ULUSAL BOYUTLU SAĞLIK VE SPOR HABERLERİN SİVAS’ TA YAYINLANAN ÜLKE GAZETESİNE YANSIMALARI (1945-1950)

Yıl 2022, Sayı: 11, 101 - 136, 21.06.2022

Ömer Faruk Yazıcı Turgut İleri

Öz

Sivas’ta 1 Kasım 1945 yılında yayın hayatına başlayan Ülke gazetesi, CHP (Cumhuriyet Halk Partisi)’nin resmi yayın organı olarak Halk Gazetecilik Türk Anonim Şirketi’nce oluşturulan bir heyet tarafından çıkarılmıştır. Gazete kısa bir süre sonra gazetecilik alanında önemli bir tecrübeye sahip olan Kitapçı ailesinin idaresine girmiştir. Kitapçı ailesine devredilmesine kadar iktidar partisi CHP’nin gönderdiği cihazlarla kurulan matbaada altyapı desteği sağlanarak yayın faaliyetini sürdürmüştür. Partinin gazeteye destek vermesinde, Sivas Vilayetinin Millî Mücadelede önemli görevler üstlenmesinin, Cumhuriyetin temellerinin bu şehirde atılmasının ve Anadolu’ya açılan bir kapı olarak görülmesinin etkisi olmuştur. Yayına başladığı ilk yılında yirmi bin adet basan gazetenin doğu vilayetlerine dağıtımı trenle yapılmıştır. Gazetenin yayın hayatına başlaması İkinci Dünya Savaşı sonrası döneme rastgeldiğinden ağırlıklı olarak iç ve dış politikaya yönelik haberlere yer verilmiştir. Politik haberler yanında sağlık, ekonomi, eğitim ve spor haberlerine de yer veren gazetenin haber kaynağı Ankara’da yayınlanan Ulus gazetesi olmuştur. Bu nedenle iç ve dış politikaya yönelik yayınlayacak haber sıkıntısı çekmemiş, içeride istikrarı ve huzuru, dışarıda ise milli egemenliği ve milli birliği sağlamaya, okuyucularına bu duyguları aşılamaya yönelik habercilik anlayışını ilke edinmiştir. 1950 yılında yapılan seçimlerde Demokrat Parti’nin iktidara gelmesiyle, Ülke gazetesi doğal olarak muhalefet gazetesi olmuş, yeni iktidarın politika ve uygulamalarını eleştiren bir yayın politikası izlemiştir. 1959 yılına kadar yayınlanan gazete, aynı yıl malî sıkıntı içine girmesi sebebiyle kapanmıştır.
Bu çalışmada Sivas’ta yayınlanan Ülke gazetesinde, 1945-1950 yılları arasında yer alan ulusal boyutlu sağlık ve spor haberleri ile bu iki alandaki haberlerin gazeteye yansımaları hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ülke Gazetesi, Sivas, Haberler, Sağlık, Spor

REFLECTIONS OF NATIONAL HEALTH AND SPORTS NEWS IN THE ÜLKE NEWSPAPER PUBLISHED IN SİVAS (1945-1950)

Öz

Ülke newspaper, which started its publication life in Sivas on November 1, 1945, was issued by a delegation formed by Halk Journalism Turkish Joint Stock Company as the official publication of the CHP (Republican People's Party). The newspaper soon came under the administration of the Kitapçı family, which had significant experience in journalism. Until the transfer of newspaper to the Kitapçı family, established with the devices sent by the ruling CHP, the printing press continued its publication activity by providing infrastructure support. The party's support for the newspaper was influenced by the fact that Sivas Province took on important duties in the National Struggle, the foundations of the Republic were laid in this city, and it was seen as a gateway to Anatolia. In its first year of publication, twenty thousand printed newspapers were distributed to the eastern provinces by train. Since the publication of the newspaper coincided with the post-Second World War period, it was mainly reported on domestic and foreign policy. In addition to politial news, the newspaper also reported on health, economy, education and sports, and its source of news was Ulus newspaper, which was published in Ankara. Therefore, there is no shortage of news to publish on domestic and foreign policy, stability, and peace inside; On the outside, it has adopted the concept of journalism to ensure national sovereignty and national unity and to instill these feelings in his readers. After the Democratic Party came to power in the elections held in 1950, Ülke newspaper naturally became an opposition newspaper and followed a publication policy that criticized the policies and practices of the new government. Newspaper published until 1959 closed in the same year due to financial difficulties.
In this study, information will be given about the national health and sports news in the Ülke newspaper published in Sivas between the years 1945-1950 and the reflections of the news in these two fields on the newspaper.

Anahtar Kelimeler

Country Newspaper, Sivas, News, Health, Sports

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, (BCA), Fon: 30-10-0-0 Yer: 14-80-13.
• Resmî Gazete, 28 Mart 1945, (5967). Sıtma ile Olağanüstü Savaş Yapılmasına Dair Kanun, s. 8437-8438.
• Resmî Gazete, 21 Şubat 1946, (6238). Sıtma Savaşı Kanunu, s. 10153-10155
• Atlı, C. ve Kahraman F. (2020). II. Dünya Savaşı Akabinde Türkiye’de Sağlık Durumu ve Salgın Hastalıklarla Mücadele (1946-1950). Turkish Studies, 15 (4), s. 39-55.
• Bülbül, R. (2000). Genel Gazetecilik Bilgileri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Çavmak, Ş. ve Çavmak D. (2017). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi ve Sağlıkta Dönüşüm Programı. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1, (1), s. 48-57.
• Ebuzziya, Z. (1993). Ceride-i Havadis. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDV), İstanbul: Türkiye Diyanet Yayınları, C. 7, s. 406-407.
• Elbeyioğlu, M. Aydın. (5 Ağustos 1948). Varolun Yiğitler: Ülke, 5 Ağustos 1948.
• Güz, N. (2014). Osmanlı Basını. Selçuk İletişim, 1, (3), s. 40-57.
• Haykır, Y. (2017). Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Elazığ’da Yayınlanan Bir Gazete: Yeni Mefkûre. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 10, (XXXII), s. 55-85.
• Haykır, Y. (2012), Cumhuriyet Dönemi Taşra Basınından Bir Örnek: Midyat Gazetesi. Uluslararası Midyat Sempozyumu (7-9 Ekim 2011). Mardin, s. 197-214.
• Karaman, O. (2020). Milli Mücadele ve Cumhuriyetin İlk Yıllarında Giresun’da Basın Hayatı: Işık Gazetesi. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 6(11), s. 429-446.
• Nair, G. (2017). Türk Basın Tarihinde Taşrada Yayınlanan Bir Merkez Gazetesi: Ülke. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), 2, (4), s. 80-93.
• Nair, G. (1999). 1878-1999 Sivas Basını. Sivas: Dilek Ofset Matbaacılık.
• Nalcıoğlu, B. U. (2010). Türk Basın Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayını.
• Özkaya, H. (2016). Cumhuriyet Döneminde Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 20 (2), s. 77-84.
• Özsoy, S. (2017). Türk Basınında 1948 Londra Olimpiyatları. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, (2), s. 78-100.
• Pehlivanlı, H. (2018). 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nin Yerel Basındaki Yansımaları. Türk Basın Tarihi, (Türk Basın Tarihi Uluslararası Sempozyumu 19-21 Ekim 2016 / Elazığ), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, C. III, s. 1565-1598.
• Tekin, A. C. (2018). 1939-1950 Yılları Arasında Türkiye’de Veremle Mücadele Faaliyetleri. Journal of Universal History Studies, 1 (1), s. 1-21.
• Tuğluoğlu, F. (2008). Türkiye’de Sıtma Mücadelesi (1924-1950). Türkiye Parazitoloji Dergisi, 32, (4), s. 351-359.
• Topuz, Hıfzı (2003). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yazıcı, Ömer Faruk (2021). Ülke Gazetesinin Yayın Faaliyetleri, Habercilik Anlayışı ve Politikaları (1945-1950). Yüksek Lisans Tezi, Amasya: Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akşam (30 Nisan 1949). Akdeniz futbol turnuvasına B millî takımı ile iştirak edeceğiz.
• Ulus (30 Nisan 1949). Atina Millî Maçlarına “B” Millî Takımımız Katılacak.
• Ülke (22 Ekim 1946). 9 uncu Milli Tıp Kongresi Dün Açıldı.
• Ülke (10 Ocak 1947). Bölge Genel Hastaneleri ve Sivas.
• Ülke (10 Ocak 1947). Belediye Başkanımız Rahmi Günay Dün Ankara’ya Gitti.
• Ülke (16 Mart 1947). Milli Sağlık Plânı ve Sağlık Sigortası Sandıkları.