OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN ERKEN OKUMA YAZMAYLA İLGİLİ İNANÇLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 495 - 515, 30.12.2018

Elif Yalçıntaş Sezgin , Leyla Ulus Ayşe B. Aksoy

Öz

Okul öncesi dönemde desteklenen erken
okuma yazma becerileri,  çocuğun ileriki
okul hayatındaki okuma yazma ve  diğer
akademik becerilerde başarılı olmasını etkilemektedir.  Okulöncesi dönem  okuma yazma becerilerinin kazanımı için
kritik yıllardır. Erken yıllarda bu becerilerin desteklenmesinde okul öncesi
öğretmeninin erken okur yazarlıkla ilgili inançlarının önemli bir rolü
bulunmaktadır. Erken dönemde öğretmen ve eğitim kurumu tarafından sağlanan
okuma yazma becerilerine yönelik destekleyici bir yaklaşımın çocukların
gelecekteki öğrenim hayatında sahip olacakları okur-yazarlık yeterlikleri
üzerindeki olumlu etkileri, alan yazındaki birçok çalışma ile gösterilmiştir.
Bu araştırma okul öncesi öğretmenlerinin erken okuma yazma becerilerinin
gelişimi ile ilgili inançlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Okul öncesi
öğretmenlerinin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacılar
tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ile erken okuma yazma hakkında
inançlarını belirlemek için Sandvik, Van Daal ve Ade`r (2014) tarafından
geliştirilen “Okulöncesi Öğretmenlerinin
Erken Okuma Yazmaya İlişkin İnanç Ölçeği” araştırmacılar tarafından
geçerlik güvenirlik çalışması yapılarak kullanılmıştır. Araştırmaya Bursa
ilinde   Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel
ve kamu eğitim kurumunda görev yapan 255 okul öncesi öğretmeni katılmıştır.
Öğretmeninin erken okur yazma ile ilgili inançları farklı değişkenlere
(çalıştığı grubun yaşı, görev yapılan okul türü, okulun bağlı olduğu ilçe,
eğitim alma durumu, kendilerini yeterli bulma durumu ve görev yapılan okulun
bulunduğu yerin sosyo ekonomik durumu) göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda,
öğretmenlerin mezun oldukları bölüm, görev yaptıkları okul türü, okulun bağlı
olduğu ilçe, eğitim alma durumları, kendilerini yeterli bulma durumu, görev
yaptıkları okulun bulunduğu yerin sosyo ekonomik durumu öğretmenlerin erken
okuma yazma becerilerine ilişkin inançlarını etkilediğini fakat çalıştıkları
yaş grubunun öğretmenlerin  inançlarını
etkilemediği, dört, beş ve altı yaşta grubunda çalışan öğretmenler arasında
fark olmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken Okuma Yazma Becerisi, Okulöncesi Öğretmeni, Öğretmenlerin İnançları

Kaynakça

• Bryant, D. M., Clifford, R. M., & Peisner, E. S. (1991). Best practices for beginners: Developmental appropriateness in kindergarten. American Educational Research Journal, 28(4), 783-803.
• Burgess, K. A., Lundgren, K. A., Lloyd, J. W., & Pianta, R. C. (2001). Preschool Teachers’ Self-Reported Beliefs and Practices about Literacy Instruction. CIERA Report.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, E., Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Brown, G. T., Harris, L. R., & Harnett, J. (2012). Teacher beliefs about feedback within an assessment for learning environment: Endorsement of improved learning over student well-being. Teaching and Teacher Education, 28(7), 968-978.
• Bracken, S. S., & Fischel, J. E. (2006). Assessment of preschool classroom practices: Application of Q-sort methodology. Early Childhood Research Quarterly, 21(4), 417-430.
• Cunningham, A. E., Zibulsky, J., & Callahan, M. D. (2009). Starting small: Building preschool teacher knowledge that supports early literacy development. Reading and Writing, 22(4), 487-510.
• Cunningham, A. E., & Davidson, M. (2005, June). Current models of professional development for reading education: Teacher study groups. Invited paper presented at the Pacific Resources for Education and Learning (PREL), Honolulu, HI
• Ceylan, R., Biçakçi, M. Y., Aral, N., & Gürsoy, F. (2012). Okul öncesi eğitim kurumunda çalışan öğretmenlerin problem çözme becerilerinin incelenmesi. trakya University Journal of Social Science, 14(1).
• Çakmak, T., & Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Elliott, E. M., & Olliff, C. B. (2008). Developmentally appropriate emergent literacy activities for young children: Adapting the early literacy and learning model. Early Childhood Education Journal, 35(6), 551-556.
• Erdoğan, T., Altınkaynak, Ş. Ö., & Erdoğan, Ö. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazmaya hazırlığa yönelik yaptıkları çalışmaların incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4).
• Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Sarıca, A. D., & Kudret, Z. B. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “Erken Okuryazarlık” kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4).
• Guo, Y., Piasta, S., Justice,L., &Kaderavek, J(2010) .Relations among preschool teachers’ self-efficacy, classroom quality and children’s language and literacy gains. Teaching and Teacher Education, 26, 1094-1103.
• Guimãraes, A. S., & Youngman, M. (1995). Portuguese preschool teachers’ beliefs about early literacy development. Journal of Research in Reading, 18(1), 39-52.
• Hindman, A. H., & Wasik, B. A. (2008). Head Start teachers’ beliefs about language and literacy instruction. Early Childhood Research Quarterly, 23(4), 479-492.
• Hawken, L. S., Johnston, S. S., & McDonnell, A. P. (2005). Emerging literacy views and practices: Results from a national survey of Head Start preschool teachers. Topics in Early Childhood Special Education, 25(4), 232-242
• Justice, L. M., Mashburn, A. J., Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2008). Quality of language and literacy instruction in preschool classrooms serving at-risk pupils. Early childhood research quarterly, 23(1), 51-68.
• Kagan, D. M. (1992). Implication of research on teacher belief. Educational psychologist, 27(1), 65-90.
• Lee, J. S., & Ginsburg, H. P. (2007). Preschool teachers’ beliefs about appropriate early literacy and mathematics education for low-and middle-socioeconomic status children. Early Education and Development, 18(1), 111-143.
• Lim, C. (2010). Understanding Singaporean preschool teachers’ beliefs about literacy development: Four different perspectives. Teaching and Teacher Education, 26(2), 215-224.
• Lynch, J. (2009). Preschool teachers’ beliefs about children’s print literacy development. Early Years, 29(2), 191-203.
• MEB. (2012). Okul öncesi eğitim programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara
• Morrow, L. M. (1990). Preparing the classroom environment to promote literacy during play. Early Childhood Research Quarterly, 5(4), 537-554.
• Mills, H. & Clyde, J.A. (1991) Children’s Success as Readers and Writers: It’s the teachers’ beliefs that make a difference, Young Children, 46(2), pp. 54–59.
• Moore, J., Yin, L., Weaver, T., Lydell, P., & Logan, S. (2007). Preschool caregiver perceptions of the effect of gender on literacy skills. Reading Improvement, 44(3), 132-149.
• Morgan, L., & Chodkiewicz, A. K. (2009). Early literacy in informal settings: Supporting home literacy practices. International Journal of Lea
• Mohler, G. M., Yun, K. A., Carter, A., & Kasak, D. (2009). The effect of curriculum, coaching, and professional development on prekindergarten children’s literacy achievement. Journal of Early Childhood Teacher Education, 30(1), 49-68.rning.
• Pajares, M. F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of educational r Lee, J. S., & Ginsburg, H. P. (2007). What is appropriate mathematics education for four-year-olds? Pre-kindergarten teachers’ beliefs. Journal of early childhood research, 5(1), 2-31.esearch, 62(3), 307-332.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk psikoloji yazıları, 3(6), 49-74.
• Şen, B. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki doyumları ve hizmet içi eğitim ihtiyaçları üzerine bir araştırma (Uşak ili örneği) (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Sandvik, J. M., van Daal, V. H., & Adèr, H. J. (2014). Emergent literacy: Preschool teachers’ beliefs and practices. Journal of Early Childhood Literacy, 14(1), 28-52.
• Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme klavuzu. Türk Psikologlar Derneği.
• Tuğluk, İ. H., Kök, M., Koçyiğit, S., Kaya, H. İ., & Gençdoğan, B. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazma etkinliklerini uygulamaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (17).
• Ouyang, M., & Paprock, K. (2006). Teacher Job Satisfaction and Retention: A Comparison Study between the US and China. Online submission.
• Poole-Christian, K. N. (2009). Linking teacher beliefs to classroom practices that support literacy skills (Doctoral dissertation, Capella University).
• Vartuli, S. (1999). How early childhood teacher beliefs vary across grade level. Early childhood research quarterly, 14(4), 489-514.