their infant Sons And Daughters, Sex Roles, 14(1/2),59-68.
• Sankır, H. (2010). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Anlamlandırılış Biçiminin “Kadın Sanatçı Kimliği”nin Oluşum Sürecine Etkileri. Hacettepe Üniversitesi, Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi.
• Saygılıgil, F. (2015). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Shin YW, Kim DJ, Ha TH, Park HJ, Moon WJ, Chung EC Lee JM, Kim IY, Kim SI, Kwon JS. (2005) Sex differences in the human corpus callosum: diffusion tensor imaging study. Neuroreport, 16(8), 795-798.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D. O. (2007). Sosyal Psikoloji. Ankara: İmge Kitabevi.
• Tuğ, B. (2015). Tarih ve Toplumsal Cinsiyet. (İçinde: Feryal Saygılıgil, “Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Tuncer MC, Hatipoglu ES, Ozates M. (2005) Sexual dimorphism andhandedness in the human corpus callosum based on magnetic resonance imaging. Surg Radiol Anat.;27(3):254-9.
• Ünal, Cavit. (1981), Genel Tutumların veya Değerlerin Psikolojisi. Ankara, A.Ü.D.T.C.F . Yayınları.
• Üster, S. (2008), Sözcük Öğrenme Ve Pekiştirme Stratejilerinde Beyin Temelli Cinsiyet Farklılıklarının Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 29-56.
• Vatandaş, C. (2011). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi (Istanbul Journal of Sociological Studies), Sayı 35, 29-56.
• Weinberg, M.K., Tronick, E.Z., Cohn, J.F., Olson, K.L., (1999). Gender Differences in Emotional Expressivity And Self-Regulation During Early infancy, Dev Psychol., Jan; 35(1):175-88.
• Yılmaz, M. B. (2012). Cinsiyet ve sonlanım ilişkisini inceleyen MAGGIC çalışmasından bir analiz: Diyabet ve etiyoloji ilişkisi, Kalp Yetersizliği Elektronik Haber Bülteni. Yıl: 4, Sayı: 5.