EKONOMİK KRİZ DÖNEMLERİNDE TOPLU İŞTEN ÇIKARTMALARIN COSO İÇ KONTROL ORTAMINA ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 10, 104 - 114, 29.10.2020

Hülya Boydaş Hazar

Öz

Bu çalışmada ekonomik krizlerde işten çıkartmaların iç kontrol yapısı üzerindeki olumsuz etkileri incelenmiştir. Toplu işten çıkartma, ekonomik kriz dönemlerinde sıklıkla başvurulan bir tasarruf tedbiridir. İşletmeler, ekonominin kötüye gittiği dönemlerde çalışanlarını işten çıkartmayı bir gereklilik olarak görmektedir. COSO iç kontrol bütünleşik çerçevesinin ilk bileşeni olan kontrol ortamının temelinde insan vardır. İşletme varlıklarının korunması ve bu konuda önlemler alınması çalışanların sorumluluğundadır. İş güvencesi olmayan çalışanlardan bu sorumluluğun etkin bir şekilde yerine getirilmesi beklenmemelidir. Bu çalışmanın amacı ekonomik kriz dönemlerinde toplu işten çıkartmaların iç kontrol yapısında, özellikle de kontrol ortamında yaratacağı olumsuzluklara açıklık getirmektedir. Bu çalışmanın sonucunda kontrol ortamının önemi vurgulanmış ve işten çıkartmaların işletmenin iç kontrol yapısı açısından sonuçları yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

COSO, kontrol ortamı, iç kontrol, işten çıkartma, ekonomik kriz

Kaynakça

• American Institute of Certified Public Accountants (AICPA), 2014. The importance of internal control in financial reporting and safeguarding plan assets [pdf]. Erişim adresi: <https://www.aicpa.org/content/dam/aicpa/interestareas/employeebenefitplanauditquality/resources/planadvisories/downloadabledocuments/plan-advisoryinternalcontrol-hires.pdf> [Erişim tarihi: 17 Eylül 2020].
• Anderson, D. J. & Eubanks, G. (2015). Leveraging COSO Across the Three Lines of Defense [pdf]. Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO). Erişim adresi: <https://www.coso.org/Documents/COSO-2015-3LOD.pdf > [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020].
• Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) (2012). Internal Control – Integrated Framework: Framework and Appendices [pdf]. Erişim adresi: <https://ce.jalisco.gob.mx/sites/ce.jalisco.gob.mx/files/coso_mejoras_al_control_interno.pdf> [Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020].
• Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) (2013). Internal Control – Integrated Framework: Executive Summary [pdf]. Erişim adresi: <https://www.coso.org/Documents/990025P-Executive-Summary-final-may20.pdf> [Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020].
• Guo, J., Huang, P., Zhang, Y. & Zhou, N. (2016). The Effect of Employee Treatment Policies on Internal Control Weaknesses and Financial Restatements. The Accounting Review 91(4).
• Güney, S. (2020). Temel ve Genel İşletme. Ankara: Nobel Yayınevi.
• International Fund for Agricultural Development (IFAD) (2015). Internal Control – Integrated Framework: Application of Principles in IFAD [pdf]. IFAD. Erişim adresi: <https://www.ifad.org/elearning_cfs/04-New%20COSO%20Principles%20applied%20in%20IFAD%20DECEMBER%202015%20Final.pdf> [Erişim tarihi: 23 Temmuz 2020].
• Junankar, P. N. R. (2011). The Global Economic Crisis: Long-Term Unemployment in the OECD [pdf]. IZA Discussion Paper No 6057. Erişim adresi: <https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1955397> [Erişim tarihi: 19 Eylül 2020].
• KPMG (2013). COSO Internal Control – Integrated Framework 2013. KPMG. Erişim adresi: <https://home.kpmg/content/dam/kpmg/pdf/2016/05/2750-New-COSO-2013-Framework-WHITEPAPER-V4.pdf> [Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020].
• Lietz, T. (2014). COSO 2013 [pdf]. Experis. Erişim adresi: <https://chapters.theiia.org/raleigh-durham/Events/Training%20Presentations/2013%20COSO%20Framework%20Update%20-%20Raliegh%20IIA%20April%202014.pdf> [Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020].
• Liu, C., Lin, B. & Shu, W. (2017). Employee quality, monitoring environment and internal control. China Journal of Accounting Research, 10 (1), s. 51-70.
• McNally, S. (2013). The 2013 COSO Framework & SOX Compliance: One Approach to an Effective Transition [pdf]. Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO). Erişim adresi: <https://www.coso.org/documents/COSO%20McNallyTransition%20Article-Final%20COSO%20Version%20Proof_5-31-13.pdf> [Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020].
• Moeller, R. (2009). Brink’s Modern Internal Auditing: A Common Body of Knowledge, 7. Baskı. New Jersey: John Wiley & Sons.
• Moeller, R. (2016). Brink’s Modern Internal Auditing: A Common Body of Knowledge, 8. Baskı. New Jersey: John Wiley & Sons.
• Nawawi, A. & Salin, A.S.A.P. (2018). Employee fraud and misconduct: empirical evidence from a telecommunication company. Information and Computer Security, 26 (1), s. 129-144.
• Protiviti (2014). The Updated COSO Internal Control Framework: Frequently Asked Questions, 3. Baskı. Protiviti. Erişim adresi: <https://www.protiviti.com/sites/default/files/united_states/insights/updated-coso-internal-control-framework-faqs-third-edition-protiviti.pdf> [Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020].
• Rae, K. and Subramaniam, N. (2008). Quality of internal control procedures: Antecedents and moderating effect on organisational justice and employee fraud. Managerial Auditing Journal, Vol. 23 No. 2, pp. 104-124.
• Rikhardsson, P., Batt, C. E. & Karlsson, T. (2015). Economic crisis and changes in internal controls. Konferans: EIASM (European Institute for Advanced Studies in Management), 8th Conference on Performance Measurement and Management Control. Nice, Fransa, 30 Eylül – 2 Ekim 2015. Erişim adresi: <https://www.researchgate.net/publication/290042221_Economic_crisis_and_changes_in_internal_controls> [Erişim tarihi: 18 Eylül 2020].
• Schandl, A. & Foster, P. L. (2019). COSO Internal Control – Integrated Framework: An Implementation Guide for the Healthcare Provider Industry [pdf]. COSO Erişim adresi: <https://www.coso.org/Documents/COSO-CROWE-COSO-Internal-Control-Integrated-Framework.pdf> [Erişim tarihi: 7 Eylül 2020].
• Trading Economics (2020). Turkey Unemployment Rate [Internet]. Erişim adresi: <https://tradingeconomics.com/turkey/unemployment-rate> [Erişim tarihi: 15 Eylül 2020].
• Türedi, H., Gürbüz, F. & Alıcı, Ü. (2014). COSO Modeli: İç Kontrol Yapısı. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11 (42), s. 141 -155.
• Türedi, H. & Karakaya, G. (2015). COSO İç Kontrol Modeli ve Kontrol Ortamı. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52 (602), s. 67 -76.
• Verick, S. (2009). Who is hit hardest During a Financial Crisis? The Vulnerability of Young Men and Women to Unemployment in an Economic Downturn [pdf]. IZA Discussion Paper No 4359. Erişim adresi: <https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1455521> [Erişim tarihi: 19 Eylül 2020].