TÜRKİYE’DE SİYASAL ELİT UZLAŞMASININ HALKIN AB’YE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 51 - 73, 05.02.2020

Zafer Evmez

Öz

Avrupa bütünleşmesine dair Türkiye’deki halk desteği, Eurobarometer verilerine göre 2001 yılında belirginleşen yükseliş trendine rağmen, 2004 yılında başlayan tam üyelik müzakerelerini takiben düzenli olarak azalışa geçmiş ve bunu 2016 yılına kadar sürdürmüştür. Bu düşüşe Türkiye’de, Avrupa bütünleşmesine yönelik yönetsel reform çabaları nasıl eşlik etmiştir? Türkiye’de siyasetin belirleyici olduğuna dair varsayımlar bu olguyla ne ölçüde örtüşmektedir? Anılan ilişkiye araştırmada birer bağımsız değişken olarak ele alınan siyasal kutuplaşma ve seçim süreçlerinde Avrupa bütünleşmesine dair siyasal elitlerin tutumları ile AB’ye dair halk desteği arasındaki bağıntı sorgulanarak eğilinmiştir. Sorunsala ışık tutmak için ilkin siyasal elitlerin AB bütünleşmesine dair uzlaşmasının halk kitlesini de bu yönde sürükleyeceği yolunda bir hipotez kullanılmıştır. İkincisinde siyasal kutuplaşma ve seçim dönemlerinin artışının ilk hipotezdeki durumu tersine çevirdiği ileri sürülmektedir. Hipotezleştirilen yaklaşımlar, yöntemsel olarak nicel verilerin yanı sıra nedensellik ilişkisi bakımından da irdelenmiştir. Buna göre siyasal elitlerin AB bütünleşmesine dair uzlaşması, doğru orantılı olarak Türkiye’de kitlelerin AB’ye tutumlarını yönlendirmektedir. Öte yandan siyasal kutuplaşma ve seçim koşullarının kronikleşmesi ile siyasal elitlerin aralarındaki ve bir bakıma da kendi grupları içindeki uzlaşmanın bozulması olgusu siyasal elitlerin halkın tutumlarına göre stratejik konumlanmaya da gidebilmesine neden olmaktadır. Bu ise AB’ye uyuma dönük yönetsel reformları durdurabilmektedir. Dahası belirtilen olgu, olası bir siyasal elit uzlaşmasının etkisini sınırlayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

elit uzlaşması, siyasal kutuplaşma, seçim, AB bütünleşmesi

IMPACT OF POLITICAL ELİTE CONSENSUS ON PEOPLE'S ATTITUDES TO THE EU IN TURKEY

Öz

Turkey’s poeple support on Europe
integration has been decreased followed start of full membership negotiations and
contiued until 2016, in spite of salience uptrend in 2001 years according to Eurobarometer
data. How did this decline accompany administrative reform efforts on the
Europe integration in Turkey. What extent coincides assumptions of the
determining of politics in Turkey with this phenomenon? To aim examining this
relationship, questioning correlations between political elites’ attitudes and
mass support for EU, in political polarisation and election process that
considered as independent variables in the research. In order to shed light on
the problem, firstly, a hypothesis was used that the elites consensus on the
Europe integration would lead to mass tendency. In the second, it is suggested
that the increase political polarisation and election periods reverses the situation
in the first hypothesis. Hypothesised approaches are methodically examined in
terms of causality as well as quantitative data. According to findings,
political elites over the Europe integration, directs mass attitudes on EU in
Turkey. On the other hand, chronicisation of the political polarisation and
elections, cause disruption political elite consensus. Thus, political elites
are strategically positioned according to the attitudes of the people. This may
halt the administrative reforms to
harmonize with the EU. Moreover, this phenomenon may limit the impact of a
possible political elite consensus.

Anahtar Kelimeler

elite consensus, political polarisation, elections, Europe Integration

Kaynakça

• Avrupa Birliği Bakanlığı, Türkiye’nin Yeni Avrupa Birliği Stratejisi, Ankara, AB Bakanlığı, 2015
• Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Türkiye'nin Katılım Süreci için Avrupa Birliği Stratejisi, Ankara, Başbakanlık ABGS, 2010
• Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Tutanağı 31/05/2012, TBMM Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Tutanak Dergisi, Yasama Dönemi:24, Yasama Yılı:2
• Avrupa Komisyonu, Eurbarometer Interactive (2001-2017), Erişim: 01/12/2019, https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/Chart/getChart/themeKy/26/groupKy/314 (çevrimiçi)
• Bache, I. (2010). Europeanization and Multi-Level Governance: EU Cohesion Policy and Pre-Accession Aid in Southeast Europe. Southeast European and Black Sea Studies, 10(1): 1-12
• Börzel, T. (1999). Towards Convergence in Europe? Institutional adaptation to Europeanization in Germany and Spain”, Journal of Common Market Studies, 39(4): 573-596
• Bulmer, S. J. ve Radaelli, C. M. (2004). The Europeanization of National Policy, Queens Papers on Europeanization, (1)
• Bürgin, A. (2012). Disappointment or NewStrength: Exploring the Declining EU Support Among Turkish Students, Academics and Party Members. Turkish Studies 13 (4): 565–580
• Carrubba, C.J. (2001). The electoral connection in European Union politics. Journal of Politics 63(1): 141–158.
• Council of the European Union. (2012). EU Strategic Framework and Action Plan on Human Rights and Democracy, Lüksemburg, 11855/12
• De Vries, C.E. (2018). Euroscepticism and the future of European integration. Oxford: Oxford University Press.
• Delanty, G. (2005). Avrupa’nın İcadı, Çev : Hüsamet¬tin İnaç, Adres Yayınları, Ankara:1-18
• Diez Medrano, J. (2003) Framing Europe: Attitudes to European Integration in Germany, Spain, and the United Kingdom, Princeton University Press
• Eichenberg, R., ve Dalton, R. (1993), Europeans and the European Community: The Dynamics of Public Support for European Integration., International Organization. 47(4): 507–34.
• Eliçin, Y. (2011). The Europeanization Of Turkey: Reform in Local Governments, International Journal of Economic and Administrative Studies, C.4 S. 7,:103-126
• Erençin, A. (2016). Büyükşehir Belediyeleri ve Rekabet Stratejileri, İ.Ü. S.B.F. Dergisi, (54):1-16
• Featherstone, K. (2003). Introduction: In the Name of “Europe”, The Politics Of Europeanization, (Ed.) Kevin Featherstone ve
• Claudio M. Radaelli, NewYork, Oxford University Press: 3-25
• Gabel, M. ve Scheve, K. (2007), Estimating the Effect of Elite Communications on Public Opinion Using Instrumental Variables, American Journal of Political Science, 51(4): 1013–1028
• Goetz, K. H. (2006). Territory, Temporality and Clustered Europeanization, Institute for Advanced Studies Political Science Series, Viyana, (109)
• Grabbe, H. (2003). Europeanization Goes East: Power and Uncertainty in the EU Accession Process”, The Politics Of Europeanization, (Ed.) Kevin Featherstone, Claudio M. Radaelli, NewYork, Oxford University Press: 303-330
• Helbling, M., Hoeglinger, D. ve Wüest, B.(2010). How Political Parties Frame European Integration. European Journal of Political Research 49(4): 495–521.
• Hetherington, M. J. (2009). Putting Polarization in Perspective. British Journal of Political Science 39(39): 413–48.
• Hooghe, L. ve Marks, G. (2005). Calculation,Community, and Cues: Public Opinion on European Integration. European Union Politics 6(4): 419–44.
• Iyengar, S, Lelkes, Y., Levendusky, M., Malhotra, N. ve Westwood, S. J. (2019) The Origins and Consequences of Affective Polarization in the United States, Annual Reviews of Political Science, (22): 129-146
• Iyengar, S., Sood, G. ve (2012). Affect, Not Ideology: A Social Identity Perspective on Polarization. Public Opinion Quarterly. 76(3): 405–31.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2018, “Dimensions of Polarization in Turkey: Summary Key Findings” Istanbul Bilgi University Center for Migration Research, 01/12/2019, https://goc.bilgi.edu.tr/media/uploads/2018/02/06/dimensions-of-polarizationshortfindings_DNzdZml.pdf (çevrimiçi)
• Kadir Has Üniversitesi, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması (2016), 01/12/2019, http://ctrs.khas.edu.tr/post/7/turk-dis-politikasi-kamuoyu-algilari-arastirmasi, (çevrimiçi)
• Kadir Has Üniversitesi, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması (2019), 01/12/2019, http://ctrs.khas.edu.tr/post/36/turk-dis-politikasi-kamuoyu-algilari-arastirmasi-2019, (çevrimiçi)
• Kırık, H. (2013). Türkiye'de Kamu Kavramının Kökenleri. Selçuk İletişim, 3(3):143-154
• Kırık, H. (2018). “Adalet” Toplumundan “Özgürlük” Toplumuna(!) Teleolojik Bir Sıçrama Olarak Türk Modernleşmesinin Kavramsal Çözümlenmesine Katkı, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (30)-MEDYA ve DEMOKRASİ-:165-180
• Lipset S.M. ve Rokkan, S. (1967). Party Systems and Voter Alignments: Cross-National Perspectives. Toronto, Free Press
• Marcie, J. P. (2007) AKP Reform Fatigue in Turkey: What has happened to the EU Process?, Mediterranean Politics, 12(3):339-358
• Olsen, J. P. 82004) Europeanization, European Union Politics, (Ed.) Michelle Cini, Oxford, Oxford University Press
• Önderman, M. (2007), Türkiye’de Devlet, Sosyal Kontrol ve Öznellik, Filiz Kitabevi
• Önis, Z., ve Bakır, C. (2007). Turkey’s Political Economy in the Age of Financial Globalization: The Significance of the EU Anchor, South European Society and Politics. 12 (2): 147–164.
• Önis¸ Z.(2010). Contesting for Turkey’s Political ‘Centre’: Domestic Politics, Identity Conflicts and the Controversy over EU Membership. Journal of Contemporary European Studies 18(3): 361–376.
• Radaelli, C. M. (2003). Europeanization of Public Policy, The Politics Of Europeanization, (Ed.) Kevin Featherstone ve Claudio M.
• Radaelli, New York, Oxford University Press: 27-56
• Ray L. (2003a). When Parties Matter: The Conditional Influence of Party Positions on Voter Opinions about European Integration, The Journal of Politics, 65(4):978–994
• Ray, L., (2003b), Reconsidering the Link Between Incumbent Support and Pro-EU Opinion, European Union Politics, 4(3):259-279
• Slater, M., (1982), Political Elites, Popular Indifference and Community Building, Journal of Common Market Studies, (21): 69-93
• T.B.M.M. , Belediyeler Kanunu Tasarısı ile Avrupa Birliği Uyum, İçişleri ve Plan ve Bütçe Komisyonları Raporları (1/766), (S. Sayısı : 616), Dönem : 22, Yasama Yılı : 2
• T.B.M.M. , Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ve Avrupa Birliği Uyum ile Plan ve Bütçe Komisyonları Raporları, (1/950) , (S. Sayısı : 920), Dönem : 22, Yasama Yılı : 3
• T.B.M.M., TBMM AB Uyum Komisyonu Tutanağı 14/01/2015, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı, Yasama Dönemi:26, Yasama Yılı:1
• T.B.M.M., Bilgi Edinme Hakkı Kanunu Tasarısı ile Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ve Anayasa Komisyonu Raporları, (1/632), (Sıra Sayısı:248), Dönem:22 Yasama Yılı:1
• T.B.M.M., İl Özel İdareleri Kanunu Tasarısı ile İçişleri, Avrupa Birliği Uyum ve Plan ve Bütçe Komisyonları Raporları (1/767), (S. Sayısı:583), Dönem:22 Yasama Yılı:2
• T.B.M.M., Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı ile Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ve Anayasa Komisyonu Raporları, (1/626), (Sıra Sayısı:276), Dönem:24 Yasama Yılı:2
• T.B.M.M., Kamu Hizmetlerinin Düzenli, Etkin ve Verimli Bir Şekilde Yürütülmesini Sağlamak Üzere Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teşkilat, Görev ve Yetkileri ile Kamu Görevlilerine İlişkin Konularda Yetki Kanunu Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/1017), (S. Sayısı: 746), Yasama Dönemi:23, Yasama Yılı:5
• T.B.M.M., Kamu İhale Kanunu Tasarısı ve Plan ve Bütçe ve Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonları Raporları (1/930), (S. Sayısı: 794), Dönem: 21 Yasama Yılı: 4
• T.B.M.M., Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı (1/541) ve Adalet Komisyonu Raporu, (Sıra Sayısı:117), Dönem:26 Yasama Yılı:1
• T.C. Başbakanlık, 62. Hükümet Programı (2014), https://www.memurlar.net/common/news/documents/481857/hprogram.pdf (çevrimiçi) Erişim: 01/11/2019
• T.C. Başbakanlık, 64. Hükümet Programı (2015), https://www.aa.com.tr/uploads/TempUserFiles/64.hukumet_programi.pdf (çevrimiçi) Erişim: 01/11/2019
• T.B.M.M., Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri, C. 10 (11 Ocak 1999) 25.11.2019, https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_10.pdf (çevrimiçi)
• Vögel, L. ve Göncz, B. (2018), European Integration in the View of Political Elites and Citizens – an İncreasing Gap, (Ed.) Nicolo Conti, Borbola Göncz, Jose Raul Dato, National Political Elites, European Integration and the Eurozone Crisis, 1. Baskı, London, Routledge: 88-114
• Yılmaz, H. (2006). Two pillars of Nationalist Euroscepticism in Turkey: the Tanzimat and Sevres syndromes. (ed.) Karlsson, Ingrid ve A. Sstrom Melin, Turkey, Sweden, and the European Union: Experiences and Expectations, Swedish Institute for European Policy Studies, Stockholm
• Zaller, J. R. (1992). The Nature and Origin of Mass Opinion, Cambridge: Cambridge University Press.