ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİ TERCİH NEDENLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 312 - 345, 31.07.2021

Rafet Aydın Meray İşlek Ramazan Peker

Öz

Araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih nedenlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Araştırmanın evrenini; iki devlet üniversitenin eğitim fakültelerinin Fen Bilimleri ve İlköğretim Matematik öğretmenliğinde öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmuştur. Örneklemi ise; 434 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma verileri “Öğretmenlik Tercih Nedenleri Derecelendirme [ÖTNED] Ölçeği” ile toplanmış ve SPSS.23 paket programı ile analiz edilmiştir. Analiz edilen verilere göre öğretmen adaylarının; öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerinin yüksek ve olumlu olduğu görülmektedir.
Öğretmen adaylarının cinsiyet, mezun olunan okul türü ve öğrenim görülen sınıflara göre öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerinde anlamlı farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Yine öğrenim gördükleri bölüme göre tercih nedenleri; özgeci-içsel nedenler ve ölçek genelinde anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir. Ancak dışsal nedenler boyutunda matematik öğretmenliğinde öğrenim görenlerin, fen bilgisi öğretmenliğinde öğrenim gören öğretmenlerden daha olumlu tercih nedenine sahiptir.
Aylık gelir düzeyine göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenleri; özgeci-içsel, dışsal nedenler ve ölçek genelinde anlamlı farklılık olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Aylık gelir düzeyi orta olan öğretmen adayları, düşük olanlardan; özgeci-içsel nedenler boyutunda, aylık gelir düzeyi orta olanlar, aylık gelir düzeyi düşük olanlardan ve aylık gelir düzeyi yüksek olan öğretmen adaylarından daha olumlu tercih etme nedenlerine sahiptir.
Aile yaşam yerine göre öğretmen adaylarının mesleği tercih etme nedenlerinde anlamlı farklılık olmadığı, ancak öğrenim gördüğü bölüm memnuniyetine göre, kısmen memnun olanlar ve memnun olmayan öğretmen adaylarından daha olumlu tercih etme düzeyine sahiptir. Öğretmen adaylarının yaşadığı yerleşim yerinden memnun olan ve kısmen memnun olan, memnun olmayanlardan daha olumlu tercih etme nedenleri sahip olduğunu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Öğretmen Adayı, Öğretmen Yetiştirme, Meslek Tercihi

Kaynakça

• KAYNAKLAR Aktürk, A. O. (2012). Öğretmen adaylarının öğrenmeye ilişkin tutumlarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerine ve akademik başarılarına göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3),283-297.
• Atıcı. T. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının bölümü tercih etme nedenleri ve akademik başarıları. Turkish Journal of Education. 2(4). 4-12.
• Aydın, R. (2009). Türkiye’de öğretmen sorunları açısından Milli Eğitim Şuralarının değerlendirilmesi (1980–2000). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 199-237.
• Aydın, R. ve Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294.
• Aydın, R., İşlek, M., Aktaş Sağlam, G. ve Peker, R. (2020). Öğretmen adaylarının sahip olduğu ve okullarda öğretilmesini istediği değerlerin incelenmesi. Journal Social Research and Behavioral Sciences/Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 6(12), 255-282.
• Aydin, R. ve İşlek, M. (2021). A comparative examination of relationship between motivation levels and future expectations of preservice Mathematics and Science teachers. International Journal of Educational Methodology, 7(1), 119-136.
• Buldur, S. ve Bursal, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının meslek tercih nedenlerinin etki düzeyleri ve mesleki geleceklerine yönelik beklentileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 81-107.
• Bursal, M. ve Buldur, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları için öğretmenlik tercih nedenlerini derecelendirme ve geleceğe yönelik beklentiler ölçekleri geliştirme çalışması. TurkishJournal of TeacherEducation, 2(1), 47-64.
• Bursal, M. ve Buldur, S. (2016). İlköğretim öğretmen adaylarının meslek tercih nedenleri vegeleceklerine yönelik beklentileri: Karşılaştırmalı bir analiz. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 351-376.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Candaş, B. ve Bebek, G. (2015). Fen Bilgisi öğretmeni adaylarının mesleği tercih nedenleri ve memnuniyet düzeyleri: Fatih eğitim fakültesi örneği. International Conference on New Horizons in Education, Barcelona-SPAIN, 150-158.
• Çakır, S. ve Akkaya, R. (2017). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenleri ve öğretmenlik eğitimi ile ilgili beklentileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 78-98.
• Çakmak, M. ve Kayabaşı, Y. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi MSKU Journal of Education, 4(1),1-10.
• Çelik, N. ve Üzmez, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi: çağrı merkezi hizmetleri örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi (Ejoir), 2(1), 94-105.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Çermik, H., Şahin, A. ve Doğan, B. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 201-212.
• Çiçek-Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-69.
• Dardağan, M. ve Hesapçıoğlu, M. (1997). Çeşitli yıllar itibariyle üniversiteleri kazanan öğrencilerin kaçıncı tercihleriyle üniversiteleri kazandıkları giriş -bir çözümleme-. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 143-170.
• Ekinci, N. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği ve alan seçiminde etkili olan motivasyonel etkenler. İlköğretim Online Dergisi,16(2), 394-405.
• Göçer-Şahin, S. ve Gelbal, S. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerinin ölçeklenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(2), 443-458.
• Kahyaoğlu, M. ve Kırıktaş, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mesleki tercihlerini etkileyen etmenler ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 818-826.
• Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve öğretmenlik mesleğini tercih nedenleri. Humanities Sciences, 7(2), 44-66.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi, kavramlar, ilkeler, teknikler (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kartal, B. ve Kıymaz, Y. (2020). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının perspektifinden: niçin öğretmen olmak istedim? Ne hissediyorum?. Trakya Eğitim Dergisi, 10(2), 519-536.
• Kılcan, B., Keçe, M., Çepni, O. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenliği bir meslek olarak seçme nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 69-80.
• Saylan Kırmızıgül, A. ve Kızılay, E. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği seçimlerinde etkili olan etkenlerin belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Öğretim Dergisi, 1(1), 35-44.
• Korkut-Owen, F., Kepir, D., Özdemir, S., Ulaş, Ö. ve Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• Nalçacı, A. ve Sökmen, Y. (2016). Öğretmen adaylarının mesleği tercih nedenleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 717-727.
• Özbek, R., Kahyaoğlu M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 221-232.
• Özdamar, K. (2015). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi cilt-1. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Şara, P. ve Kocabaş, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmenliğini tercih nedenleri ve aldıkları eğitimle ilgili görüşleri. Turkish International Journal Of Special Education And Guidance & Counselling (Tıjseg) Issn: 1300-7432, 1(2).
• Şeker, G. ve Çapri, B. (2020). Eğitim fakültesi öğrencilerinin meslek seçiminde etkili olan faktörler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 651-663.
• Tataroğlu, B., Özgen, K. ve Alkan, H.(2011). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Ankara: Siyasal Kitabevi, 997-1006.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461-486.
• Toraman, Ç. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin etkili öğretmen özellikleri ile öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türk Dil Kurumu, (TDK). (2021). Meslek. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 10. 04. 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Türk Dil Kurumu, (TDK). (2021). İş. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 05. 04. 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Yılmaz, N. ve Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe üniversitesi örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 405-421.
• Yurdakal, İ. H. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçmelerinde rol alan etmenler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1205-1221.