OKULLARDA ERGENLERDE KENDİNE ZARAR VERME DAVRANIŞININ PSİKOSOSYAL NEDENLERİNİN OKUL SOSYAL HİZMETİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 11, 1 - 19, 01.12.2020

Meral Şener Ali Fuat Ersoy

Öz

Bu çalışmanın amacı ergenlerde kendine zarar verme davranışının psikososyal nedenlerinin okul sosyal hizmeti açısından incelenmesidir. Kendine zarar verme davranışı, ergenlik döneminde başlaması ve bu dönemde yaygın olarak görülmesi nedeniyle ergenler için oldukça önemli bir sorundur. Bu davranış cinsiyet, ekonomik düzey, psikiyatrik hastalıklar, aile sorunları ve ihmal/ istismar yaşantısı, geçmişte kendine zarar verme davranışı öyküsü, ailede ve arkadaşlarda kendine zarar verme davranışının görülmesi ve sosyal medya/ oyun etkisi gibi psikososyal nedenler ile ilişkilidir. Ülkemizde henüz yaygınlık kazanmamış olsa da Avrupa ülkelerinde okul sosyal hizmeti, kendine zarar verme davranışı görülen ergenlere müdahale esnasında okullarda önemli rollere sahiptir ve okul sosyal hizmet uzmanları okul krize müdahale ekiplerinin olmazsa olmaz bir parçasıdır. Ülkemizde okul sosyal hizmet uygulamasının yaygınlaşması gereklidir ve kendine zarar verme konusunda ciddi şekilde eğitim almış okul sosyal hizmet uzmanları ‘Okul Psikososyal Koruma, Önleme ve Krize Müdahale Ekibi’nde muhakkak yer almalıdır.

Anahtar Kelimeler

ergenlik, kendine zarar verme davranışı, okul sosyal hizmeti

Kaynakça

• AKDEMİR, D., Zeki, A., Ünal, D. Y., Kara, M. ve Çetin, F. Ç. (2013). Kendine Zarar Verme Davranışı Olan Ergenlerde Psikiyatrik Belirtiler, Kimlik Karmaşası ve Benlik Saygısı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14 (1), 69-76, https://www.anadolupsikiyatri.net/fulltext/apd_14_01_09.pdf?1577777028 , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• AKSOY, A. ve Ögel, K. (2003). Kendine Zarar Verme Davranışı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4(4), 226- 236, http://ogelk.net/makale/kzvd.pdf , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• ALAN, B. E. ve Akdemir, D. (2017). Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışları: Risk Etkenleri, Değerlendirme Ve Önleme. Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi, 60(3), 119-126, http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_1564.pdf , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• BARROCAS, A. L., Hankin, B. L., Young, J. F. ve Abela, J. R. Z. (2012). Rates of Nonsuicidal Self-Injury in Youth: Age, Sex, and Behavioral Methods in a Community Sample. Pediatrics, 130(1), 39–45, https://pediatrics.aappublications.org/content/130/1/39.long , Erişim Tarihi: 20.10.2019.
• BİLDİK, T., Somer, O., Kabukçu Başay, B., Başay, Ö. ve Özbaran, B. (2012). Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri’nin Türkçe Formunun Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(1), 49-57, http://turkpsikiyatri.com/Data/UnpublishedArticles/7h4a8f.pdf , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• BRAIN, K.L., Haines, J. ve Williams, C. L. (1998). The Psychophysiology of Self-Mutilation: Evidence of Tension Reduction. Archives of Suicide Research. 4(3), 227-242. https://www.mentalhealth.org.uk/publications/truth-about-self-harm , Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• CERUTTI, R., Manca, M., Presaghi, F. ve Gratz, K. L. (2011). Prevalence and Clinical Correlates of Deliberate Self-Harm Among A Community Sample of Italian Adolescents. Journal of Adolescence, 34(2), 337–347, Doi: https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2010.04.004 , Erişim Tarihi: 30.10.2019.
• CHAPMAN, A. L., Gratz, K. L. ve Brown, M. Z. (2006). Solving the Puzzle of Deliberate Self-Harm: The Experiential Avoidance Model. Behaviour Research and Therapy, 44(3), 371-394, Doi: https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.03.005 , Erişim Tarihi: 30.10.2019.
• ÇELİK, F. G. H. ve Hocaoğlu, Ç. (2017). Kasıtlı Kendine Zarar Verme Davranışı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(2), 209-226, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/268978 , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• ÇİMEN, I. D., Coşkun, A., Nasıroğlu, S. ve Etiler, N. (2017). İzmit'te Yaşayan Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışı ve Aile Özellikleri ile İlişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(3), 257- 264,
• DENİZLİ 24 HABER (2019). https://www.denizli24haber.com/haber/denizlide-genc-canli-yayinda-kendini-kesti-23113 , Erişim Tarihi: 07.11.2019.
• EYÜBOĞLU, D., Güvenir, T., Kavurma, C. ve Taş, F. V. (2018). Kendine Zarar Verme Davranışı Olan Ergenlerin Aile İşlevselliği. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21(4), 370- 379, https://www.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD-77598-RESEARCH_ARTICLE-EYUBOGLU.pdf , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• GARDNER, F. (2001). Self-Harm: A Psychotherapeutic Approach. Hove: Brunner Routledge. https://www.mentalhealth.org.uk/publications/truth-about-self-harm, Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• GREEN, A. H. (1978). Self-destructive Behavior in Battered Children. The American Journal of Psychiatry. 135 (5), 579–582, Doi: https://doi.org/10.1176/ajp.135.5.579 , Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• GREYDANUS, D. E. ve Shek, D. (2009). Deliberate Self-Harm and Suicide in Adolescents. The Keio Journal of Medicine, 58(3), 144–151, Doi: https://doi.org/10.2302/kjm.58.144 , Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• HAW, C., Hawton, K., Houston, K. ve Townsend, E. (2001). Psychiatric and Personality Disorders in Deliberate Self-Harm Patients. The British Journal of Psychiatry, 178(1), 48-54, Doi: https://doi.org/10.1192/bjp.178.1.48 , Erişim Tarihi: 03.11.2019.
• HAWTON, K. ve James, A. (2005). Suicide and Deliberate Self Harm in Young People. BMJ, 330(7496), 891–894, Doi: https://doi.org/10.1136/bmj.330.7496.891 , Erişim Tarihi: 03.11.2019.
• HERPERTZ, S. (1995). Self-Injurious Behaviour Psychopathological and Nosological Characteristics in Subtypes Of Self-Injurers. Acta Psychiatrica Scandinavica, 91(1), 57–68, Doi: https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.1995.tb09743.x , Erişim Tarihi: 03.11.2019.
• KABUKÇU BAŞAY, B., Başay, Ö., Bildik, T., Özbaran, B., Olcay, R. K., Öztürk, Ö., ... ve Aydın, C. (2017). Türk Örnekleminde Lise Öğrencilerinde Kendine Zarar Verme Davranışının Doğası, İşlevleri ve İlişkili Risk Faktörleri. Türk Nöropsikiyatri Arşivi. 1-9, http://www.noropsikiyatriarsivi.com/sayilar/427/buyuk/4-Turk.pdf , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• KERR, P. L., Muehlenkamp, J. J. ve Turner, J. M. (2010). Nonsuicidal Self-Injury: A Review of Current Research for Family Medicine and Primary Care Physicians. The Journal of the American Board of Family Medicine, 23(2), 240-259, Doi: https://doi.org/10.3122/jabfm.2010.02.090110 , Erişim Tarihi: 09.11.2019.
• KLONSKY, E. D. (2011). Non-Suicidal Self-Injury in United States Adults: Prevalence, Sociodemographics, Topography and Functions. Psychological Medicine, 41(09), 1981–1986, Doi: https://doi.org/10.1017/S0033291710002497 , Erişim Tarihi: 09.11.2019.
• LAGUIRE, T. (2015). Treatment for Cutting and Other Nonsuicidal Self-Injury Behaviors. Quantum Units Education. https://www.quantumunitsed.com/get-material.php?id=452 , Erişim Tarihi: 01.12.2019.
• LODEBO, B. T., Möller, J., Larsson, J. O. ve Engström, K. (2017). Socioeconomic Position and Self-Harm Among Adolescents: A Population-Based Cohort Study in Stockholm, Sweden. Child And Adolescent Psychiatry and Mental Health, 11(1), 1-9, https://capmh.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13034-017-0184-1 , Erişim Tarihi: 20.10.2019.
• LÜLECİ, S. (2007). Kendini Yaralama Davranışı Olan Ergenlerin Psikiyatrik ve Sosyokültürel Özellikleri. (Yayımlanmamış uzmanlık tezi). T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/ruh_sag_hast/dr_selda_luleci.pdf , Erişim Tarihi: 24.10.2019.
• MADGE, N., Hewitt, A., Hawton, K., Wilde, E. J. D., Corcoran, P., Fekete, S., ... ve Ystgaard, M. (2008). Deliberate Self‐Harm within an International Community Sample of Young People: Comparative Findings from the Child & Adolescent Self‐Harm in Europe (CASE) Study. Journal Of Child Psychology And Psychiatry, 49(6), 667-677, Doi: https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2008.01879.x , Erişim Tarihi: 18.10.2019.
• NOCK, M. K., Joiner Jr, T. E., Gordon, K. H., Lloyd-Richardson, E. ve Prinstein, M. J. (2006). Non-Suicidal Self-Injury Among Adolescents: Diagnostic Correlates and Relation to Suicide Attempts. Psychiatry Research, 144(1), 65-72, Doi: https://doi.org/10.1016/j.psychres.2006.05.010 , Erişim Tarihi: 19.10.2019.
• OKTAN, V. (2014). Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışının Risk Alma Davranışı ve Benlik Saygısı Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39 (175), 183-191, Doi: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3409 , Erişim Tarihi: 24.10.2019.
• OPENSHAW, L. (2008). Social Work in Schools: Principles and Practice. New York: The Guilford Press. ÖGEL, K. ve Aksoy A. (2006). Kendine Zarar Verme Davranışı Raporu. Yeniden Yayın no:18, İstanbul, http://www.ogelk.net/Dosyadepo/kzvdrapor2.pdf, Erişim Tarihi: 30.10.2019.
• ÖZBESLER, C. ve Duyan, V. (2009). Okul Ortamlarında Sosyal Hizmet. Eğitim ve Bilim, 34(154), 17-25, http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/545/33, Erişim Tarihi: 21.10.2019.
• ÖZDEMİR, D. F., Akdemir, D. ve Çuhadaroğlu-Çetin, F. (2016). Gender Differences in Defense Mechanisms, Ways of Coping with Stress and Sense of Identity in Adolescent Suicide Attempts. Turkish Journal of Pediatrics, 58(3), 271-281. Doi: https://doi.org/10.24953/turkjped.2016.03.007 , Erişim Tarihi: 30.10.2019.
• RISSANEN, M. L., Kylmä, J. ve Laukkanen, E. (2011). Self‐Mutilation among Finnish Adolescents: Nurses' Conceptions. International Journal of Nursing Practice, 17(2), 158-165, . Doi: https://doi.org/10.1111/j.1440-172X.2011.01921.x , Erişim Tarihi: 01.11.2019.
• RITCHIE, J. ve Ashcroft, C. (2004). Exorcising the Demons from within: Bleeding Out Pain Through Acts of Self-Harm. Social Work Review, 16(1), 27-31, https://anzasw.nz/wp-content/uploads/Social-Work-Review-16-Autumn-04-Article-Ritchie-and-Ashcroft.pdf , Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• ROBINSON, K., Brocklesby, M., Garisch, J. A., O'Connell, A., Langlands, R., Russell, L., ... ve Wilson, M. S. (2017). Socioeconomic Deprivation and Non-Suicidal Self Injury in New Zealand Adolescents: The Mediating Role of Depression and Anxiety. New Zealand Journal of Psychology (Online), 46(3), 126-136,
• ROSS, S. ve Heath, N. (2002). A Study of the Frequency of Self-Mutilation in a Community Sample of Adolescents. Journal Youth Adolescence. 31(1), 67–77, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.414.4759&rep=rep1&type=pdf , Erişim Tarihi: 24.10.2019.
• SAÇARÇELİK, G. G. (2009). Kasıtlı Kendine Zarar Verme Davranışı Olan Ergen ve Genç Erişkin Hastalarda Çocukluk Çağı Travmaları. (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/psikiyatri/dr_gulhazar_gumus.pdf , Erişim Tarihi: 29.10.2019.
• SINGER, J. (2013). İntihar Niteliği Taşımayan Kendine Zarar Verme (NSSI): Dr. Jennifer Muehlenkamp ile Söyleşi, Çev: İmdat Artan, http://psikososyalhizmet.com/8/nssi.pdf , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• SWANNELL, S. V., Martin, G. E., Page, A., Hasking, P. ve St John, N. J. (2014). Prevalence of Nonsuicidal Self‐Injury in Nonclinical Samples: Systematic Review, Meta‐Analysis and Meta‐Regression. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 44(3), 1-31, Doi: https://doi.org/10.1111/sltb.12070 , Erişim Tarihi: 01.11.2019.
• TOPRAK, S., Çetin, I., Güven, T., Can, G. ve Demircan, C. (2011). Self-Harm, Suicidal Ideation and Suicide Attempts Among College Students. Psychiatry Research, 187(1-2), 140-144, Doi: https://doi.org/10.1016/j.psychres.2010.09.009 , Erişim Tarihi: 03.11.2019.
• TÜMER, G.Z.(2016). Kendine Zarar Verme Davranışı Üzerine Mitler, http://moodisthastanesi.com/anasayfa/moodist-dergi/kendine-zarar-verme-davranisi-uzerine-mitler adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• VAN ORDEN, K. A., Witte, T. K., Cukrowicz, K. C., Braithwaite, S. R., Selby, E. A. ve Joiner Jr, T. E. (2010). The Interpersonal Theory of Suicide. Psychological Review, 117(2), 575-600, Doi: https://doi.org/10.1037/a0018697 , Erişim Tarihi: 03.11.2019.
• WALRATH, R. (2017). Characteristics of Adolescent who Engage in Non-Suicidal Self- Injury. Psychology and Behavioral Science International Journal, 2(5), 1-7, https://juniperpublishers.com/pbsij/pdf/PBSIJ.MS.ID.555596.pdf , Erişim Tarihi: 08.11.2019.
• WHITLOCK, J., Eckenrode, J. ve Silverman, D. (2006). Self-Injurious Behaviors in a College Population. Pediatrics, 117(6), 1939-1948, Doi: https://doi.org/10.1542/peds.2005-2543 , Erişim Tarihi: 03.11.2019.
• YAVUZ, K. F., Yavuz, N., Ulusoy, S. ve Özgen, G. (2017). Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışına Eşlik Eden Duygusal Şemalar. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1), 69-78, http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/pdfViewer/index.xhtml?uId=49403&ioM=Paper&preview=true&isViewer=true#pagemode=bookmarks , Erişim Tarihi: 15.10.2019.
• YILMAZ, M. ve Candan, F. (2018). Oyun Sanal İntihar Gerçek: “The Blue Whale Challange/Mavi Balina” Oyunu Üzerinden Kurulan İletişimin Neden Olduğu İntiharlar Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (29. Özel Sayısı), 270-283, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/565861 , Erişim Tarihi: 06.11.2019.
• ZOROĞLU, S. S., Tüzün, Ü., Sar, V., Tutkun, H., Savaş, H. A., Öztürk, M., ... ve Kora, M. E. (2003). Suicide Attempt and Self‐Mutilation Among Turkish High School Students in Relation with Abuse, Neglect and Dissociation. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 57(1), 119-126, Doi: https://doi.org/10.1046/j.1440-1819.2003.01088.x , Erişim Tarihi: 07.11.2019