KUR’AN KURSLARI, DİNDARLIK VE BENLİK SAYGISI

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 9, 147 - 166, 30.09.2018

Emre Yılmaz

Öz

Bu araştırma, psikolojik açıdan büyük önem taşıyan benlik saygısı ile dindarlığın ne ölçüde ilişkili olduğunu, Kur’an kurslarında verilen eğitimin, bu kurslarda öğrenim gören yetişkin bayan öğrencilerin dindarlıkları ve benlik saygıları üzerinde rolünün ne olduğunu Bilecik örnekleminde boylamsal olarak tespit etmeye çalışan bir alan çalışmasıdır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Bilecik İl Müftülüğüne bağlı olarak eğitim faaliyetlerini yürüten 30 Kız Kur’an Kursu ve bu kurslarda öğrenim gören 800 yetişkin bayan oluşturmaktadır. Saha araştırması şeklinde yürütülen, dindarlığı ve benlik saygısını iki ana değişken olarak ele alan çalışmada Survey metodu kullanılmış ve araştırmaya katılanların dindarlık düzeylerini ölçmek için Dindarlık Ölçeği, benlik saygısı düzeyini ölçmek için ise Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği kullanılarak bu değişkenlerin birbirleriyle ilişkileri incelenmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel analizinde SPSS v20.0 paket programı kullanılmış, verilerin çözümlenmesinde ise frekans analizi, aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde gibi betimsel istatistiklerden faydalanılmıştır. Karşılaştırmalar için ise parametrik testlerden Bağımsız T testi, Bağımlı T testi ve Anova (varyans analizi) varyans analizi sonuçları anlamlı çıktığında ise post hoc analizi için LSD testi kullanılmıştır. İlişki analizinde ise Pearson korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Araştırmada ortaya çıkan sonuca göre, Kur’an Kurslarında öğrenim gören yetişkin bayanların Kur’an Kurslarında aldıkları eğitimin, öğrencilerin benlik saygılarına, dini algılayış ve yaşayışlarına etki etmekte olduğu, öğrencilerin dindarlık düzeyleri (dindarlıkları) ile benlik saygısı düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu, Kur’an Kurslarında verilen eğitim neticesinde, dindarlık düzeyi yükseldikçe insanların benlik saygısının arttığı, özellikle Dindarlık Ölçeği alt boyutlarından Tecrübe (r=-0,116; p<0,01) boyutu ile Benlik Saygısı arasında pozitif doğrusal anlamlı bir ilişki olduğu, Kur’an Kurslarında öğrenim gören yetişkin bayanların dindarlık ölçeği alt boyutlarından Tecrübe boyutu ortalaması arttıkça, Benlik Saygılarının artmakta olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an Kursları, Dindarlık, Benlik Saygısı.

Kaynakça

• ACAR Nilüfer Voltan-İbrahim YILDIRIM-Tuncay ERGENE, “Bireylerin Dindarlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, Ankara 1996.
• AYDIN Muhammet Şevki, “Din Eğitimi ve Din Hizmetlerinde Yeni açılımlar, Yeni Ufuklar Üzerine”, Diyanet Aylık Dergi, S.172, Ankara 2005.
• AYDIN Muhammet Şevki, “Değerler Eğitimi Açısından Kur’an Kursu”, Diyanet Aylık Dergi, S. 245, Ankara 2011.
• AYDIN Muhammet Şevki, Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu, D.İ.B. Yayınları, Ankara 2008.
• AYDIN Muhammet Şevki, “Din Eğitimi Kurumu: Kur’an Kursu”, Diyanet Aylık Dergi, S.180, Ankara 2005.
• AYTEN Ali “Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 29/2, İstanbul 2005.
• BÜYÜKÖZTÜRK Şener, Özcan Erkan Akgün, Şirin Karadeniz, Funda Demirel, Ebru Kılıç Çakmak, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi Yayın., Ankara 2014.
• ÇUHADAROĞLU Füsun, “Gençlerde Benlik Saygısı ile İlgili Bir Araştırma”, XXI. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 1985.
• ÇUHADAROĞLU Füsun, Adolesanlarda Benlik Saygısı, Hacettepe Ünv. Tıp Fak. Psikiyatri Bölümü (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi), Ankara 1986.
• D.İ.B. Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt Ve Pansiyonları Yönetmeliği, Ankara, 2012 (Resmî Gazete Yayın Tarih ve Sayısı: 07.04.2012 Resmî Gazete Sayısı: 28257)
• HÖKELEKLİ Hayati, Din Psikolojisine Giriş, 2.Bsk., Değerler Eğitimi Merkezi (DEM) Yayınları, İstanbul 2012.
• HÖKELEKLİ Hayati, Din Psikolojisi, 9.Bsk., Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) Yayınları, Ankara 2011.
• HÖKELEKLİ Hayati, İslam Psikolojisi Yazıları, Dem Yayınları, İstanbul 2012.
• KARAGÖZ İsmail, “İbadet”, Dini Kavramlar Sözlüğü, D.İ.B. Yayınları, Ankara 2006.
• KARASAR Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi, 14. Bsk., Nobel Yayın ve Dağıtım, Ankara 2005.
• KİMTER Nurten, Benlik Saygısı ve Din: Üniversiteli Gençlerde Öz Saygı ve Din Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Kriter Yayınevi, İstanbul 2012.
• KOÇ Mustafa, Yetişkinlik Döneminde Dindarlık İle Benlik Kavramı Değişkenleri Arasındaki İlişki, Uludağ Üniversitesi, S.B.E., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Bursa 2008.
• KURT Abdurrahman, Din Sosyolojisi, Dora Yayıncılık, Bursa 2011.
• MORRİSON A. Cressy, İnsan Kâinat Ve Ötesi, Terc. Bekir Topaloğlu, Dergâh Yayınları, İstanbul 1980.
• NECATİ M. Osman, Kur’an ve Psikoloji, (Çev. Hayati Aydın), Fecr Yayınları, Ankara 1998.
• ÖNER Necla, Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler, 3.Bsk., Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul 1997.
• ÖZLER İbrahim, Camilerin Zihniyet Değişimindeki Rolü (Erzurum Örneği), Atatürk Üniversitesi, S.B.E., (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum 2007.
• ŞAHİN Âdem, Ergenlerde Dindarlık ve Benlik, Adal Ofset, Konya 2007.
• ŞENGÜDEN Hasan Kenan, 2006 Yılı Müftülük Faaliyetlerinin Yaygın Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi S.B.E., (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2008.
• YAPICI Asım, Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık, 2.Bsk., Karahan Kitabevi, Adana 2013.
• YILDIZ Murat, “Benlik Kavramı ve Benliğin Gelişiminde Dinin Rolü”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.13, İzmir, 2006.
• YILDIZ Murat-Betül ÇAPAR, “Orta Öğretim Öğrencilerindeki Benlik Saygısı ile Dindarlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C. 10, S. 1, İzmir, 2010.