SİNESTEZİ VE SANAT İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 4, 1165 - 1174, 18.10.2023

Gamze Gökçen

Öz

Özet
Tıp biliminin 300 yıldan fazladır üzerinde durduğu sinestezi kavramı en genel haliyle renklerin sese, şekillerin tada dönüştüğü bir algıyı ifade etmektedir. Bir sanat eserinin bütünlüğünü sağlayan en önemli unsurun planlı bir kompozisyon olması gerektiği düşünüldüğünde ise sinestezik algının sanat eserinde yaratıcılığı geliştirdiği söylenebilmektedir. İyi bir sanatçının özgün eserler yaratabilmesi için hassas ve derin duyulara sahip olması gereklidir. Tarihte ismini duyurmuş, sanat sektörünü geliştirmede faydalı olmuş, birçok deha, olağandışı farklı yeteneklere sahiptir. Bahsi geçen bazı sanatçıların ise sinestezik algıya sahip olduğu yapılan araştırmalarla ortaya koyulmuştur. Duyular arası ilişki sinestezik sanatçıları günlük yaşantıları en fazla etkileyen durum olmaktadır. Çünkü her insan yaşamını, tat, koku, işitme, görme gibi duyularla yönlendirmiştir, bazı sanatçılarda iki veya dört duyu bir arada çalışabilmektedir, örneğin ressamlarda en çok görülen, duydukları seslerin, renklerini algılayıp onları görselleştirmek olduğu bilinmektedir.
Hazırlanan bu çalışmada, Sinestetik bakış açısına dayalı bir şekilde, sanat eserini üretmede kaynak olan psiko- nörolojik durumların sanat ürünü üzerindeki etkileri anlatılmaktadır. Ayrıca Carol Steen, Vincent Van Gogh gibi sanatçı örnekleri verilerek eserleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

sinestezi,, duyu, resim, renk

Kaynakça

• Cytowic, R. E. (1993). The Man Who Tasted Shapes, New York, 51
• Cretien van Campen, 2013, The Discovery of Synesthesia in Childhood, Nicolaus Copernicus University, 196, 197
• Clare N. Jonas , ( 2015 ), Migraine in Synesthetes and Nonsynesthetes, 2,3
• Cavallaro ( 2013 ) Sinestezi ve Sanat, MCF, 71
• Caleb Robinson, (2015), Synesthesia and memory: an exploratory analysis, Ball State Univercity,79, 80
• Clayne Sandra, (2019), Synesthesia and the contour Method of Drawing, Harvard Univercity, 27-36
• Elibol, G, Boerescu, Z. (2020). Sanat Ve Tasarımda Sinestezi Etkisi: Çoklu Algı Yaratmak, Sanat Yazıları, (42): 119-140.
• Elnara AHMETZADE, 2021, Görsel ve İşitsel Sanatlar Eğitimi Etkileşiminin Öğretmen Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeylerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
• Espen Benjamin, 2010, Bio Med Central
• Hubbard. E. M. (2013). Oxford Handbook Of Synesthesia,607-631
• Ildız, Güçlü, (2021) , Beyin ve Bilinç, Elektronik Bilgi,
• İlyasoğlu, Evin, Zaman İçinde Müzik, Yk Yayınları,1994
• Kandinsky, (2020 ). Sanatta Ruhsallık Üzerine, Altıkırkbeş Yayın, 55-72
• Marcia Smilack, Reflections, https://www.marciasmilack.com/photographs.php?k=88,
• Otyakmaz, ( 2015 ) Renk Kuramı, Beykent Üniversitesi, 2-5
• Önder Yağmur (2018) Heykeli Sinestetik Düşünmek, Ordu Üniversitesi, 693-695
• Ömür Göktepeliler, (2022), Sanat eği̇ti̇mi̇nde si̇nestezi̇ ve yaraticilik, Gazi Üniversitesi,12
• Öcal Sedat, (2010), Sinestezi ve İletişim, Kültür Üniversitesi, 2 Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı,
• Petr Bob, (2016 ), Synesthetic associations and psychosensory symptoms of temporal epilepsy, center for Neuropsychiatric research of Traumatic stress, Department of Psychiatry, First Faculty of Medicine, charles University, Prague, czech republic, 109-110
• Rothen, N. (2015). Developing Synesthesia, 11 Beynin Sınırlarını Zorlaya, 9 Şubat 2022, https://www.trthaber.com/haber/saglik/beynin-sinirlarini-zorlayan-hastaliklar-653194.html