THE PROBLEMS EXPERIENCED IN TRADE LIFE DURING THE DEMOCRAT PARTY PERIOD

Yıl 2022, Sayı: 11, 155 - 174, 21.06.2022

Mehmet Evsile

Öz

The trade policies applied during the Democrat Party period were discussed and criticised both when they were in power and the following years. After the Second World War, parallel to the economic policies applied by the United States of America and the trade policies occured all over the World, The Democrat Party applied an economical policies for the development of the country based on borrowing money from the foreign countries. In the first years of their power, this new model seemed to be successful but the country suffered from finding financial support in the second half. The problem of finding financial support resulted in negative aspect to the daily life such as the increase in the foreign curriency, a gap appeared in the foreign trade, this gap was tried to be equalised by borrowing Money from interior and exterior sources, the prices of the imported goods were highly increased, there appeared a problem in purchased goods and smuggling activities were seen within the country. These problems were investigated by the experts and the academicians in detail. The reflection of these problems to the Daily life was discussed İn Turkish Grand Assembly. This study aimed to contribute to the literature through completing the missing parts in other studies.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, Foreign Trade, Foreign Depts, Foreign Curriency, Increase in Prices, Smuggling

Demokrat Parti Döneminde Ticaret Hayatında Yaşanan Problemler

Öz

Demokrat Parti Dönemi’nde uygulanan ekonomik politikalar, gerek iktidarda olduğu dönemlerde ve gerekse sonraki yıllarda tartışma konusu olmuştur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünyada ortaya çıkan durum ve Amerika Birleşik Devletleri’nin uyguladığı ekonomik modellere paralel olarak, Demokrat Parti iktidarı da dışarıdan borçlanarak kalkınma modeli uygulamaya başlamıştır. Bu model, İktidarın ilk yıllarında başarılı olmuş, ancak özellikle Demokrat Parti iktidarının ortalarından itibaren finans sıkıntısı yaşamaya başlamıştır. Bu gelişmelerin günlük hayata yansımaları, dış ticarette açıklar verilmesi, bu açıkların iç ve dış borçlanma ile kapatılmaya çalışılması, döviz kurlarında meydana gelen aşırı artışlar ve bunun özellikle ithal ürünlerin fiyatlarını yükseltmesi, piyasada mal darlığı ve ihtikârın oluşması, kaçakçılık faaliyetlerinin artması gibi sonuçları görülmüştür. Bu konular uygulamanın içinde olan uzmanlar ve akademisyenler tarafından ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Günlük hayata yansımalarını ise Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi’nden aldığımız bilgilerle ortaya koymaya çalıştık. Böylece konunun günlük hayat bölümü ortaya konulduğu gibi, diğer çalışmaların boş bıraktığı hususlar da tamamlanarak literatüre katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, Dış Ticaret, Dış Borçlar, Döviz Kurları, Fiyat Artışları, Kaçakçılık

Kaynakça

• Baytal, Yaşar (2007). “Demokrat Parti Dönemi Ekonomi Politikaları (1950-1957)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi Sayı: 40, s. 545-567.
• Cumhuriyet Döneminde Türkiye Ekonomisi 1923-1978, Akbank Kültür Yayını, İstanbul, 1980.
• Evsile, Mehmet (2020). Tek Parti Döneminde Türkiye’de Günlük Hayat, Hiperlink Yayını, İstanbul.
• Hükümetler ve Programları I (1920-1960), Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayını, Hazırlayanlar: Nuran Dağlı-Belma Aktürk, Ankara, 1988.
• Kanca, Osman Cenk (2012). “1950-1960 Arası Türkiye’de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 19, s. 47-63.
• Takım, Abdullah (2012). “Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Ekonomi Politikaları ve Sonuçları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 67, No. 2, s. 157-187.
• Turgut, Serdar (1991). Demokrat Parti Döneminde Türkiye Ekonomisi, Ankara.
• Türkmen, İsmet (2013), Doğu Kalkınması 1923-1946 Doğu İllerini Kalkındırmaya Yönelik Kamu Harcamaları ve Yatırımlar, Kömen Yayınları, Konya.
• Yenal, Oktay (2017). Cumhuriyet’in İktisat Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi ve Zabıt Cerîdesi
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:5, Ankara 1951.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:13, Ankara 1952.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:20, Ankara 1953.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (9. Dönem), Cilt:28, Ankara 1954.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (10. Dönem), Cilt:5, Ankara 1955.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (10. Dönem), Cilt:10, Ankara 1956.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (10. Dönem), Cilt:17, Ankara 1957.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (11. Dönem), Cilt:2, Ankara 1958.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (11. Dönem), Cilt:7, Ankara 1959.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (11. Dönem), Cilt:12, Ankara 1960.