HALLER VE GIDA GÜVENLİĞİNDE HALLERİN ÖNEMİ: İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BAYRAMPAŞA HALİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, ASSAM ULUSLARARASI HAKEMLİ DERGİ 13. ULUSLARARASI KAMU YÖNETİMİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ ÖZEL SAYISI, 105 - 118, 23.09.2019

Sezgin Sezgin , İlknur Gül

Öz

Kentler ve kent hayatı değişip geliştikçe, kent ekonomisi içinde tarım
sektöründe çalışan nüfusun payı azalmaktadır. Kent topraklarının tarım dışı
faaliyetlerde kullanımı ve hızla büyüyen kentli nüfusun talep ettiği gıdaya
kent içerisinde ulaşamaması kenti kıra bağımlı kılmaktadır. Bu anlamda, gıdanın
üretildiği ve tüketildiği yerlerin mekansal olarak farklılık gösterdiği ve
üretimin daha çok kırsal alanlarda, tüketimin ise kentsel alanlarda
yoğunlaştığı söylenebilir. 

Gıda sistemi içerisinde haller, 
kentlere sürekli bir şekilde gıda akışını sürdüren dağıtım noktaları
olarak önemli bir role sahiptirler. Müşterilerin ve perakendecilerin kolayca
erişebildiği yerler olan toptancı hallerinde bu akış belirli
standartlar çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Ülkemiz açısından bu
standartların neleri kapsadığını hallerle ilgili düzenlemeleri Avrupa Birliği
muktesebatıyla uyumlu hale getirmek amacıyla 2012 yılında yürürlüğe giren kanun
ve yönetmelikten görmek mümkündür. Ülkemizde
gıdanın çok küçük bir oranının haller dışındaki kanallardan tüketiciye
ulaştırıldığı düşünüldüğünde özellikle gıda güvenliğine ve sertifikasyona
ilişkin belirlenmiş kuralların önemi daha da artmaktadır. Gıda kaynaklı
hastalıklar sağlık üzerinde ciddi tehlikeler yaratabilmektedir. Bu bağlamda
toptancı hallerinde hem üreticiler hem de toptancılar için gıda güvenliği ve
hijyeni öncelikli bir konu olmalı ve yüksek kalite standartları ile
çevrelenmelidir.

Bu ön kabuller temel alınarak hazırlanacak çalışmada İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Halleri üzerinden bir değerlendirme yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada
öncelikle hallerin öneminden ve tarihsel seyrinden kısaca bahsedilecektir.
Bunun sonrasında,  İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından
kurulmuş ve işletilmekte olan Merkez Bayrampaşa Toptancı Hali’nde toptancılarla
yapılmış derinlemesine mülakat görüşmelerinden elde edilen sonuçlar
değerlendirilecektir. Çalışma,  hem
hallerin mevcut durumunu ortaya koyması hem de halde toptancıların gıda
güvenliği hakkındaki fikirlerini yansıtması açısından dikkate değerdir. 

Anahtar Kelimeler

Gıda Sistemi, Gıda Güvenliği, Toptancı Halleri

Kaynakça

• Acar, M. (2003). Fiyat Desteğinden Doğrudan Desteğe: Dünyada Tarım Destekleme Programlarında Yeni Yönelimler. Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 101-116.Adanacıoğlu, H. ve Yercan, M. (5-7 Eylül 2012). Yeni Hal Kanununun Tarım Kesimine Olan Muhtemel Etkilerinin Değerlendirilmesi. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. Konya, 844-852.
• Akbay, C., Candemir, S. ve Orhan, E. (2005). Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebze Ürünleri Üretim ve Pazarlaması. KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(2), 96- 107.
• Akgül, S. K. (2017). Olağanüstü Durumlar İletişim ve Habercilik Yaklaşımları. TRT Akademi, 2(3), 6-47.
• Aybet, G. Ü. (27-28 Mayıs, 2016). 17. Yüzyılda İstanbul Limanı ve Marmara Denizi’nde Uluslararası ve Şehirlerarası Ulaşım ve Ticaret. VIII. Türk Deniz Ticareti Sempozyumu. İstanbul, 27-32.
• Cadilhon J. J., Fearne, A. P., Hughes, D. R. ve Moustier, P. (2003). Wholesale Markets and Food Distribution in Europe: New Strategies for Old Functions. Discussion Paper, London: Centre for Food Chain Research, Imperial College.
• Can, B. A. ve Engindeniz, S. (2018). Tarım Ürünlerinin Pazarlanmasında Toptancı Hallerinin Rolü ve Önemi: Koacaeli Merkez İlçe Toptancı Hali Örneği. Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32(3), 266-273.
• Can, K. (2009). Yaşayıp Unuttuğumuz İstanbul, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.Coşkun, M. H. ve Tunalıoğlu, R. (2015). Aydın İlinde Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Hallerinin İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2), 83-92.
• Çetin, B. (2009). Yeni Parekendecilik Sisteminde Toptancı Hallerinin İzlemesi Gereken Stratejiler. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları
• Demir, Y. (2019). Üreticilerin Toptancı Hallerine ve Hal Yasasına Bakış Açıları. Toprak Su Dergisi, 8(1), 1-10.
• Erkmen, O. (2010). Gıda Kaynaklı Tehlikeler ve Güvenli Gıda Üretimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53, 220-235.
• Giray, H. ve Soysal, A. (2007). Türkiye’de Gıda Güvenliği ve Mevzuatı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 485- 490.
• Göncüoğlu, S. F. (2014). Bahçekapı: Kadim Ticaretin Bahçekapı ve Çevresindeki Serüveni. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Gürer, B. Ve Akyol, E. (2018). Tüketicilerin Bal Tüketiminde Gıda Güvenirliği Bilincinin İncelenmesi: Niğde İli Örneği. Türk Tarım- Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(10), 1303-1310.
• Hadimli, H.ve Bulut, İ. (2004). Antalya’da Sebze Meyve Ticareti ve Antalya Toptancı Hali’ne Coğrafi Bir Yaklaşım. Doğu Coğrafya Dergisi, 11, 261-281.
• Heinberg, R. ve Bomford, M. (2016). Tarım ve Gıdanın Dönüşümü, ( H. Doğrul, Çev.). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• İBB Gıda Tarım Ve Hayvancılık Daire Başkanlığı (2015). Yeni Gıda Ticaret Ve Lojistik Merkezi Tasarımı Sonuç Raporu. İstanbul.
• İBB Hal Müdürlüğü (2019) Erişim adresi: http://gida.ibb.istanbul/hal-mudurlugu/arac-giris-cikis-sayilari.html.
• İBB Hal Müdürlüğü, (2019). Erişim adresi: http://gida.ibb.istanbul/hal-mudurlugu/hal-tonajlari/135/2018-yili-meyve-sebze-tonajlari.html.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: İmge Kitabevi.
• Keyder, Ç.ve Yenal, Z. (2013). Bildiğimiz Tarımın Sonu- Küresel İktidar ve Köylülük. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Kınıklı, F., Adanacıoğlu, H., Yılmaz, C. ve Özer, G. (2019). Tarımsal Ürünlerin Pazarlanmasında Hal Kayıt Sisteminin Çiftçiler Tarafından Kullanılma Durumu: İzmir İli Örneği. Mediterranean Agricultural Sciences, 32(2), 1-7. Nazır, B. (2011). Dersaadet’te Ticaret. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Santacruz, S. (2016). What is Food Safety. Australian Institute of Food Safety Resource Centre. Erişim adresi: https://www.foodsafety.com.au/resources/articles/what-is-food-safety.
• Satcher, D. (2000). Food Safety: A Growing Global Health Problem. JAMA, Erişim adresi: https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/192587 Sebze ve Meyve Ticaretine Yeni Düzenleme. (07 Ocak 2010). Hürriyet Gazetesi. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/sebze-ve-meyve-ticaretine-yeni-duzenleme-13407018.
• Solak, İ. (2008). Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu’da Sebze Meyve Üretimi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 217-251.Tanyas, M. (20 Ekim 2010). Gıda Güvenliği İçin Tedarik Zinciri Kurulmalı. Erişim adresi: https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/15563/gida-guvenligi-icin-kisa-tedarik-zinciri-kurulmali .
• Tarım Sektörü 2018’den Ne Bekliyor? (29 Ağustos 2018). Erişim adresi: https://www.gidahatti.com/tarim-sektoru-2018den-ne-bekliyor-92399/. TDK. Hal. Erişim adresi: (http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.591dee3bd0e473.91045230
• Tekeli, İ. (2011). Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TUİK (28 Ocak 2015). Haber Bülteni. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18616.
• TUİK, (2019). Temel İstatistikler-Tarım. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist.
• TUMESKOM. Hal Tarihçemiz. Erişim adresi: http://www.tumeskom.com/DERNEK_HAL-TARIHCEMIZ_181.html.
• Tülek, M. (27-28 Mayıs 2016). 1896 Yılında Balıkpazarı ve Yemiş İskelesi: İstanbul Limanı’nın İki Mahallesinde Ekonomik ve Sosyal Topografya Çözümlemeleri. VIII. Türk Deniz Ticareti Sempozyumu. İstanbul, 242-256.
• UİB Genel Sekreterliği Arge Şubesi. (2019). Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu. Bursa.
• Yılmaz S. ve Yılmaz, İ. (18-20 Eylül 2002). Türkiye Yaş Meyve ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Hal Sisteminin Değerlendirilmesi: Antalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Örneği, Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi. Erzurum, 292-299.
• Resmi Gazete, 26.03.2010 Tarih ve 27533 Sayılı, 5957 Sayılı “Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun.”.
• Resmi Gazete, 13.06.2010 Tarih ve 27610 Sayılı, “5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu”.