SAVE CUMA CAMİİ BÜYÜK SELÇUKLU MİHRABI

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 12, 283 - 301, 31.12.2020

Kamran Sokhanpardaz

Öz

Büyük Selçuklu döneminde mimari ile ilgili gelişim, sonraki dönemlerde İran'da ve diğer İslam ülkelerinde sanat ve mimari gelişimi için zemin oluşturmuştur. Büyük Selçuklu döneminde cami mimarisinde kullanılan alçı süslemeler, bu dönemin sanatçılarının ustalığının bir kanıtıdır. Buradan hereketle bu makalede, Save Cuma Camii Büyük Selçuklu Mihrabı'nın alçı süsleme ve kitabeleri ele alınmıştır. Mihrabın süslemeleri, yazı, bitkisel ve hendesî kompozisyonlardan oluşmaktadır. Bu süslemeler kazıma tekniğinde yapılmıştır. Mihrapta işlenen alçı süslemeler, Büyük Selçuklu Dönemi'nden önce ve sonraki dönemlere ait süsleme örnekleri ile yakın benzerlik arz etmektedir. Eskide bazı şahsiyatlar için bazı camilerde özel mihrapların yapıldığı bilinmektedir. Bu bilgiden hereketle Save Cuma Camii Büyük Selçuklu Mihrabı kıble duvarının üzerinde yer almadığı için özel bir mihrap ve mihrap alınlığındaki yazılan kitâbenin içeriği de özel bir isim olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mimari, Alçı Süsleme, Büyük Selçuklu, Cami, Save Cuma Camii

Destekleyen Kurum

Ondokuz Mayıs Üniversitesi BAP Birimi

Proje Numarası

PYO.ILH.1904.18.001

Kaynakça

• Stark, F. (1935). “A Persian inscription on the Minare of Saveh”, The Geographical Journal, ISSN: 1475-4959, sayı: 85, s. 69-70
• Hill, D. & Grabar, O. (1967). Islamic Architecture and its Decoration A, D. 800-1500, ISBN: 9780571046423, DOI, London.
• Michell, G. (1978). Architecture Of The Islamic World: Its History And Social Meaning, ISBN: 9780500278475, Thames and Hudson, London.
• Seccâdî, A. (1376 h.ş). Seyri-i Tahavvul-i Mihrap Der Mimâri İslâmî İran Ez Âğaz Tâ Hemle-i Moğol, DDC: 726/20955, İntişarat-i Sazıman-i Miras Ferhengi, Tahran.
• Paknejad, M. & Khoddari Naini, S. (1386 h.ş). “Berresi Tezyinat-i Mehrab-hayi Mescid-i Cami-i Saveh”, Huner-i İslami, ISSN: 1735-708X, sayı: 7, s. 111-132.
• “Kur'an-ı Kerim Portalı”, Diyanet İşleri Başkanlığı Kur'an-ı Kerim Portalı, Son Erişim: 3 Temmuz 2020, https://kuran.diyanet.gov.tr/.