BİR İÇ GÜVENLİK SORUNU OLARAK BİREYSEL SİLAHLANMA: TÜRKİYE İÇİN DURUM DEĞERLENDİRMESİ ve POLİTİKA ALTERNATİFLERİ

Yıl 2019, ASSAM ULUSLARARASI HAKEMLİ DERGİ 13. ULUSLARARASI KAMU YÖNETİMİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ ÖZEL SAYISI, 130 - 143, 23.09.2019

Gökhan Orhan Ökkeş Bahri Yeter

Öz

Bireysel silahlanma dünyanın farklı
coğrafyalarında gerçekleşen okul katliamları ve bazı topluluklara hedef
tanımadan yapılan saldırılar sonrası ülkelerin gündeme gelen bir sorun
alanıdır. ABD gibi silah sahipliği oranının hayli yüksek, silah üretici ve kullanıcı
lobilerinin oldukça güçlü olduğu ülkelerde bir bireysel serbesti olarak
savunulan bireysel silahlanma, bunun karşısında olan gruplar tarafından önemli
bir asayiş sorunu olarak görülmektedir. Dünya sathında dolaşım hâlinde bulunan
silahların yüzde 74’ünün sivillere ait olduğu verisi, sivillerin elinde
ordulardan daha fazla silah olduğunu göstermektedir. Bu noktada bir toplum
sözleşmesiyle egemenliğimizi ve mal ve can güvenliğimizi emanet ettiğimiz
devlet aygıtına bağlı kolluk kuvvetlerinin sahip olduklarının üç katı kadar
silahın sivillerin elinde olması bireysel silahlanmayı bireysel bir problemden
ziyade bir toplumsal güvenlik problemi haline getirmektedir.

Türkiye’de bireysel silahlanma
konusunda faaliyet gösteren Umut Vakfının çalışmalarına göre Türkiye 178 ülke
arasında silahlanma konusunda  14. sırada yer almaktadır. Emniyet Genel
Müdürlüğünün (EGM) bireysel silahlanmaya dair 2017 yılı raporunda sunduğu
verilere göre son on yılda ruhsatlı silahların sayılarında azalma meydana
geldiği görülse de bireysel silahlanma tam anlamıyla tespit edilebilen bir
durum olmadığından ruhsatsız veya av tüfeği gibi silahların sayısına dair net
bir rakam bulunmamaktadır. Ancak EGM raporunun son 10 yılı kapsayan suç
istatistiklerine bakıldığında ruhsatlı ateşli silahlarla işlenen suç
sayısının 25.547, ruhsatsız ateşli silahla işlenen suç sayısının
ise 159.123 olduğu görülmektedir. Ruhsatlı silahlarda meydana gelen
azalmanın tek başına bir anlam ifade etmediği ve asıl odaklanmamız gereken
hususun ruhsatsız silahlar olduğuna açıkça görülmektedir. Bu çalışmada dünya
genelinde ve Türkiye özelinde bireysel silahlanma sorununun boyutları analiz
edildikten sonra bu sorunun çözümü sürecinde izlenebilecek politika
alternatifleri Bardach’ın sekiz aşamalı süreç modeli çerçevesinde tartışılacak
ve yapılması gerekenlere ilişkin bir öneriler seti ortaya konulacaktır.   

Anahtar Kelimeler

Bireysel silahlanma, ateşli silahla işlenen suçlar, politika önerileri

Destekleyen Kurum

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

BAP-19-1009-007

Kaynakça

• Bağlıtaş, H, Gençoğlu, P & Kuşkaya, S. (2017) “Sosyal Pazarlama Aracı Olarak Kamu Spotlarının Birey Davranışları Üzerindeki Etkileri: Parametrik Olmayan İstatistiksel Bir Ana-liz”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol. 10, no. 48, 622-629.
• Bardach, E. (2005). A Practical Guide for Policy Analysis: Eightfold Path to More Effective Prob-lem Solving. Washington, DC: CQ Press.
• Beck, Katie (2017) “Are Australia's gun laws the solution for the US?” https://www.bbc.com/news/world-australia-35048251 (Erişim Tarihi, 1 Nisan 2019)
• Charleston massacre The latest American mass killing https://www.economist.com/democracy-in-america/2015/06/18/the-latest-american-mass-killing (Erişim Tarihi, 1 Nisan 2019).
• Emniyet Genel Müdürlüğü, (2016) 28.12.2017 Tarihli Basın Açıklaması, < https://www.egm.gov.tr/haberler/Sayfalar/28-Aralik-2017-Tarihli-Basin-Aciklamasi.aspx > (Erişim Tarihi, 13 Aralık 2018)
• Eurostat 2015, Crimes Recorded by the Police: Homicide in Cities, erişim 14 Aralık 2018, < http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=crim_hom_city&lang=en >
• Karp, Aaron (2018) Estimating Global Civilian-Held Firearms Numbers http://www.smallarmssurvey.org/fileadmin/docs/T-Briefing-Papers/SAS-BP-Civilian-Firearms-Numbers.pdf (Erişim Tarihi, 1 Nisan 2018)
• Kızmaz, Z. (2005) “Ceza veya Kriminal Yaptırımın Suç Oranları Üzerindeki Caydırıcı Etkisi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 7, no. 2, 210-231.
• Örmeci, O. (2016) Silah Reformu: ABD ve Dünya Örnekleri, <http://ydemokrat.blogspot.com.tr/2016/01/silah-reformu-abd-ve-dunya-ornekleri.html> (Erişim Tarihi, 4 Nisan 2018)
• Özel Güvenlik Daire Başkanlığı 2013, Bireysel Silahlanmaya Dair 2017 Yılı Raporu, <http://www.ozelguvenlik.pol.tr/Duyurular/Sayfalar/B%C4%B0REYSEL-S%C4%B0LAHLANMAYA-DA%C4%B0R-2017-YILI-RAPORU.aspx>(Erişim Tarihi, 1 Nisan 2018).
• T.C. İçişleri Bakanlığı 2017, Son Günlerde Bazı Basın Yayın Organlarında Çıkan Ateşli Silahlarla İşlenen Suçlarla ve Yapılan Düzenlemeler ile İlgili Açıklama, <https://icisleri.gov.tr/son-gunlerde-bazi-basin-yayin-organlarinda-cikan-atesli-silahlarla-islenen-suclarla-ve-yapilan-duzenlemeler-ile-ilgili-aciklama> (Erişim tarihi 1 Nisan 2018)
• There are now more guns than people in the United States https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2015/10/05/guns-in-the-united-states-one-for-every-man-woman-and-child-and-then-some/?utm_term=.cbbfc69267d9 (Erişim Tarihi, 1 Nisan 2018).
• Türkiye İstatistik Kurumu 2013, Bölgesel İstatistikler, < https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/anaSayfa.do?dil=tr > (Erişim tarihi 15 Aralık 2018).
• Türkiye İstatistik Kurumu 2013, Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlü İstatistikleri, < https://biruni.tuik.gov.tr/girenhukumluapp/girenhukumlu.zul > (Erişim Tarihi 15 Aralık 2018)
• Umut Vakfı Umut Vakfı- Türkiye Silahlı Şiddet Haritası 2017, <http://www.umut.org.tr/umut-vakfi-turkiye-silahli-siddet-haritasi-20172/> (Erişim Tarihi 27 Mart 2018)