“SANA ‘RUH’ HAKKINDA SORU SORUYORLAR. DE Kİ: RUH, RABBİMİN EMRİNDENDİR VE BU MEVZUDA SİZE İLİM ADINA AZ BİR ŞEY VERİLMİŞTİR.” (İSRÂ, 85) ÂYETİNDEKİ RUH’TAN MAKSAT NEDİR?

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 581 - 603, 30.04.2021

Davut Aydüz

Öz

Kur’ân-ı Kerîm’i anlamak ve âyetleri doğru tefsir etmek için, varsa âyetlerin nüzul sebeplerini nazar-ı dikkate almak gerekir. Ayrıca âyetleri Kur’ân bütünlüğü içinde değerlendirmek ve âyetin siyak ve sibakına da bakmak önemlidir. Kur’ân’da kullanılan ilâhî ifade formatı da, âyetin manasını doğru anlamak için birincil önemdedir. İsrâ Sûresi 85’nci âyeti anlama adına da bu söylediklerimiz geçerlidir. Çünkü bazı sahih olmayan nüzul sebebi rivâyetleri, Kur’ân’a bütüncül bakamamak ve siyak-sibaka dikkat etmeme neticesinde İsrâ Sûresi 85’nci âyetin tefsirinde müfessirler farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. İlk devirlerde yaşayan bazı müfessirlerin âyette geçen “Ruh” kelimesine “insan ruhu” manası vermesi neticesinde, arkadan gelen birçok müfessir onlara itimat ederek aynı manayı vermişlerdir. Fakat bazı müfessirlerin “Ruh” kelimesine farklı mana vermesi nedense çok meşhur olmamıştır. Kanaatimize göre bu âyette geçen “Ruh” kelimesi, bazı müfessirlerin de dediği gibi “Vahiy/Kur’ân” manasındadır. “Ruh” kelimesinin, “Vahiy/Kur’ân” manasında olduğunu nüzûl sebebi, Kur’ân bütünlüğü ve siyak-sibaka dikkat ederek makalemizde ele alacağız. Farklı görüşlere saygıyla beraber, görüşümüzün doğruluğunu ispat etmeye gayret edeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Ruh, Vahiy

Kaynakça

• AHMED İBN HANBEL. (1985). Müsned. Beyrût. ALBAYRAK, H. (1993). Kur'an'da İnsan-Gayb İlişkisi. İstanbul. ALİ EL-MÜTTAKÎ. (1985). Kenzü’l- Ummâl. Beyrut. ALPER, H. (2008). DİA “Ruhulemîn” mad. İstanbul, 35/216. ATEŞ, S. (1988). Yüce Kur'ân'ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul. BAKKAL, A. (2009). Tarihten Günümüze Kur'an İlimleri ve Tefsir Usûlu. İstanbul. BEYHAKÎ, A. b. H. (1405/1984). Kitâbü’l-Esmâʾ ve’s-Sıfât. Beyrut. BUHÂRÎ. (trs). Sahîh. İstanbul. CERRAHOĞLU, İ. (1971). Tefsir Usûlü. Ankara. CEYHAN, M. A. “Allah – İnsan İletişimi Açısından Vahiy”. Kader. cilt.16, sayı.2. ÇETİNER, B. (trs). Esbab-ı Nüzûl. İstanbul. DALKILIÇ, M. (2004). “Ruh Bir Gayb Problemi midir? (İslam Kelamındaki Ruh Görüşlerinin Epistemolojik Çerçevesi)”. İslam Düşüncesinde Gayb Problemi-II, Tartışmalı İlmi Toplantı. İstanbul. DÂMEĞÂNÎ. (1983). Kâmûsu’l-Kur’ân. Beyrût. DEMİRCİ, M. (2015). Kur’ân Tarihi. İstanbul. DÜNDAR, M. (2018). “İlahi Hitap - Ruh İlişkisi”. Journal Of Institute Of Economic Development And Social Researches: Vol:4 / Issue:13. EBUSSUÛD EFENDİ, (trs). İrşâdu’l- Akli’s-Selîm ilâ Mezâye’l- Kitâbi’l- Kerîm. Beyrut. FÎRUZABÂDÎ, M. M. b. Y. (1986). el-Kâmusu’l-muhît. Beyrut, vhy mad. GÜMRÜKÇÜOĞLU, S. (2013). “Kur’an’da Allah ve İnsan Arasındaki İletişim Kodları”, The Journalof Academic Social Science Studies, 6/4, (Nisan). HÂKİM. (trs). Müstedrek. Beyrût. HARMAN, Ö. F. (2008). DİA, “Ruhu’l-kudüs” mad. İstanbul, 35/216. İBN ÂŞÛR, M. T. (2000). et-Tahrîr ve’t-tenvîr. Beyrut. İBN HALDUN. (1986). Mukaddime, (çev. Zakir Kadiri Ugan). Ankara. İBN KESÎR. (trs). Tefsîru’l- Kur’âni’l- Azîm. Kâhire. İBN MANZUR. (1956). Lisanü’l ‘arab. vhy mad. Beyrut. İBNÜ’L-CEVZÎ. (1987). el-Vücûh ve’n-Nezâir. Beyrût. İSFAHÂNÎ, R. (1961). el-Müfredât fî Garîbil-Kur'ân. Ruh mad, Mısır. KİRMÂNÎ, Ş. (1981). Sahihü’l-buhari bi-şerhi’l-kirmani. Beyrut. MÂTÜRÎDÎ. (2004). Teʾvîlâtü’l-Ḳurʾân. Beyrut. MERÂGÎ, A. M. (1984). Tefsîrü’l-Merâgî. Beyrut. MEVDÛDÎ. (1986). Tefhîmu’l-Kur’ân, (trcm: M. Han Kayanî ve diğerleri). İstanbul. MUKÂTİL, İ. S. (2011). el-Eşbâh ve’n-Nezâir. Riyâd. MUSTAFA ABDÜRRÂZIK. (1977). ed-Dîn ve’l-vaḥy ve’l-İslâm. Kahire. MÜSLİM. (trs). Sahîhu Müslim. Beyrut. NEYSABURÎ. (trs). Vucûhu’l-Kur’ân. Meşhed. RÂZÎ, F. (1981). Mefâtîhu’l-Gayb. Beyrut. SARMIŞ, İ. (2007). “Ruh Kavramının Kur’an’daki Karşılığı”. Haksöz Dergisi. Sayı: 192, Mart . SOFUOĞLU, M. (1981). Tefsire Giriş. İstanbul. SUYÛTÎ. (1990). Lübâbü’n- Nükûl. Beyrût. ŞAHİN, İ. (2013/1). “Kur’an Ekseninde Ruh Kavramının Anlam Çerçevesi”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Yıl: 4 Cilt: IV Sayı: 7. TABERÎ. (1986-87). Câmiu’l-Beyân. Beyrut. TİRMİZÎ. (1992). Nevâdiru’l-usûl fî ehâdisi’r-Rasûl. Beyrut. ÜNAL, A. (1999). Kur’ân’da Temel Kavramlar. İzmir. ÜNVER, M. (1996). Kur’an’ı Anlamada Siyakın Rolü, Ankara. VÂHİDÎ. (1991). Esbâb-ı Nüzûl. Demmâm. YAR, E. (2000). Ruh-Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüğü Sorunu, Ankara. YAVUZ, Y. Ş. (2018). DİA, “Ruh” mad., 35/187. Ankara. YAVUZ, Y. Ş. (2012). DİA, “Vahiy” mad. 42/440. İstanbul. YAZIR, M. H. E. (1979). Hak Dini Kur’ân Dili. İstanbul. YILDIRIM, S. (2002). Kur’ân-ı Hakîm ve açıklamalı Meâli. İstanbul. YILDIRIM, S. (2009). Kur’an-ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş. İstanbul. ZEMAHŞERÎ. (1966). el-Keşşaf Hakâiku Gavâmizi’t- Tenzîl ve Uyûni’l- Ekâvîli fî Vucûhi’t- Te’vîl. Mısır. ZERKEŞÎ, E. A. B. M. (1972). el-Burhân fî ‘ulûmi’l- Kur’ân. Beyrut