FACTORS AFFECTING THE SUCCESS OF TURKISH ADMINISTRATIVE REFORMS

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 19, 34 - 55, 01.11.2021

Emrah Duman Mehmet Aktel

Öz

The aim of this study is to determine the positive and negative factors affecting the success of the reform efforts in the Turkish public administration in the republican period, and thus to discuss what can be done to make the next reform efforts more successful. First of all, different approaches to the concept of administrative reform were shared in this direction. After that, the Republican period was divided into periods in terms of administrative reforms and the reforms were summarized. Finally, based on the common points of the unsuccessful efforts, the reasons for the failure were evaluated and suggestions for solutions were discussed.
As a result of the evaluation, the factors affecting the success of Turkish administrative reforms were determined as top-down reform tradition, centralized administration tradition, political instability, the personnel regime not suitable for the new public administration, excessive foreign influence and direction in reforms, lack of planning and coordination in reforms. It has been evaluated that improvements in these factors will increase success in future administrative reforms.

Anahtar Kelimeler

Public Administration, Administrative Reform, Expert Reports, Republican Era, Turkey

TÜRK YÖNETSEL REFORMLARININ BAŞARISINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Öz

Bu çalışmanın amacı cumhuriyet dönemi Türk kamu yönetimindeki reform çalışmalarının başarısına etki eden olumlu ve olumsuz faktörleri tespit etmek ve böylece sonraki reform çalışmalarının daha başarılı olabilmesi için neler yapılabileceğini tartışmaktır. Bu doğrultuda öncelikle yönetsel reform kavramına ilişkin farklı yaklaşımlar paylaşılmıştır. Ardından cumhuriyet dönemi, yönetsel reform çalışmaları açısından dönemlere bölünerek yapılan çalışmalar özetlenmiştir. Son olarak başarısız olan çalışmaların ortak noktalarından yola çıkılarak başarısızlık sebepleri değerlendirilmiş ve çözüm önerileri tartışılmıştır.
Yapılan değerlendirme neticesinde Türk yönetsel reformlarının başarısına etki eden faktörler yukarıdan aşağıya yönlü reform geleneği, merkeziyetçi yönetim geleneği, siyasi istikrarsızlık, personel rejiminin yeni kamu yönetimine uygun olmaması, reformlarda dış etki ve yönlendirmelerin fazla olması, reformlarda planlama ve eşgüdüm eksikliği olarak tespit edilmiştir. Bu faktörlere yönelik iyileştirmelerin gelecekteki yönetsel reformlarda başarıyı arttıracağı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Yönetimi, Yönetsel Reform, Uzman Raporları, Cumhuriyet Dönemi, Türkiye

Kaynakça

• Aytaç, Ö. (2006). “Memurluk Zihniyeti ve Memuriyen Toplum: Prens Sabahattin’in Görüşleri Işığında Bir Çözümleme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1): 1-28.
• Akalın, T.T. (1984). “Hükümet Programlarında ve Kalkınma Planlarında Türk Kamu Yönetiminin Geliştirilmesi ve Yeniden Düzenlenmesi”, Türk İdare Dergisi, (364): 19-41.
• Akar, F. (2018). “Yeni Kamu İşletmeciliği Paradigmasının Türk Kamu Bürokrasisinde Kamu Personeli İstihdam Şekilleri Üzerine Etkileri”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3): 480-495.
• Aktan, C.C. (1994). Gerçek Liberalizm Nedir, İzmir: T Yayınları.
• Aslaner, A. (2006). “Türk İdaresinde Yeniden Yapılanma Çalışmaları”, Türk İdare Dergisi, (453): 47-67.
• Aykaç, B ve Altunok, H. (2014). “Türk Yönetim Sistemini Etkileyen Yabancı Uzman Raporları Üzerine Bir İnceleme: Mook ve Podol Raporlarında Yöneticilik”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 1-18.
• Başbakanlık. (2003a). Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, Ankara.
• Başbakanlık. (2003b). 58. Hükümet Acil Eylem Planı, Ankara.
• Bilgi Edinme Hakkı Kanunu. (2003, 24 Ekim). Resmi Gazete, (Sayı: 25269).
• Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2008, 22 Mart). Resmi Gazete, (Sayı: 26824 Mük.).
• Coşkun, B. (2005). “Türkiye'de kamu yönetiminde yeniden yapılanma tarihsel geçmiş ve genel bir değerlendirme”, Türk İdare Dergisi, (448): 13-47.
• DPB. (1963). Hükümete Sunulan Yabancı Uzman Raporları (1949-1959 Yılları Arasında), DPB Yayın No:7, Ankara.
• DPT. (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001 – 2005, Ankara.
• DPT. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007 – 2013, Ankara.
• Eryılmaz, B. (2018). Kamu Yönetimi: Düşünceler-Yapılar-Fonksiyonlar-Politikalar, İzmit: Umuttepe Yayınları.
• Eryılmaz, B. ve Tuncer, A. (2014). "Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Bölgesel Kalkınma Politikaları: Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye Uygulaması", Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1) : 165-189 .
• Eryiğit, B. ve Yörükoğlu, F. (2011). “1980 Sonrası Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılanması Bağlamında Türk Metropoliten Yönetimi”, Mevzuat Dergisi, (163).
• Gözler, K. (2018). Mahalli İdareler Hukukuna Giriş, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Güler, B. A. (2005). Devlette Reform Yazıları, Ankara: Paragraf Yayınları.
• Güven, S. (1998). 1950’li Yıllarda Türk Ekonomisi Üzerine Kalkınma Reçeteleri, İstanbul: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Işıkçı, M, Y. (2017). “Türkiye’de İdari Reform Çalışmalarının Tarihsel Perspektif Açısından Değerlendirilmesi”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1): 167-191.
• İdari Reform Danışma Kurulu. (1972). İdarenin Yeniden Düzenlenmesi İlkeler ve Öneriler-Rapor, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Kalağan, G. (2010). “Cumhuriyet Dönemi Türk Kamu Bürokrasisi’nde Yeniden Yapılanma ve Yönetsel Reform Çalışmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(1): 65-84.
• Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyon Ve Görevleri Hakkında Kanun. (2006, 8 Şubat). Resmi Gazete, (Sayı: 26074).
• Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu. (2012, 29 Haziran). Resmi Gazete, (Sayı: 28338).
• Kamu Görevlileri Etik Kurulunun Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2004, 8 Haziran). Resmi Gazete, (Sayı: 25486).
• Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu. (2003, 24 Aralık). Resmi Gazete, (Sayı: 25326).
• Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri Ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun. (2004, 15 Temmuz). https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/ k5227.html, (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Kara, B. (2006). “Türkiye’de Personel Reformu Çalışmalarının Altyapısı: 1930-60 Yılları Arasında Yabancı Uzmanların Kamu Yönetimine İlişkin Hazırladıkları Raporlar”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(2): 149-162.
• Kopar, M. (2018). “ABD' nin Türkiye Üzerindeki Projeksiyonu: Thornburg Raporu (1949-1950), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61): 306-314.
• Mıhçıoğlu, C. (2012). “Kamu Yönetiminde Reform”, s. 407-419, (Ed.) Aykaç B., Durgun Ş., Yayman H., Türkiye’de Kamu Yönetimi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdemir, H. ve Çiftlikçi, A. (2015). “Avrupa Birliği (AB)’ne Üyelik Sürecinde Türkiye’de Hukuk Devletinin Dönüşümü: Helsinki Zirvesi’nden Günümüze İç Hukukta Yapılan Düzenlemeler Üzerine”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1): 123-144.
• Savcı, B. (2012). “Türkiye’de Reform Hareketlerinin Analizi”, s. 421-438, (Ed.) Aykaç B., Durgun Ş., Yayman H., Türkiye’de Kamu Yönetimi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sürgit, K. (1972). Türkiye'de İdarí Reform, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Şaylan, G. (2000). Devlet Reformu: Kamu Personel Yönetiminden İnsan Kaynaklarına Geçiş, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Şaylan, G. (2012). “Bir Yapısal Değişim Sorunu Olarak Yönetim Reformu”, s. 439-457, (Ed.) Aykaç B., Durgun Ş., Yayman H., Türkiye’de Kamu Yönetimi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TBMM. (2020), Hükümetler, https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_ hukumetler.html, (Erişim Tarihi: 18.10.2020).
• Turan, E. (2015). Kamu Yönetiminde Reform, Konya: Palet Yayınları.
• Tutum, C. (1994). Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma, TESAV, Toplumsal, Ekonomik, Siyasal Araştırmalar Vakfı.
• Tutum, C. (2012). “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma”, s. 471-488, (Ed.) Aykaç B., Durgun Ş., Yayman H., Türkiye’de Kamu Yönetimi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TÜİK. (2020a). Yıllara ve cinsiyete göre il/ilçe merkezleri ve belde/köyler nüfusu, 1927- 2019, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/DownloadIstatistikselTablo?p= fKvRFOdwlRqBC90aDmU7W3/dqz7momnXMWL63TFCV/tozkM3k5OiCFAFFPxhL3rL, (Erişim Tarihi: 30.10.2020).
• TÜİK. (2020b). Kamu sektörü istihdamına ilişkin veriler, III. Çeyrek: Eylül, 2020, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/11/ Kamu_Sektoru_Istihdam_Sayilari-2020-10112020.xlsx, 1.11.2020.
• Tütengil, C. O. (1964). “Türkiye'nin Sorunları ve Prof. Dr. Fritz Baade”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 24(1-2): 109-119.
• Usubaliev, M. (2018). “24 Ocak kararlarının tanıkları konuştu”, https://aa.com.tr/tr/ info/infografik/ 8614, (Erişim Tarihi: 20.05.2020).
• Yayman, H. (2008). Türkiye'nin İdari Reform Tarihi, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Yurtoğlu, N. (2014). Demokrat Parti Dönemi Tarım Politikaları ve Siyasi, Sosyal, Ekonomik Hayata Tesirleri, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara