ÜLKER KÖKSAL’IN TİYATROLARINDA KÖYDEN KENTE GÖÇ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 7, 266 - 280, 15.08.2019

Zeki Taştan , Mehmet Tütak , Burcu Tütak

Öz

İnsanoğlu
tarihin çeşitli dönemlerinde doğal, sosyal, siyasi ve ekonomik nedenlerden
ötürü yaşadığı yerleri terk etmek ve yaşamını yeni yerleşim alanlarında
sürdürmek durumunda kalmıştır. İnsanların coğrafi bir bölgeden diğer bir
bölgeye yönelişini ifade eden bu hareketlilik, en genel yorumuyla kişilerin
zamanda, fizik mekânda veya sosyal yapılardaki her tür devinimine veya göçüne
işaret eder. Kısa, orta veya uzun vadeli geriye dönüş veya sürekli, yerleşim
hedefi güden coğrafik, toplumsal ve kültürel bir yer değiştirme gibi boyutları
olan bu demografik hareketler, toplumların çehrelerini değiştiren sosyolojik
süreçlerin başında gelmektedir. Gerek dünyada gerekse Türkiye’de özellikle gelişmekte olan ülkeler
için ciddi bir problem olarak görülen göç türlerinden biri de kırdan
kente ya da köyden kente yönelik göçlerdir.

            Ülkemizde iç göçle köyden kentlere yönelen yoğun nüfus akımı
nedeniyle birey ve toplum yaşamını ilgilendiren pek çok alanda
ciddi sorunlar baş göstermiştir. Bütün toplumu ilgilendirecek bir boyuta erişen
bu sorunlara sanatçılar da duyarsız kalmamıştır. Nitekim köyden kente göçün
yoğun olarak yaşandığı yıllarda Ankara’da yaşayan Ülker Köksal da yaşadığı
kentin çehresini değiştiren hızlı değişim ve dönüşümün bir tanığı olarak
tiyatrolarında bu sorunlara yer vermiştir. Köksal 1972-2003 yılları arasında
kaleme aldığı yirmi bir oyunla tiyatro tarihimizin önemli isimleri arasında
yerini alır. Bu oyunlar, köyden kente yapılan göçlerin bir sonucu
olarak ortaya çıkan yoksulluk, psikolojik baskı, aile içi şiddet, kültür
çatışması, değer yitimi, dışlanma, geleneksel yaşam ile modernlik çatışması
açısından zengin bir içeriğe sahiptir.

Bu çalışmada öncelikle Köksal’ın köyden kente göç
olgusunun hangi boyutlarını ele aldığı belirlenecektir. Daha sonra yazarın göç
bağlamında hangi problem alanlarına değindiği tespit edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Göç, İç Göç, Köyden Kente Göç, Ülker Köksal, Tiyatro

Kaynakça

• Açıkgöz, Reşat ve Yusufoğlu, Ö. Şükrü (2012). Türkiye’de Yoksulluk Olgusu ve Toplumsal Yansımaları, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C.1, S.1, ss. 76-117. Anıl, Hatice Alev (2011). Kültürel Değişme Açısından Kuşaklar Arası Çatışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Isparta. Asunakutlu, Tuncer ve Safran, Barış (2004). “Kültürel Farklılıklardan Kaynaklanan Çatışmalara Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.6, S.1, s.26-49. Bozkurt, Tülay (1996). “İşletme Kültürü”, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, (Editör: S. Tevruz), Türk Psikologlar Derneği ve Kal-Der Yayını, Ankara. Çakır, Özlem (2002). Sosyal Dışlanma, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.4, S.3, s.83-104. Emiroğlu, Kudret vd, (2003). Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Erman, Tahire (1996). Kentteki Göçmenin Bakış Açısından Kent/Köy Kimliği ‘Niçin Köylüyüz Hâlâ?’, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.51, S.1, s.289-304. Ersoy, Melih (2005). Türkiye’de İç Göçlerin Yarattığı Toplumsal Sorunlar, TMMOB Toprak Reformu Kongresi, Ankara, ss.303-311. Fichter, Joseph (1996). Sosyoloji nedir?, Nilgün Çelebi (Çev)., 3. Baskı, Ankara: Atilla Kitabevi. Güreşçi, Ertuğrul (2011). Kırsaldan Kente Göç Edenler Üzerine Bir Araştırma: Kemalpaşa-İspir Örneği, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4/7, s.107-122. Köksal, Ülker (1975). Oyun yazarının topluma karşı sorumlulukları ve tiyatronun toplumsal sınırları. 1-25. (Yazarın Türk Tiyatro Kongresi için hazırladığı bu bildiri, yazarın kişisel arşivinden alınmış bir belgedir.) Köksal, Ülker (1994). Toplu oyunlar 2 (Sacide, Yollar Tükendi, Ademin Kaburga Kemiği, Gün Dönerken). İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları. Köksal, Ülker (1999). Toplu oyunlar 3 (Besleme, Önce Sevgi, Dünyanın Yaşlı Çocukları). İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları. Köksal, Ülker (2002). Toplu oyunlar 1 (Uzaklar, Bir Garip Oyun, Karanlıkta İlk Işık (Kubilay), Sevdalı Fidanlar). İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları. Köksal, Ülker (2010). Toplu oyunlar 5 (Bir Diploma Töreni, Karagöz Trafikte). İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları. Kösemihal, Nurettin Şazi (2002). Sosyoloji tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi. Taş, H. Yunus ve Özcan, Selami (2013). Türkiye’de İç Göçün Yoksulluğa ve İstihdama Etkileri, Beykent Üniversitesi, International Conference Eurasian Economies, St.Petersburg, Rusya. TÜİK 2017 http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=27587 World Health Organization (WHO) (2005). Multi-country study on women’s helath and domestic violence against women: initial results on prevalence. Geneva: Health Outcomes and Women’s Responses. Yalçın, Cemal (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık. Yıldırım, Kazım (2011). Göçün Aile Üzerindeki Etkisi, ICANAS 38. (10-15 Eylül 2007 Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, C.1., s. 965-978.