YENİ NESİL NÜKLEER ENERJİ SANTRALLERİ VE TORYUM EKSENİNDE PAKİSTAN-TÜRKİYE İŞ BİRLİĞİNİN İKİ ÜLKE DIŞ POLİTİKALARINA OLASI ETKİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 82 - 151, 31.07.2022

Pakize Yüzbaşıoğlu

Öz

Enerji, yaşadığımız dünya için, en önemli rekabet unsurları arasındaki yerini giderek artırmaktadır. Dünyadaki toplam rezervler bakımından Hindistan ile birlikte en büyük Toryum rezervlerine sahip olan Türkiye’nin, bu rezervleri nükleer enerji teknolojisi tecrübesine sahip bir ülke ile değerlendirme imkanları, bu çalışmanın temelini oluşturmuştur. Enerji üretiminde büyük avantajı sağladığı bilinen nükleer enerjinin, yeni nesil teknolojileri devreye sokarak bu önemini artıracağı öngörülmektedir.
Uluslararası Atom Enerji Ajansı 2015 verilerine göre, inşası süren 70 reaktörün çalışmaya başlaması ile dünyada üretilen elektrik enerjisinin %20’sinin nükleer yolla elde edileceği ve 2030 yılına kadar BM’ye üye olan ülkelerin her dördünden birinin nükleer güç sahibi olacağı bilgilerine sahibiz. Fosil yakıt zengini Suudi Arabistan’ın on beş yıl içerisinde 16 adet nükleer santrali devreye sokacağı ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin sahip olduğu 3 reaktöre 11 reaktör ekleme planladıkları mevcuttur. Siyasal alanda önemli bir güç enstrümanı olarak, nükleer güçten vazgeçilmeyeceği, bilakis dünyada yeni bir “Nükleer Rönesans”ın beklendiği görülmektedir.
Uluslararası İlişkiler literatüründe enerjinin güç kaynağı olarak algılanarak, enerji avantajını elinde bulunduran ülkelerin dış politika dizaynı konusunda sağladıkları avantajlar, pek çok akademik çalışmanın konusunu teşkil etmektedir.
Tüm bu gerçekler çerçevesinde cari açığında en büyük kalemi, enerji ithalatı oluşturan Türkiye’nin, enerji politikaları şüphesiz önem arz etmektedir.
Yeni nesil nükleer yakıt olarak Toryumun değerlendirilmesinde Pakistan ile olası işbirliğinin ülke dış politikalarına yansımasına ilişkin bu çalışmada, Uluslararası Politik Ekonomi, uluslararası ilişkiler, ekonomi-iktisat ve mühendislik alanlarındaki kaynaklardan istifade edilmeye gayret edilmiştir.
Çalışmanın literatüre Toryum, Pakistan-Türkiye nükleer işbirliği dış politika yansımaları çerçevesinde katkısı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toryum, Nükleer Enerji, Enerji Güvenliği, Türkiye-Pakistan İş Birliği, Türkiye’nin Cari Açığı..

Destekleyen Kurum

Yok

Kaynakça

• A. Dahl Robert. The Concept of Power, Behavioral Science, No. 2,1957.
• Akbaş, İsmail. Geçmişten Geleceğe Türkiye Pakistan İlişkileri, İzmir: ZEUS, 2013.
• Akkuyu Nükleer, “Nükleer Enerji Santrali Güç Ünitesi ve Güvenlik Akış Şeması”, http://www.akkunpp.com/nukleer-guc-santrali-ngs (19.4.2022).
• Anadolu Ajansı, “Türkiye’nin Cari Açığında Enerji Yükü”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiyenin-cari-aciginda-enerji-yuk-oldu/1148818 (17.5.2022).
• Arı, Tayyar. Uluslararası İlişkiler, İstanbul: ALFA, 1997.
• Arslan Abdulkerim,“Nükleer Güç Olarak Hindistan ve Pakistan”, Stratejik Ortak, https://www.stratejikortak.com/2019/02/nukleer-guc-hindistan-pakistan.html, (28.2.2022).
• Aşçı, Bahar, “Olasılık Yönetimi: Senaryo Analizi”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 2017, https://dergipark.org.tr/download/article-file/436710, (26.5.2022).
• Aybers, Nejat. Nükleer Enerji ve Bu Enerjinin Milli Güç Üzerindeki Tesirleri, İstanbul,1961.
• Barnett Michael, R. Duvall, Power in International Politics, International Organization, 2005.
• Birillant Maps, “Pakistan , Hindistan İlk Bölünme Harita-The First Proposed Map of Pakistan & The Partition of India”, https://brilliantmaps.com/first-pakistan/ (21.4.2022).
• Bolya, Mazhar, Y. Canyürek, Nükleer Enerji Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1995.
• H. Soner Aplak, E. Köse, S. Burmaoğlu,“Geleceğe Yönelik Projelerin Senaryo Planlama Tekniği İle Analizi” KHO Bilim Dergisi, 2010, https://dergipark.org.tr/download/article-file/403496, (26.5.2022).
• Caşın Mesut Hakkı, Modern Uluslararası Hukukun Temel Esasları, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Yayınları, 2019.
• Çalışkan Şadan, “Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık Ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu”, Dumlu Pınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423876691.pdf, ( 2022).
• Dayday Necmi, “Uluslararası Atom Enerji Ajansı”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, http://www.stratejikongoru.org/pdf/atomenerjisiajansi.pdf, (2007).
• Demirbağ, Ali İhsan, Yerel “Bir Kaynağımız Olarak Toryum Madeninin Nükleer Enerji Üretiminde Kullanılabilirliğinin İncelenmesi ve Fizibilite Analizi”, 2013, İTÜ Enerji Enstitüsü Enerji Bilim ve Tek. ABD. https://polen.itu.edu.tr/handle/11527/12839 (28.4.2018).
• Deutch, Karl. The Analysis of International Relations, New Jersey: Prent-Hall, 1968.
• Devlet Planlama Teşkilatı, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Uranyum-Toryum, Ankara: DPT, 1996.
• Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi, “Türkiye Pakistan İş Konseyi”, https://www.deik.org.tr/turkiye-asya-pasifik-is-konseyleri-turkiye-pakistan-is-konseyi, (21.4.2019)
• Doğan Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, 1. Basım, İstanbul: Gerçek Hayat, 2000.
• Enerji ve Tabi kaynaklar Bakanlığı, “Doğal Gaz Piyasası 2017 Yıllık Sektör Raporu”, “2017 Yılı Kaynak Ülkeler Bazında Türkiye’nin Doğal Gaz İthalatı”, https://www.epdk.org.tr/Detay/DownloadDocument?id=nEv8WXcSskU= ,(19.4.2019).
• ETKB, “Enerji Kaynağı Olarak Toryum Çalışma Belgesi”, http://www.etkb.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FBakanl%C4%B1k+Duyurular%C4%B1%2FToryum+Calisma+Belgesi.docx, (2013)
• Ferguson Charles D, Nükleer Enerji, Ankara: Buzdağı Yayınevi, 2015.
• Fizik Mühendisleri Odası, Nükleer Enerji Raporu, Ankara: FMO, 2011.
• Gönlübol, Mehmet, Uluslararası Politika, Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi,1978.
• Güner, i, A,Özcan. 2007, “Pakistan-Güney Asya’ da Bir İslam Ülkesi”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 34, İstanbul: TDV.
• Harp Akademileri Komutanlığı, “Türkiye-Pakistan Güvenlik ve İşbirliği Semineri I.”, Harp akademileri Basım Evi, https://www.msu.edu.tr/saren2/files/sempozyum_yayinlari/Turkiye_Pakistan_Guvenlik_Isbirligi_I_Aralik2009.pdf, (2010).
• Hodaloğulları Zeliha, Aydın A ,“Türkiye’nin Doğalgaz Noktasında Rusya’ya Bağımlılık Durumunun Soğuk Savaş Sonrası Türk Dış Politikasına Yansıması”, Kahraman Maraş sütçü İmam Üniversitesi, İİBFD, http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/download/article-file/107751, (2015).
• Islamic Word Academi Of Scıences, “Prof. Abdol Quadeer Khan”, https://translate.google.com/translate?hl=tr&sl=en&u=http://www.iasworld.org/prof-abdul-qadeer-khan/&prev=search, (2010).
• İmer Sencer, A. Dalbudak,“Türkiye’de Nükleer Güç Santrali Kurulması ve Dış Politikaya Olası Etkileri”,Gazi Üniversitesi, Akademik Bakış Dergisi, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/73917, (2012).
• Kaplan, İvring. Nükleer Fizik, İstanbul: Berksoy Yayınları, 1965.
• Karaağaçlı Abbas, “Pakistan-Hindistan İlişkileri ve Keşmir Meselesi”, BİLGESAM,http://www.bilgesam.org/incele/80/-pakistan-hindistan-iliskileri-ve-kesmir-meselesi/#.XLxqAFQzat8, (2011).
• Kaya Ferat, Göral, E, “Türkiye’ nin Nükleer Enerji Politikası”, Akademik Bakış Dergisi, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/383474 (2016).
• Kızılkaya Oktay, Sofuoğlu E. Türkiye’de Cari İşlemler Sorunu ve Enerji Politikaları, 2. Basım, Ankara:Nobel Yayınları, 2018.
• Mahmut Kaya, “Cabir B. Hayyan” İslam Ansiklopedisi, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakıfı, 1992,Cilt: 6, s.534 Milli Gazete, “Cive Pakistan”, https://www.milligazete.com.tr/haber/1098854/cive-pakistan-daha-nice-yillara (25.3.2012)
• MTA Enstitüsü Dergisi, Türkiye’de Uranyum Toryum Bölgeleri, Ankara: Enstitüsü Dergisi, 1956.
• MTA Genel Müdürlüğü, Fizibilite Etütleri Daire Başkanlığı, Dünyada ve Türkiye’ de Uranyum ve Toryum, Maden Serisi, Ankara:MTA Yayınları, 2017.
• Muller Rıchard A, “Politik Fizik”, İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
• Nazarov Azat, “Hindistan Tarihinde Türkmen Hanlıkları.”, Ahmet Yesevi Üniversitesi Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Derğisi, http://bilig.yesevi.edu.tr/index.php?menu_v=onceki_sayilar_alt&ilgili_sayi=223 , (1997).
• Özmen Bayram, İlim ve Medeniyet, “Pakistan Dış Politikası”, https://www.ilimvemedeniyet.com/pakistan-dis-politikasi.html, (28.11.2018). Pamir Necdet, “Enerji Politikaları ve küresel Gelişmeler.”, Elektrik Mühendisleri Odası, http://www.emo.org.tr/ekler/c6744c9d42ec2cb_ek.pdf, (2015).
• Sevim, Cenk. Küresel Enerji Stratejileri ve Jeopolitik, 3.Basım, Ankara: Seçkin, 2015.
• Sofuoğlu Emrah, “Kaya Gazı Devrimi ve Olası Ekonomik Etkileri.” Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, http://adudspace.adu.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11607/1652/2/Emrah_Sofuoglu_Kaya%20Gazi%20Devrimi%20ve%20Olasi%20Ekonomik%20Etkileri_tez.pdf.pdf (2014).
• Sönmezoğlu Faruk, Hakan güneş, Erhan Keleşoğlu, Uluslararası İlişkilere Giriş, 4. Baskı, İstanbul. DER,2011.
• Şöhret, Mesut. Enerji Diplomasisi, İstanbul: BETA, 2015.
• T.C Cumhurbaşkanlığı Resmi Gazete, “Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı ve Pakistan İslâm Cumhuriyeti Hükûmeti Savunma Üretim Bakanlığı Arasında Savunma Araştırma, Teknoloji ve Üretim Alanlarında İş Birliği Konulu Mutabakat Muhtırası” http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/02/20050211-1.htm ,(2015).
• T.C Ticaret Bakanlığı, “Pakistan Ülke Profili-Genel Ekonomik Durum.”, https://www.ticaret.gov.tr/yurtdisi-teskilati/guney-asya/pakistan/ulke-profili/genel-ekonomik-durum, (14.3.2019).
• T.C, Dış İşleri Bakanlığı,“Pakistan Türkiye Siyasi İlişkileri.”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-pakistan_siyasi-iliskileri.tr.mfa, (21.4.2019)
• Temiz Kadir, Uçar H, “Çin Kuşak-yol Girişiminde Sorunlar”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/cin-in-kusak-ve-yol-girisiminde-sorunlar-artiyor/1307053, (2018).
• Tesisat, “Türkiye’nin Enerji Sorunu ve Tüketimi”, https://www.tesisat.org/turkiyenin-enerji-sorunu-ve-tuketimi.html, (2016). Tiftikçigil,Y, Burcu, Çağla Gül Yesevi, Türkiye’nin Enerji Görünümü, İstanbul: DERİN, 2015.
• Tuncer Güngör, M. Eskibalcı,” Türkiye Enerji Hammaddeleri Potansiyelinin Değerlendirilebilirliği”, İstanbul Üniversitesi. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/173604,(2012).
• Türk Enerji Vakfı, Türkiye’ de Toryum: Enerji, Ekonomi ve Siyasette Fırsatlar, Ankara, 2015.
• Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, “Gelecekte Nükleer Teknoloji”, http://www.taek.gov.tr/tr/2016-06-09-00-43-55/135-gunumuzde-nukleer-enerji-rapor/830-bolum-10-gelecekte-nukleer-enerji.html, (2010).
• Türkiye Maden Mühendisleri Odası Birliği,“Uluslararası Nükleer Teknoloji Kurultayı” , http://docplayer.biz.tr/3198040-Uluslararasi-nukleer-teknoloji-kurultayi-12-15-ekim-1993-ankara-f-u-international-nuclear-technology-forum-october-12-15-1993-ankara.html s.40 (1993).
• Türkiye Makine Mühendisleri Odası Birliği, “Türkiye’nin Enerji Görünümü”, https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/EnerjiGorunumu2018_1.pdf, (2018)
• URENCO, https://urenco.com/, (21.4.2019).
• Yalçınkaya Alaeddin, Değişen Dünyaya Uyum Açısından Türkiye Merkezli Uluslararası Kuruluşlar:KEİ, EİT ve D8 Örnekleri.”, İdris Bal, Değişen Dünyada Uluslararası İlişkiler içinde, Ankara: Lalezar, 2006.