HASTANELERDE AHP VE TOPSIS YÖNTEMİ İLE PERSONEL SEÇİMİ: ACİL BAKIM HEMŞİRELİĞİ SERTİFİKALI EĞİTİM PROGRAMI ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 112 - 128, 03.01.2020

Hatice Esen , Vahit Yiğit , Sevim Güldan

Öz

Amaç: Günümüz bilgi çağında hastanelerde nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi oldukça önem arz etmektedir. Sağlık sisteminin en önemli yapı taşlarından olan hastanelerin etkin, verimli ve kaliteli sağlık hizmet sunabilmek için nitelikli çalışanlara ihtiyaçları vardır. Sağlık hizmeti üretim ve sunum sürecinde çalışanlar tarafından yapılan hatalar, ölüm, sakatlık gibi telafisi mümkün olmayacak sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle hastanelerde personel seçimi kararı oldukça önemlidir. Bu araştırmanın amacı bir eğitim ve araştırma hastanesinde yapılacak acil bakım hemşireliği sertifikalı eğitim programına başvuran personelin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) yöntemi ile seçilmesidir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmada hemşire seçiminde çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSIS yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmada altı adet kriter belirlenmiştir. Bu sertifika programı için 27 aday başvurmuştur. Kriterlerin değerlerinin belirlenmesinde eğitim programını organize eden eğitim birim sorumlusu tarafından uzman görüşü alınmıştır. Araştırmada adaylara ait veriler için hastane başhekimliğinden izin alınmıştır. AHP yöntemi kriterlerin ağırlıkları belirlenmiş ve TOPSIS yöntemi ile adayların sıralanması yapılmıştır.
Bulgular: Araştırmada AHP adımları uygulandıktan sonra adayların puanları TOPSIS yöntemi hesaplanmıştır. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü bu sertifika programı için 15 kontenjan belirlemiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; adaylar içinden en yüksek 0.9802 puan ile yirmi üçüncü sıradaki aday alır iken en düşük puanı ise 0.3051 puan ile onuncu sıradaki aday almıştır. Ancak, kontenjan 15 ile sınırlı olduğu için on sekizinci sıradaki aday 0,5850 puanla en son seçilen aday olmuştur.
Sonuç ve öneriler: Sonuç olarak AHP ve TOPSIS yöntemimin hastanelerde personel seçiminde uygulanabilirliği test edilmiştir. Hastanelerde personel seçiminde geleneksel yöntemlere ilaveten çok kriterli karar verme yöntemlerinin de personel seçimi karar verme süreçlerinde kullanılması hastane kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

AHP, TOPSIS, Personel Seçimi, Sertifikalı Eğitim Programı

Kaynakça

• 1. Adalı, A.A. 2016. “EVAMIX ve TODIM Yöntemleri İle Sağlık Sektöründe Personel Seçimi.” Alphanumeric Journal 4(2): 69–84. 2. Akın, N.G. 2016. “Personel Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme : Bulanık Topsis Uygulaması Multi-Criteria Approach to Personnel Selection : Fuzzy Topsis Applications Nalan Gülten AKIN.” İşletme Araştırma Dergisi 8(2): 224–54. 3. Aktaş., R., Doğanay, M. M., Gökmen, Y., Gazibey, Y., Türen, U. 2015. Sayısal Karar Verme Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım 1.Baskı. 4. Akyüz, Y., Bozdoğan T., Hantekin, E. 2011. “TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama.” Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi 13(1): 73–92. 5. Badri, M. A. 1999. “Combining The Analytic Hierarchy Process and Goal Programming for Global Facility Location-Allocation Problem.” International Journal of Production Economics 62(3): 237–48. 6. Bengül, H. N. 2018. “TOPSIS VE VIKOR Karar Verme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Uygulama: Bartın Devlet Hastanesi Örneği.” Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Bartın. 7. Çelikbilek, Y. 2018. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları İle. 1. Baskı. ed. M. Özdemir. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. 8. Çetin, E. 2013. Medikal Karar Verme Yöntemleri Sağlık Yönetimi ve Tıpta Matematiksel Uygulama. İstanbul. 9. Çoşgun, E. 2005. “Teknik Personel Seçiminde Bir Uzman Sistem Modeli.” Mühendislik Bilimleri Dergisi 11(3): 417–23. 10. Dağ, S., Yıldırım, B. F. 2018. Operasyonel, Yönetsel Ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. 3. Baskı. ed. E. Yıldırım, F., Önder. Bursa: Dora Basım. 11. Dağdeviren, M., Akay, D., Kurt, M. 2004. “İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve Uygulaması.” Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. 19(2): 131–38. 12. Dinçer, S. E. 2019. Çok Kriterli Karar Alma. Ankara: Gece Akademi. 13. Erigüç, G., Şahinbaş, F., Demirci, Ş., Şantaş, G. 2018. “Sağlık Kurumlarında İnsan Kaynakları Alanında Yapılan Çalışmaların İncelenmesi.” AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18(1): 49–64. 14. Feng, Y. J., Lu, H., Bi, K. 2004. “An AHP/DEA Method for Measurement of the Efficiency of R&D Management Activities in Universities.” International Transactions in Operational Research 11(2): 181–91. 15. Kazançoğlu, Y. 2008. “Lojistik Yönetim Sürecinde Tedarikçi Seçimi ve Performans Değerlendirmesinin Yöneylem Araştırması Teknikleri Ile Gerçekleştirilmesi: AHP ve DEA.” Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmış Doktora Tezi), İzmir. 16. Koyuncu, O., Özcan, M. 2014. “Personel Seçimin Sürecinde Analitik Hiyerarşi Süreci Ve TOPSIS Yöntemlerinin Karşılaştırılması: Otomativ Sektöründe Bir Uygulama.” Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 32(2): 195–218. 17. Mu, E., Pereyra-Rojas, M. 2018. Practical Decision Making Using Super Decisions V3. USA: Spinger. 18. Ömürbek, N., Şimşek, A. 2014. “Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Analitik Ağ Süreci Yöntemleri İle Online Alışveriş Site Seçimi.” Yönetim ve Ekonomi Araştırma Dergisi 22: 306–27. 19. Orçun, Ç., Eren, B. S. 2017. “TOPSIS Yöntemi Ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama.” Muhasebe ve Finansman Dergisi (Temmuz): 139–54. 20. Özdemir, M. 2018. “TOPSIS.” In Operasyonel, Yönetsel Ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, ed. E. Yıldırım, B. F., Önder. Bursa: Dora Basım 3. Baskı. 21. Özen, E., Yeşildağ, E., Soba, M. 2015. “TOPSIS Performance Evaluation Measures and Relation between Financial Ratios and Stock Returns.” Journal of Economics, Finance and Accounting 2(4): 482–482. 22. Özkan, B., Başlıgil, H., Şahin, N. 2011. “Supplier Selection Using Analytic Hierarchy Process: An Application From Turkey.” Proceedings of the World Congress on Engineering II: 4–9. 23. Özkan, Ö. 2017. “Personel Seçiminde Karar Verme Yöntemlerinin İncelenmesi : AHP, ELECTRE ve TOPSIS Örneği.” Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), İzmir. 24. Paksoy, S. 2017. Çok Kriterli Karar Vermede Güncel Yaklaşımlar. Adana: Karahan Kitabevi. 25. Resmi Gazete. 2010. Hemşirelik Yönetmeliği Sayı: 27515. 26. RG. 2014. Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği 4 Şubat 2014 Sayı: 28903. 27. Saat, M. 2000. “Çok Kriterli Karar Vermede Bir Yaklaşım: Analitik Hiyerarşi Yöntemi.” Gazi Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2: 149–62. 28. Saaty, T. L. 1990. “Hoe to Make Decision: The Analystical Hierarchy Process.” Eoropean Journal of Operation Research 48: 9–26. 29. Saaty, T.L. 2001. In 6th ISAHP 2-4 August Deriving The AHP 1-9 Scale From First Principle. Berne, Switzerland. 30. SB. 2016. Sağlık Alanında Sertifikalı Eğitim Standartları Acil Bakım Hemşireliği 23.01.2016 Standart No:36 Revizyon:1. 31. Sevinç, A., Eren, T. 2019. “KOBİ’ler İçin KOSGEB Destek Modellerinin Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Sıralanması.” Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi 11(1): 409–25. 32. Soba, M., Akcanlı, F., Erem, I. 2012. “İMKB’ye Kayıtlı Seçilmiş İşletmelere Yönelik Etkinlik Ölçümü ve Performans Değerlendirmesi: Veri Zarflama Analizi ve Topsis Uygulaması.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 27: 229–43. 33. Subaşı, H. 2011. “Çok Kriterli Karar Vermede Kullanılan TOPSIS ve AHP Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama.” Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı,(Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• 34. Taş, C., Bedir, N., Eren, T., Alağaş, H.M., Çetin, S. 2018. “AHP-TOPSIS Yöntemleri Entegrasyonu İle Poliklinikleri Değerlendirilmesi: Ankara’da Bir Uygulama.” Sağlık Yönetimi Dergisi 2(1): 1–17. 35. Tavana, M., Kennedy, D .T., Joglekar, P. 1996. “A Group Decision Support Framework for Consensus Ranking of Technical Manager Candidates.” 24(5): 523–38. 36. Turan, H., Turan, G. 2016. “Hemşire Seçiminde Analitik Hiyerarşi Metodunun Uygulanması.” Sağlık Akademisyenleri Dergisi 3(1): 26–30. 37. Ünal, Ö.F. 2011. “Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve Personel Seçim Alanları.” Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 3(2): 18–38. 38. Vargas, L.G. 1990. “An Overview of the Analytical Hierarchy Process and Its Applications.” Europeon Journal of Operational Research 48: 2–4. 39. Wang, Y-M., Elhag, T. M. S. 2006. “Fuzzy TOPSIS Method Based on Alpha Level Sets With An Application to Bridge Risk Assessment.” Expert Systems with Applications 31(2): 309–19. 40. Wu, C-R., Lin, C-T., Chen, H-C. 2007. “Optimal Selection of Location for Taiwanese Nursing Home to Ensure a Competitive Advantage by Using the Analytic Hierarchy Process.” Building and Environment 42: 1431–44. 41. Wu, C-R., Lin,C-T, Tsai, P-H. 2008. “Financial Service of Wealth Management Banking: Balanced Scorecard Approach.” Journal of Social Sciences 4(4): 255–63. 42. Yacan, İ. 2016. “Eğitim Kalitesinin Belirlenmesinde Etkili Olan Faktörlerin Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS Yöntemi Ile Değerlendirilmesi.” Pamukkale Üniversitesi İşletme Anabilimdalı (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Denizli. 43. Young, K. D., Younos, T., Dymond, R. L., Kibler, D. F., Lee, D. H. 2010. “Application of the Analytic Hierarchy Process for Selecting and Modeling Stormwater Best Management Practices.” Journal of Contemporary Water Research & Education 146(1): 50–63. 44. Yurdakul, M., İç, Y. T. 2003. “Türk Otomoti̇v Fi̇rmalarının Performans Ölçümü Anali̇zi̇neYöneli̇k Topsis Yöntemi̇ni̇ Kullanan Bi̇r Örnek Çalışma.” Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. 18(1): 1–18.