ÇEVRİM İÇİ (ONLINE) ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE ARAŞTIRMA: ERZİNCAN BİNALİ YILDIRIM ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 236 - 256, 31.10.2021

İbrahim Akkaş

Öz

Çevrim içi (online) alışveriş bağımlılığı davranışsal bağımlılık çerçevesinde değerlendirilmektedir. Küreselleşmenin etkisiyle gelişen bilgisayar teknolojileri ve internet tabanlı alışveriş mağazaları insanların alışveriş yapabilmesinde zaman ve mekânın anlamını yitirmesine neden olmuştur. Hemen her yerde, günün her saatinde çevrim içi alışveriş yapabilme özelliği gittikçe yaygınlaşmış ve özellikle gençler arasında kabul görmüştür. Bilgisayarlar, tabletler ve akıllı cep telefonları sayesinde çevrim içi alışveriş yapabilme imkânı bireyleri tüketim çılgınlığına yönlendirmiştir. Tüketim ve alışveriş kavramı birleşince ihtiyaç olan ürünlerin alış verişi değil arzu edilen ürünlerin alış verişi çevrim içi alış verişin temelini oluşturmuştur. Günümüzde, mobilya, elektronik eşya, kozmetik ürünler, kıyafetler gibi hemen her şey internet üzerinden alınıp satılmaktadır. Bu durum internet üzerinde alışverişle ilgili özellikle bireylerin daha fazla zaman harcamalarına yol açmakta ve bu durum bağımlılığa yol açmaktadır.
Çevrim içi (online) alışveriş bağımlılığı ile ilgili çalışmalara bakıldığında genellikle gençlerin, 18-30 yaş aralığındaki bireylerin alışveriş bağımlısı olduğuna dair bilgilere ulaşılmıştır. Bu nedenle çalışmamız Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi öğrencileri üzerinde yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnternet, alışveriş, alışveriş bağımlılığı

Kaynakça

• ALBRECHT, Ulrike, KIRSCHNER, Nina Ellen, GRÜSSER, Sabine M. (2007). “Diagnostic instruments for behavioural addiction: an overview”, GMS Psycho-Social-Medicine, volume: 4, sh.1-11.
• ANDREASSEN, Cecilie S., GRIFFITHS, Mark D., GJERTSEN, S. R., KROSSBAKKEN, E., KVAM, S., and PALLESEN, S. (2013). “The relationship between behavioral addictions and the five-factor model of personality”, Journal of Behavioral Addictions, volume: 2, ıssue:2, sh. 90–99. doi: 10.1556/JBA.2.2013.003
• ANDREASSEN, Cecilie S., GRIFFITHS, Mark D., PALEESEN, S., and BILDER, Robert M. (2015). “The Bergen shopping addiction scale: Reliability and validity of a brief screening test”, Frontiers in Psychology, volume:6, sh.1-11.
• AYAZOĞLU, Beyza Arıduru, AKSU, Melisa, ÜNÜBOL, Hüseyin, GÖKBEN, Hızlı Sayar (2019). “Alışveriş Bağımlılığı”, Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi etkileşim, Cilt: 4, sh.44-64. DOI: 10.32739 / etkilesim.2019.4.63
• BLACK, Donald W. (2001). “Compulsive Buying Disorder Definition, Assessment, Epidemiology and Clinical Management”, CNS Drugs, volume: 15, sh.17–27. (2001).
• BLACK, Donald W. (2007). “A review of compulsive buying disorder”, World Psychiatry, volume: 6, sh.14-18.
• BOZDAĞ, Y. ve YALÇINKAYA-ALKAR, Ö. (2018). “Bergen Alışveriş Bağımlılığı Ölçeği’nin Kompülsif Çevrimiçi Satın Alma Davranışına Uyarlanması”, Bağımlılık Dergisi, sayı: 19 cilt: 2, sh.23-34.http://dergipark.gov.tr/bagimli/issue/37092/426415.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• CAN, Abdullah (2016). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• CLARK, M. and CALLEJA, K. (2008).“Shopping addiction: A preliminary investigation among Maltese university students”, Addiction Research and Theory, volume: 16,sh.633-649. DOI: 10.1080/16066350801890050
• EYMEN, Erman U. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri, Ankara: İstatistik Merkezi Yayın No: 1
• GRANT, Jon E., Brewer, Judson A., POTENZA, Marc N. (2006.) “The neurobiology of substance and behavioral addictions”, CNS Spectrums, volume: 11, sh.924–930.
• GRIFFITHS, Mark (1996). “Nicotine, tobacco and addiction”, Nature, 384:18, sh.1, doi: 10.1038/384018a0
• GRIFFITHS, Mark (2005). “A ‘components’ model of addiction within a bio psycho social frame work”, Journal of Substance Use, volume: 10(4), sh.191–197.
• KALAYCI, Şeref (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Dinamik Akademi Yayınları.
• KARAGÖZ, Yalçın (2019). SPSS AMOS META Uygulamalı İstatistiksel Analizler, Nobel Yayınları, Ankara.
• KAYIŞ, Aliye. (2010). SPSS Uygulamalı Çoklu Değişkenli İstatistik Teknikleri, “Güvenilirlik Analizi”, (Ed. Şeref Kalaycı), Asil Yayınları, Ankara.
• KURNAZ, Ersin (2020). Kurum Kültürü ve İç Denetim, Ankara: Gazi Kitabevi.
• LEMMENS, Jeroen S., VALKENBURG, Patti M. and PETER, Jochen (2009) “Development and Validation of a Game Addiction Scalefor Adolescents”, Media Psychology, volume: 12:1, sh.77-95, DOI:10.1080/15213260802669458.
• MARAZ, Aniko, GRIFFITHS, Mark. D., DEMETROVICS, Zslot (2015). “The Prevalence of Compulsive Buying: A Meta Analysis”, Society For The Study Of Addiction, sh.480-419.
• MC QUEEN, P., MOULDING, R., and KYRIOS, M. (2014). “Experimental evidence for thein fluence of cognitions on compulsive buying”, Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, volume: 45, ıssue: 4, sh.496–501. doi: 10.1016/j.jbtep.2014.07.003.
• MURALI, Vijaya, RAY, Rajashree Ray and SHAFFIULLHA, Mohammed (2018). “Shopping addiction”, Advances in psychiatric treatment, volume: 18, sh.263–269.doi: 10.1192/apt.bp.109.007880
• ŞENTÜRK, Ünal (2020). Yaşlılık Sosyolojisi: Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri, Bursa: Dora Yayınları.
• TABACHNICK, B. G. and FIDELL, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, Pearson, Boston.
• THOMPSON, Edmund. R. and PRENDERGAST, Gerard P. (2015). “Thein fluence of traitaffect and thefive-factor personality model on impulse buying”, Personelity and Individual Differences,volume: 76, sh.216–221. doi: 10.1016/j.paid.2014.12.025
• WEINSTEIN, A., MEZIG, H., MIZRACHI, S., LEJOYEUX, M. (2015). “A study investigating the association between compulsive buying with measures of anxiety and obsessive–compulsive behavior among internet shoppers” Journal of Comprehensive Psychiatry, volume: 57, sh. 46-50.
• YAMANE, Taro (1967). Yamane, Statistics, An Introductory Analysis, 2nd Ed., Harper and Row, New York.