IDENTIFICATION OF MORPHOLOGICAL, LEXICAL, AND SYNTACTICAL OBFUSCATING ELEMENTS IN PSEUDO-RETRANSLATIONS

Yıl 2020, Sayı: Çeviribilim Özel Sayısı, 131 - 161, 22.04.2020

Mehmet Yıldız

Öz

Scholars opt for several ways to avail themselves of previous studies produced in a foreign language as they author in their native tongues. Among these ways is translation rendered either by authors themselves or commissioned translators. The author of this paper observed another strategy adopted by Turkish scholars, i.e. pseudo-retranslation as an act and product, which can be defined as an academic author’s partial or complete presentation of another author’s translation as a retranslation of (a portion of) the original work. Although this definition is similar to plagiarized translation (Turell, 2004; Şahin, Duman, Gürses, Kaleş, and Woolls, 2019; Şahin, Duman, and Gürses, 2015), translational plagiarism (Gürses, 2011), translation plagiarism (Taş, 2019; Parlak, 2008; Leighton, 1994), the author refrained from defaulting to one of these terms and thus coined a novel term, pseudo-retranslation, because the author did not wish to discuss the unethicality/ethicality of this act and present it as a misconduct but as a strategy of academic textual production by avoiding the confused and confusing terminological profusion. For the purpose of the study, he employed a software program, WCopyFind, to identify intertextual similarities and to harvest qualitative and quantitative data. By doing so, the present study is intended to analyze the pseudo-retranslations by Turkish academic authors to reveal morphological, lexical, and syntactical elements obfuscating the tie between their pseudo-retranslations (in Turkish) and the source translation (in Turkish). The corpus consists of one non-academic and 15 academic works, i.e. seven articles, five master’s theses, two dissertations, and one book. Only the works containing “Drmrod” and “Dromrod”, misspellings of (Jeanne Ellis) Ormrod, and incorporating her six-item list of metacognitive skills in Turkish were included in the study. These two common misreferences are operationalized as initial indicators of pseudo-retranslations. The results revealed that Kalafat (2004) was the first to translate Ormrod’s six-item list into Turkish and to introduce the misspelt “Drmrod” and the other 15 translations(!) were its pseudo-retranslations. The results also showed that the authors had recourse to partial or complete pseudo-retranslations, the 14 pseudo-retranslations incorporated textual properties obfuscating the source translation, and WCopyFind was not competent enough to detect Turkish intertextual similarities owing to the obfuscating properties in the pseudo-retranslations.

Keywords: obfuscation, pseudo-retranslation, academic works, intertranslational similarity,

Anahtar Kelimeler

obfuscation, pseudo-retranslation, academic works, intertranslational similarity

Teşekkür

I would like to express my gratitude to the Center for Middle Eastern Studies, the University of Texas at Austin for hosting me as a visiting scholar and providing me with the materials and the setting that allowed me to conduct my post-doctoral research "Patient Zero: Pseudo-retranslation in Academic Papers".

SÖZDE YENİDEN ÇEVİRİLERDEKİ KAYNAĞI GİZLEYEN BİÇİMSEL, SÖZCÜKSEL VE SÖZDİZİMSEL UNSURLARIN BELİRLENMESİ

Öz

Bilim insanları, anadillerinde metin oluştururken yabancı bir dilde üretilen önceki çalışmalardan faydalanmak için çeşitli yollara başvururlar. Bu yollardan biri yazarın kendi yaptığı veya bir çevirmene yaptırdığı çevirilerdir. Bu çalışmanın yazarı, Türk bilim insanları tarafından başvurulan başka bir strateji gözlemlemiştir. Yazar bu görüngüyü ‘sözde yeniden çeviri’ olarak adlandırmıştır. Bir eylem ve bu eylemin ürünü olarak sözde yeniden çeviri; bir akademik yazarın başka bir akademik yazarın çevirisini, kaynak metnin bir kısmının veya tamamının yeniden çevirisi gibi sunması olarak tanımlanabilir. Her ne kadar bu tanım çeviri intihaline (Turell, 2004; Şahin, Duman, Gürses, Kaleş, and Woolls, 2019; Şahin, Duman, and Gürses, 2015; Gürses, 2011; Taş, 2019; Parlak, 2008; Leighton, 1994) benzese de yazar bu terimi kullanmak yerine yeni bir terim (sözde yeniden çeviri) üretmeyi tercih etmiştir. Çünkü yazarın amacı bu eylemin ahlaki boyutunu tartışmak ve söz konusu eylemi etik olmayan bir davranış olarak sunmak değil; çeviri intihalinin kavramsallaştırılması konusunda yaşanan karışıklıktan kaçınarak bu eylemi bir akademik metin üretme stratejisi olarak ele almaktır. Bu amaç çerçevesinde yazar, bütüncede bulunan metinler arasındaki benzerlikleri bulmak ve hem nitel hem de nicel veri toplamak için WCopyfind adlı yazılımı kullanmıştır. Bu yolla yazar, Türk akademik yazarların sözde yeniden çevirileri (Türkçe) ve kaynak çeviri (Türkçe) arasındaki bağı gizleyen/bulanıklaştıran biçimsel, sözcüksel ve sözdizimsel unsurları ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Çalışmanın bütüncesi; yedi makale, beş yüksek lisans tezi, iki doktora tezi, bir kitap ve bir de akademik olmayan çalışma olmak üzere 16 eserden oluşmaktadır. Sadece (Jeanne Ellis) Ormrod’un hatalı yazımları olan “Drmrod” ve “Dromrod”u ve Ormrod’un altı üstbilişsel becerisini içeren çalışmalar (İngilizce kaynak metin, bir Türkçe kaynak çeviri ve 15 Türkçe sözde yeniden çeviri) bütünceye dahil edilmiştir. Bu iki yazım hatası, bütünce çözümlenirken sözde yeniden çevirilerin ilk göstergesi olarak işlevselleştirilmiştir. Sonuçlar; Kalafat’ın (2004) Ormrod’un altı maddelik üstbiliş listesini Türkçeye çeviren ve “Drmrod” yazım hatasını gerçekleştiren ilk yazar olduğunu ve diğer 15 çevirinin(!) Kalafat’ın (2004) sözde yeniden çevirileri olduğunu göstermiştir. Sonuçlar aynı zamanda; yazarların kısmen ya da tamamen sözde yeniden çevirilere başvurduklarını, 14 sözde yeniden çevirinin kaynak çeviriyi gizleyen metinsel özelliklere sahip olduğunu ve sözden yeniden çevirilerde bulunan gizleyici özelliklerden dolayı WCopyfind’ın Türkçe metinler arasındaki benzerlikleri bulgulandırmada yeterince yetkin olmadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

gizleme, sözde yeniden çeviri, akademik çalışmalar, çevirilerarası benzerlik

Kaynakça

• Algan, Ela (2015). Yükseköğretim öğrencilerinin değerlendirme tercihlerine ilişkin yapısal modellerin incelenmesi: Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri örneği. Unpublished doctoral dissertation. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Alkan, Fatma - Erdem, Emine (2012). Öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalıklarına ilişkin bir çalışma, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, V.25, pp. 55-76.
• Alzahrani, Salha M.- Salim, Naomie - Abraham, Ajith (2012): Understanding Plagiarism Linguistic Patterns, Textual Features, and Detection Methods. IEEE Trans. Syst., Man, Cybern. V.42 I.2, pp. 133–149.
• Beins, Bernard C. (2012). APA style simplified: Writing in psychology, education, nursing, and sociology. Wiley-Blackwell.
• Bloomfield, Lou. (Accessed: 11.06.2019), “WCopyfind”, https://plagiarism.bloomfieldmedia.com/software/wcopyfind/.
• Brumfiel, Geoff (2007). Turkish physicists face accusations of plagiarism. Nature, V.449, p. 8.
• Danilova, Vera (2013). Cross-Language Plagiarism Detection Methods. Proceedings of the Student Research Workshop Associated with RANLP 2013, Hissar: Bulgaria, pp. 51–57,
• Değirmenci, Tuğçe (2018). İlköğretim 4. sınıf Türkçe, matematik, fen bilimleri, sosyal bilgiler öğretim programlarının üstbilişsel açıdan incelenmesi. Unpublished master’s thesis, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Demirci, Niymet (2015). Fen bilimleri dersinde üst bilişsel araştırmaya dayalı öğrenmenin dördüncü sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarılarına ve üst bilişsel süreçlerine etkisi. Unpublished master’s thesis, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Doğan, Ali (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, I.3, pp. 6-20.
• Ezzikouri Hanane - Oukessou Mohamed - Erritali Mohammed - Madani Youness (2019). Fuzzy Cross Language Plagiarism Detection Approach Based on Semantic Similarity and Hadoop MapReduce. Recent Advances in Intuitionistic Fuzzy Logic Systems (Eds. Said Melliani - Oscar Castillo), Switzerland: Springer, pp. 181–190
• Feng, Lei (2014). Retranslation hypotheses revisited: A case study of two English translations of Sanguo Yanyi - the first Chinese novel. Stellenbosch Papers in Linguistics Plus, V.43, pp. 69-86.
• Ferrero, Jérémy - Besacier, Laurent - Schwab, Didier - Agnes, Frédéric (2017). Deep Investigation of Cross-Language Plagiarism Detection Methods. Proceedings of the Tenth Workshop on Building and Using Comparable Corpora, Vancouver: Canada, pp. 6-15.
• Franco-Salvador, Marc - Rosso, Paolo - Montes-y-Gómez, Manuel (2016). A systematic study of knowledge graph analysis for cross-language plagiarism detection. Information Processing and Management: An International Journal, V.52 I.4, pp. 550-570.
• Gambier, Yves (1994). La retraduction, retour et détour. Meta, V.39 I.3, pp. 413-417.
• Gipp, Bela (2014). Citation-based plagiarism detection: Detecting disguised and cross-language plagiarism using citation pattern analysis. Wiesbaden: Springer Vieweg
• Gürses, Sabri (2011). Translational Plagiarism: National History Global Prospects. Çeviribilim, I.4, pp. 6- 7.
• Güven, Meral - Belet, Şerife Dilek (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ve bilişbilgilerine ilişkin görüşleri, İlköğretim Online, V.9 I.1, pp. 361-378.
• Huckabee, Charles (Accessed: 05.11.2019). “Professor Who Was Fired for Plagiarism Sues Columbia U.”, https://www.chronicle.com/article/Professor-Who-Was-Fired-for/41784
• Jia, Chen (Accessed: 05.11.2019). “Professor sacked for academic plagiarism”, http://www.chinadaily.com.cn/china/2010-03/22/content_9619680.htm.
• Jianzhong, Xu (2003). Retranslation: Necessary or Unnecessary. Babel, V.49 I.3, pp. 193-202.
• Kalafat, Sezai (Accessed: 28.05.2019). “Üstbiliş (Metacognition)”, https://psikoloji.gen.tr/bilissel-psikoloji/ustbilis-metacognition/.
• Kaysi, Feyzi (2013). Bilgisayar becerisi ile üst biliş düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Fırat ve İstanbul Üniversiteleri örneği. Unpublished master’s thesis, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Kent, Chow Kok - Salim, Naomie (2009). Web Based Cross Language Plagiarism Detection. Journal of Computing, V.1 I.1, pp. 39-43.
• Köksal, Onur - Atalay, Bünyamin (2017). Öğretim İlke ve Yöntemleri: Çağdaş Uygulamalarla Yöntem ve Teknikler. Konya: Eğitim Yayınevi
• Koskinen, Kaisa - Paloposki, Outi (2003). Retranslations in the Age of Digital Reproduction. Cadernos, I.1, pp. 19-38.
• Koskinen, Kaisa - Paloposki, Outi (2010). Retranslation. Handbook of Translation Studies I (Eds. Yves Gambier - Luc van Doorslaer). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. pp. 294-298.
• Kozan, Saliha (2007). Yansıtıcı düşünme becerisinin kaynak tarama ve rapor yazma derslerindeki etkisi, Unpublished master’s thesis, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Kuyumcu-Vardar, Aslıhan - Arsal, Zeki (2014). Öz-düzenleme stratejileri öğretiminin öğrencilerin İngilizce başarılarına ve tutumlarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, V.2 I.3, pp. 32-52.
• Leighton, Lauren. G. (1994). Translation and Plagiarism: Puškin and D. M. Thomas. The Slavic and East European Journal, V.38 I.1, pp. 69-83.
• Lowe, Elizabeth (2014). Revisiting Re-translation: Re-creation and Historical Re-vision. A companion to translation studies 11 (Eds. Sandra Bermann - Catherine Porter). Wiley Blackwell. pp. 413–424.
• Modern Language Association of America (2016). MLA Handbook (Eighth edition). New York: The Modern Language Association of America.
• Munday, Jeremy (2009). The Routledge companion to translation studies. London: Routledge.
• NBCNEWS (Accessed: 05.11.2019). “Noose-case professor fired; plagiarism alleged”, http://www.nbcnews.com/id/25354571/ns/us_news-education/t/noose-case-professor-fired-plagiarism-alleged/#.Xgi1XUcza44.
• Olğun, Müge (2011). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji dersinde öz ve akran değerlendirme uygulamalarının yer aldığı işbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin başarı, tutum ve bilişüstü becerilere etkisi. Unpublished master’s thesis, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Ormrod, Jeanne Ellis (1990). Human learning: Principles, theories, and educational applications. Columbus: Merrill.
• O'Sullivan, Carol (2011). Pseudotranslation. Handbook of Translation Studies II (Eds. Yves Gambier - Luc van Doorslaer). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. pp. 123-125.
• Özsoy, Gökhan (2007). İlköğretim beşinci sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi. Unpublished doctoral dissertation, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Özsoy Gökhan (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, V.6 I.4, pp. 713-740.
• Parlak, Betül (2008). Çeviri intihalleri bağlamında İlahi Komedi. The Proceedings of Çeviri Etiği Toplantıs: Çeviri ve Çevirmenliğin Etik Sorunları. İstanbul. pp. 147 – 159.
• Pataki, Máté (2012). A New Approach for Searching Translated Plagiarism. Proceedings of the 5th International Plagiarism Conference, Newcastle.
• Pataki, Máté - Marosi, Attila Csaba (2013). Searching for Translated Plagiarism with the Help of Desktop Grids. Journal of Grid Computing, V.11 I.1, pp. 149-166.
• Potthast, Martin - Barrón-Cedeño, Alberto - Stein, Benno - Rosso, Paolo (2011). Cross-language plagiarism detection. Language Resources and Evaluation, V.45 I.1, pp. 45-62.
• Rambelli, Paolo (2011). Pseudotranslation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies (Eds. Mona Baker - Gabriela Saldanha). London: Routledge. pp. 208-211.
• Şahin, Mehmet - Duman, Derya - Gürses, Sabri (2015). Big Business of Plagiarism under the Guise of (Re)Translation: The Case of Turkey. Babel, V.61 I.2, pp. 193-218.
• Şahin, Mehmet - Duman, Derya - Gürses, Sabri - Kaleş, Damla - Woolls, David (2019). Toward an empirical methodology for identifying plagiarism in retranslation. Perspectives on retranslation: Ideology, paratexts, methods (Eds. Özlem Berk Albachten - Şebnem Tahir-Gürçağlar). New York/London: Routledge. pp. 166-191.
• Şengül, Sare - Işık, Satı Ceylan (2014). 8. sınıf öğrencilerinin üst bilişsel becerilerinin “Webb’in Bilgi Derinliği Seviyeleri”ne ait problemleri çözme süreçlerindeki rolü. The Journal of Academic Social Science Studies, I.24, pp. 93-127.
• Shepherd, Jessica (Accessed: 05.11.2019). “When plagiarism is academic”, https://www.theguardian.com/education/2007/oct/30/highereducation.uk.
• Sousa-Silva, Rui (2014). Detecting translingual plagiarism and the backlash against translation plagiarists. Language and Law / Linguagem e Direito, Vol. 1(1), pp. 70-94.
• Sousa-Silva, Rui (2015). ‘Reporter fired for plagiarism’: a forensic linguistic analysis of news plagiarism. Oslo Studies in Language, V.7 I.1, pp. 301–322.
• Tahir-Gürçağlar, Şehnaz (2011). Retranslation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies (Eds. Mona Baker - Gabriela Saldanha), London: Routledge. pp. 233-236.
• Taş, Seda (2019). Çeviri İntihalini Açığa Çıkarmak: Türkçede Sultan II. Abdülhamid’in Hayatı Üzerine Bir Çalışma. Turkish Studies, V.14 I.1, pp. 695-712.
• Toury, Gideon (1995). Descriptive translation studies and beyond. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins
• Toury, Gideon (2012). Descriptive Translation Studies - and beyond (Revised edition). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins
• Tuncer, Murat - Kaysi, Feyzi (2015). Öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Turkish Journal of Education, V.2 I.4, pp. 44-54.
• Turell, Maria Teresa (2004). Textual kidnapping revisited: the case of plagiarism in literary translation. The International Journal of Speech, Language and the Law, V.11 I.1. pp. 1–26.
• Yılmaz, İhsan (2007). Plagiarism? No, we're just borrowing better English. Nature, V.449, p. 658.
• Yildiz, Mehmet (in press). In search of patient zero: pseudo-retranslation in Turkish academic works. Journal of Academic Ethics. doi: 10.1007/s10805-020-09371-4.