ÖĞRETMENLERİN HAYAT BOYU ÖĞRENME EĞİLİMLERİNİN MESLEKİ GELİŞİM ÖZYETERLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ: EDREMİT İLÇESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 201 - 221, 01.08.2023

Rakibe Seda Aydemir Baris Uslu

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin hayat boyu öğrenme eğilimleri ile mesleki gelişim öz yeterlikleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 öğretim yılında Balıkesir Edremit İlçesinde devlet okullarında görevli 1.739 öğretmen oluşturmaktayken, örneklemi ise bu araştırmaya katılan 299 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler “kişisel bilgiler formu”, “yaşam boyu öğrenme eğilimleri ölçeği” ve “öğretmenlerin mesleki gelişim özyeterlik ölçeği” kısımlarından oluşan e-anket ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel, çıkarımsal (t testi ve F testi), korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmış olup, çıkarımsal, korelasyon ve regresyon analizleri için ,05 anlamlık düzeyi temel alınmıştır. Ek olarak, regresyon analizi için önkoşullar incelenmiş (D-W≈2, TIF < 10, VIF > .10 kriterlerine göre) ve standardize beta katsayısı ,55 bulunmuştur. Bu sonuç, öğretmenlerin hayat boyu öğrenme eğilimleri ile mesleki öz yeterlikleri arasında r=,55 korelasyon olduğunu ve hayat boyu öğrenme eğilimlerinin öğretmenlerin mesleki öz yeterliklerinin %30’unu açıkladığını göstermektedir. Öğretmenlerin mesleki gelişim öz yeterlikleri genel olarak yüksek düzeyde (3,72/5’li likert) bulunurken, kişisel (cinsiyet), mesleki (öğrenim düzeyi, kıdem, kariyer basamağı) ve kurumsal (okulların eğitim düzeyi ve sosyo-ekonomik çevreleri) özelliklerine göre anlamlı farklılık bulunmamaktadır. Diğer taraftan, öğretmenlerin hayat boyu öğrenme eğilimlerinde mesleki özelliklerine göre; özellikle, görece genç-kıdemi az ve lisansüstü mezunları lehine anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Tüm bu bulgular birlikte değerlendirildiğinde, öğretmenlerin hayat boyu öğrenme eğilimlerinin mesleki gelişim öz yeterliliklerini güçlendiren önemli bir faktör olduğu görülmektedir. Sonuç olarak; öğretmenleri lisansüstü eğitime katılmaya teşvik etmek ve bilişim teknolojileri konusunda eğitimler sunmak, öğretmenlerin araştırma deneyimi elde etmeleri ve bilgiye hızlı erişim pratiği edinmelerini sağlayarak hayat boyu öğrenme becerilerine katkıda bulunabilir.

Anahtar Kelimeler

Hayat boyu öğrenme, Mesleki gelişim, Hayat boyu öğrenme eğilimleri, Mesleki gelişim öz yeterlilikleri, Öğretmenler

Destekleyen Kurum

ÇOMÜ-BAP

Proje Numarası

SYL-2023-4386

Teşekkür

Bu makale, 1. yazarın 2. yazarın danışmanlığında yürüttüğü yüksek lisans tezine dayalı oluşturulmuştur. Bu araştırmanın bulguları 11. ASEAD Sosyal Bilimler Sempozyumu’nda (202-22 Mayıs 2023, Lozan, İsviçre) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Kaynakça

• Ary, D., Jacobs, L. C., Razavieh, A., & Sorensen, C. (2006). Introduction to research in education (7th ed.).
• Belmont, CA: Thomson Wadsworth.
• Budak, Y. (2009). Yaşam boyu öğrenme ve ilköğretim programlarının hedeflemesi gereken insan tipi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3): 693-708.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem.
• Chapman, J., Toomey, R., Gaff, J., McGlip, J., Walsh, M., Warren, E., & Williams, I. (2003). Lifelong learning and teacher education. Canberra: Australian Government Department of Education, Science and Training.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Abingdon: Routledge.
• Fındıkçı, Y. (2004). Değer odaklı liderlik çağı. Yaşadıkça Eğitim, (83–84), 20-21.
• Gökyer, N. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 145-159.
• Guskey, T. R. (2002). Professional development and teacher change. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 8(3/4), 381-389.
• Malinowski, B. (2016). Bilimsel bir kültür teorisi (Çev. D. Uludağ). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Öğüt, A. (2016). Bilgi çağında yönetim. Ankara: Nobel.
• Özçiftçi, M., & Çakır, R. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitim teknolojisi standartları özyeterliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 1-19.
• Poyraz, H., & Bayrakcı, M. (2015). Yaşam boyu öğrenmede öğretmenlerin kurumları tarafından desteklenmeleri: Ölçek geliştirme çalışması. Sakarya University Journal of Education, 5(1), 114-124.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2015). Örgütsel davranış (Çev. İ. Erdem). Ankara: Nobel.
• Sevinç, Ş., & Çelebi, M. (2019). Öğretmenlerin 21. yüzyıl becerilerine ilişkin yeterlik algılarının ve bu becerileri kullanım düzeylerinin belirlenmesi. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi, Gaziantep.
• Şahin, Ç., & Arcagök, S. (2014). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 394- 417.
• Tekbıyık, A. (2014). İlişkisel tarama yöntemi. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 99–114). Ankara: Pegem.
• Tezcan, M. (1985). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları (No: 50).
• Uslu, B. (2015). Testing the psychometric features of the Academic Intellectual Leadership Scale in a university environment. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(6), 1605-1621.
• Yaman, F. (2014). Öğretmenlerin yaşam boyu eğilimlerinin incelenmesi: Diyarbakır örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Yenen, E. T., & Kılınç, H. H. (2021). Öğretmenlerin Mesleki Gelişim Öz Yeterlikleri Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(2), 455-468.
• Yurdakul, C. (2016). Özerk öğrenme ve yaşam boyu öğrenme arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.