RASYONEL DÜNYADA EKOLOJİK İRRASYONALİTE: JURASSIC PARK FİLM SERİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 11, 73 - 100, 21.06.2022

Zeynep Çalışkan

Öz

Bu çalışmanın amacı Jurassic Park film serisini ekolojik irrasyonalite çerçevesinde analiz etmektir. İnsan ve doğa sürekli etkileşim halindedir. Doğanın bilinemezliğine karşı insan aklı teknolojik araçlar aracılığıyla doğayı kontrol altında tutmak istemiştir. Böylece doğanın bilinemezliğine karşı rasyonel akıl yer almaktadır. Weber, rasyonel aklın zamanla irrasyonel hale geleceğini ifade etmektedir. Toplum ve çevre etkileşimi içerisinde rasyonel aklın ekolojik irrasyonaliteye dönüşümünü göstermek üzere dünya çapında yüz milyonlarca izleyiciye ulaşan ve çekimleri otuz yıla yayılan Jurassic Park film serisi nitel içerik analizi tekniği ile incelenmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular içerisinde insanın daha fazla para kazanma arzusuyla doğaya verdiği zarar, Kâr İçin Doğanın Sömürülmesi kategorisi içerisinde ele alınmıştır. Doğanın bilinemezliğine karşı insanın rasyonel akılla doğayı kontrol altına alması, Teknolojinin Doğaya Egemen Olması kategorisinde çözümlenmiştir. İnsanın doğaya egemen olmasının sonucunda doğaya verdiği zarar ise Rasyonel Aklın Doğa Yıkımı kategorisi içerisinde yorumlanmıştır. Sonuç olarak Jurassic Park film serisinde insanların daha fazla para kazanma arzusu ile yarattıkları dinozorlar, ekolojik irrasyonalite kavramına uygun olarak doğaya ve çevreye karşı büyük yıkımların oluşmasına neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre Sosyolojisi, Nitel İçerik Analizi, Rasyonelleşme, Genetiği Değiştirilmiş Hayvanlar, Ekolojik İrrasyonalite

Teşekkür

Toplum-Çevre Etkileşimi Dersi kapsamında bu çalışmayı gerçekleştirmemde desteklerini esirgemeyen saygıdeğer hocam Doç. Dr. Çağrı Eryılmaz'a teşekkür ederim.

ECOLOGİCAL IRRATIONALITY IN THE RATIONAL WORLD: EXAMPLE OF JURASSIC PARK FILM SERIES

Öz

The aim of this study is to analyze the Jurassic Park movie series within the framework of ecological irrationality. Human and nature are in constant interaction. To face the unknowability of nature, the human mind wanted to keep nature under control by means of technological tools. Thus, rational mind takes place against the unknowability of nature. Weber states that rational mind will become irrational over time. In order to show the transformation of rational mind into ecological irrationality in the interaction of society and environment, the Jurassic Park film series, which reached hundreds of millions of viewers around the world and whose shooting spanned thirty years, was analyzed by qualitative content analysis technique. Among the findings obtained as a result of the analysis, the damage caused by humans to the nature with the desire to earn more money is discussed in the category of Exploitation of Nature for Profit. To face the unknowability of nature, man's taking control of nature with rational mind has been resolved in the category of Technology Dominating Nature. As a result of man's domination of nature, the damage done to nature has been interpreted within the category of the Rational Mind's Destruction of Nature. As a result, dinosaurs resurrected by people in the Jurassic Park movie series with the desire to earn more money, in accordance with the concept of ecological irrationality, caused great destruction against nature and the environment.

Anahtar Kelimeler

Environmental Sociology, Qualitative Content Analysis, Rationalization, Genetically Modified Animals, Ecological Irrationality.

Kaynakça

• Altun, Ayşe (2020). Belgesel Sinema, Ekoeleştiri ve Kamilet Filminde Doğanın Temsili. Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, C.5 S.8, s. 1-16.
• Atienza, B., Marshall, F. ve Crowley, P. (Yapımcı). Bayona. (Yönetmen). (2018). Jurassic World 2: Fallen Kingdom. (Film). Amerika: Universal Stüdyoları, Legendary Entertainment, Amblin Enterainment, The Kennedy/Marshall Company. Perfect World Pictures ve Nvizible.
• Basri, Q. Syaiful (2019). Studie Cocrıtıcısm Dalam Fılm “Doraemon-Nobita and Gren Giant Legend”. Jurnal Penelitian Humaniora, C. 24 S.1, s. 2528-6722.
• Bergthaller, Hannes (2012). A Sense Of No-Place Avatar and The Pitfalls Of Ecocentric İdentification. Europen Journal Of Studies, C.16 S.2, s. 151-162.
• Cerragoğlu, Zehra (2021). Doğaya Dönüş Temasının Ekolojik Karşılıkları: Koca Dünya (20169 ve Yuva (2018) Filmleriyle İnsan-Doğa İlişkisi Üzerine Düşünmek. SineFilozof Dergisi, C.6 S.11, s. 491-514.
• Christman, Sophie – Kaplan Ann Elizabeth (2017). “The Climate of Ecocinema.” Research Paper – University of Oxford.
• Demirel, S. Deniz (2014). Dünyada ve Türkiye’de Çevre İletişimi Ve Çevre Haberciliği Eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eryılmaz, Çağrı (2017). Çevre Söylemlerine Göre Çevre Konulu Filmlerin Analizi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, S.1, s. 117-147.
• Eryılmaz, Çağrı (2017). Çevresel Medya İçeriklerinin İnşası. Folklor Edebiyat Dergisi, C.23 S.91, s. 125-142.
• Giddens, Anthony (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.,
• Güngör, A. Can (2015). Animasyon Sinemasına Ekoeştirel Yaklaşım: Wall-E Filminin İncelenmesi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, C.5 S.1, s. 1-16.
• Hannigan, John (2006). Environmental Sociology. Londra: Routledge.
• Jayapal, H. R -Somashekarappa C. A (2016). Environment İn Classical Sociological Theories: Reflectionsand İntrospection. International Research Journal of Management Sociology & Humanity ( IRJMSH ), C.7 S.5, s. 125-131.
• Neuman, W. Lawrence (2020). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Cilt 1 (Çev: Ö. Akkaya). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Neuman, W. Lawrence (2020). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Cilt 2 (Çev: Ö, Akkaya). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ritzer. George (2013). Klasik Sosyoloji Kuramları. Ankara: De Ki Basımevi.
• Romadhon, Rohmah (2011). An Analysis Of Environmental Issues Using EcocriticismIn James Cameron's Film Avatar. Yayımlanmamış Tez. Jakarta: State Islamıc Unıversıty “Syarıf Hıdayatullah”.
• Şen, Aygün (2014). Çevresel Kıyametin Eşiğinde Doğa İle Barış Hala Mümkün Mü? Prenses Mononoke ve Rüzgarlı Vadi (Ed. Kırlı, Serkan Sırma- N. Sertaç).İstanbul: Aya Kitap. s. 44-71.
• Spielberg, S.,Molen, G. R., Ryan, L. ve Kennedy, K. (Yapımcı). Spielberg, S. (Yönetmen). (1993). Jurassic Park 1. (Film). Amerika: Universal Pictures.
• Spielberg, S. ve Wilson, C. (Yapımcı). Spielberg, S. (Yönetmen). (1997). Jurassic Park 2 The Lost World. (Film). Amerika: Universal Pictures ve Amblin Entertainment.
• Spielberg, S., Tull, T., Raimo, C., Crowley, P. Ve Marshall, F. (Yapımcı). Trevorrow C.(Yönetmen). (2015). Jurassic World 1. (Film). Amerika: Universal Stüdyoları, Legendary Entertainment, Amblin Enterainment ve The Kennedy/Marshall Company.
• Spielberg, S., Franco, L. J. ve Kennedy, K. (Yapımcı). Johnston, J. (Yönetmen). (2001). Jurassic Park 3. (Film). Amerikan: Universal Pictures, Universal- International Pictures ve Amblin Entertainment.
• Tai Wei Lim (2013). Spirited away: Conceptualizing A Film-Based Case Study Through Comparati ve Narratives Of Japanese Ecological and Environmental Discourses. Sage Journals, C.8 S.2, s. 149-162.