EXAMINATION OF THE SPATIALIZATION PRACTICE OF POLITICS IN DIYARBAKIR

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 94 - 112, 01.02.2024

Ramazan Çınar

Öz

With the politicization of space, it gains new meaning and becomes a strategic tool of politics. Space, which becomes a representation of the political structure that has a say in the space, may cause its users to be those who carry the ideology of the political structure in question. In this sense, space is an important tool for conducting politics, and the ideological representation of politics for political institutions. The construction of spaces by the government, along with certain political arguments, spatializes power. This study aims to examine the establishment of politics in space and the politicization processes of space in the context of the Kurdish political movement. For this purpose, the study is limited to the space production practices of the Kurdish political movement, which was in power in Diyarbakır local governments between 1999 and 2016. In the study, spatial productions that come to the fore in urban space were interpreted. Based on this interpretation, the function, importance, and message of the place were understood. As a result of this research, it has been understood that the Kurdish political movement has made some spatial productions within the framework of its own ideological structure, and has politicized the space it has spatialized through these productions.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakir, Production of Space, Ploitical Power, Kurdish Political Movement, Urban Space, Spatialization

SİYASETİN DİYARBAKIR’DA MEKÂNSALLAŞMA PRATİĞİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Mekânın siyasallaşmasıyla beraber, mekân yeni bir anlam kazanarak siyasetin stratejik bir aracı haline gelir. Mekânda söz sahibi olan siyasal yapının bir temsiline dönüşen mekân, kullanıcılarının da söz konusu siyasal yapının ideolojisini taşıyanlardan oluşmasına yol açabilir. Mekân, bu anlamda siyaset kurumu açısından önemli bir siyaset yürütme aracı ve siyasetin ideolojik temsilidir. Mekânların iktidar tarafından belli siyasal argümanlarla inşa edilmesi iktidarı mekânsallaştırır. Bu çalışma, siyasetin mekânda kurulumu ve mekânın siyasallaşma süreçlerini Kürt siyasal hareketi bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla çalışma, 1999-2016 arası dönemde Diyarbakır yerel yönetimlerinde iktidar olan Kürt siyasal hareketinin mekân üretim pratikleriyle sınırlandırılmıştır. Çalışmada, kentsel mekânda ön plana çıkan mekânsal üretimlerin yorumlanması yapılmıştır. Yorumlamadan hareketle mekânın işlevi, önemi ve verdiği mesaj anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda; Kürt Siyasal hareketinin kendi ideolojik yapısı çerçevesinde bazı mekânsal üretimlerde bulunduğu ve bu üretimler vasıtasıyla mekânsallaştığı mekânı da siyasallaştırdığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Mekan Üretimi, Siyasal İktidar, Kürt Siyasal Hareketi, Kent Mekanı, Mekansallaşma

Kaynakça

• AYDIN, D. (2005). Mobilizing The Kurds in Turkey: Newroz as a Myth. Unpublished Master’s Thesis. Middle East Technical University.
• BAYDEMİR, R. (2016). “Anıt ve Heykellerin İdeolojik Mesajları ve Toplumsal Algılar: Diyarbakır Örneği”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BOUDREAU, J. A. (2007). Making New Political Spaces: Mobilizing Spatial İmaginaries, İnstrumentalizing Spatial Practices, and Strategically Using Spatial Tools. Environment and Planning A, 39(11), 2593-2611.
• BOZARSLAN, H. (2008). “Kürt Milliyetçiliği ve Kürt Hareketi (1898–2000)”, Milliyetçilik -Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-, Ed. Tanıl Bora, Cilt: IV, ss. 841–870.
• COX, K. R. (2001). Territoriality, Politics and The ‘Urban’. Political Geography, 20(6), 745-762.
• ÇINAR, R. Ü. (2020). Ecdadın İcadı AKP İktidarında Bellek Mücadelesi. İstanbul: İletişim.
• ÇINAR, R. (2022). “Diyarbakır Kent Merkezinde İdeolojik Mekân Temsilleri Üretimi”. Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• DİKEÇ, M. (2005). Space, Politics, and The Political. Environment and Planning D: Society and Space, 23(2), 171-188.
• DİKEÇ, M. (2012). Space as a Mode of Political Thinking. Geoforum, 43(4), 669-676.
• DİKEÇ, M. (2016). Siyaset Üzerine Düşünme Tarzı Olarak Mekân, Cogito, Sayı: 84
• DİYARBAKIR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ. (2008). Faaliyet Raporu.
• DİYARBAKIR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ. (2015). Faaliyet Raporu.
• DİYARBAKIR GAZETESİ, 10 Temmuz 1956.
• DİYARBAKIR İL YILLIĞI. (1967). Ankara.
• EVRENSEL. (12 Eylül 2008). “Diyarbakır Katliamının Failleri Hala Serbest”. https://www.evrensel.net/haber/218227/diyarbakir-katliaminin-failleri-h-l-serbest. [Erişim: 20.04.2021].
• EVRENSEL. (16 Mart 2017). “Newroz Ateşi ‘Hayır’la Alevlenecek”. https://www.evrensel.net/fotograf/5/birinci-sayfa/s/1535. [Erişim Tarihi: 20 09. 2022].
• EVRENSEL. (14 Kasım 2003). “Sümerbank Fabrikası ‘Park’ Oluyor”. https://www.evrensel.net/haber/145286/sumerbank-fabrikasi-park-oluyor. [Erişim: 19.10.2020].
• GAMBETTİ, Z. (2005). The conflictual (trans) formation of the public sphere in urban space: the case of Diyarbakır. New perspectives on Turkey, 32, 43-71.
• IŞIK, O. (1994). Değişen Toplum/Mekân Kavrayışları: Mekânın Politikleşmesi, Politikanın Mekânsallaşması. Toplum ve Bilim, 64(65), 7-36.
• JOHANSSON, A. (2014). Gündelik Direnişin Boyutları: Analitik Bir Çerçeve, Critical Sociology.
• KAYA, İ. (2014). Coğrafi Düşüncede Mekân Tartışmaları. Düşünme Dergisi, 4(1).
• KIYMAZ, E. (2010). Türkiye’nin Kürt Sorununa Yaklaşımında Değişim (1990-2010). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• LYNCH, K. (2014). Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• MİLLİYET. (28 Mart 2009). ‘Bombayı Patlattım Annem Yapanlara Nalet Okudu’. https://www.milliyet.com.tr/gundem/bombayi-patlattim-annem-yapanlara-lanet-okudu-1076539. [Erişim: 20.04.2021].
• ÖZTÜRK, D. C. (2013). Socio-Spatial Practices of the Pro-Kurdish Municipalities: The Case of Diyarbakir (Master's thesis, Middle East Technical University).
• SARAÇOĞLU, C. (2020). Şehir, Orta Sınıf ve Kürtler-İnkardan “Tanıyarak Dışlama”ya. İstanbul: İletişim.
• SOLAK, S. S. G. (2017). Mekân-Kimlik Etkileşimi: Kavramsal ve Kuramsal Bir Bakış Space-Identity Interaction: a Conceptual and Theoretical Overview. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 13-37.
• TAŞ, F. (2015). “Dengbêjlik Geleneği ve Dönüşümler”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• TİGRİS HABER. (19 Ağustos 2019). “Bölgenin Üç Büyük İline Yine Kayyum Atandı”. https://www.tigrishaber.com/bolgenin-uc-buyuk-iline-yine-kayyum-atandi-57836h.htm. [Erişim Tarihi: 18.04.2021].
• UZUN, M. (2015). Dengbêjlerim. İstanbul: İthaki Yayınları.
• YÜKSEK SEÇİM KURULU. (1999). “18 Nisan 1999 Belediye Başkanlığı Seçimleri”. https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Mahalli/1999/KesinSecimsonuclar/Belediye-Baskanligi-Secimleri-Sonucu.pdf. [Erişim Tarihi: 10.04.2022].
• YÜKSEK SEÇİM KURULU. (2004). “28 Mart 2004 Mahalli İdareler Genel Seçimi Belediye Başkanlığı Seçimi Sonuçları”. https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Mahalli/2004/BelediyeBaskanligi/Pdf/2004Mahalli-BelediyeBsk-Tumu.pdf. [Erişim Tarihi: 10.04.2022].
• YÜKSEK SEÇİM KURULU. (2009). “29 Mart 2009 Genel Mahalli İdareler Seçim Sonucu”. https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2009MahalliIdareler/ResmiGazete/IlGenel.pdf. [Erişim Tarihi: 10.04.2022].
• YÜKSEK SEÇİM KURULU. (2014). “30 Mart 2014 Mahalli İdareler Genel Seçimleri”. https://www.ysk.gov.tr/tr/30-mart-2014-mahalli-idareler-genel-secimleri/2853. [Erişim Tarihi: 10.04.2022].