DÜNYA MİRAS ALANLARINDA YÖNETİM PLANLARI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 6, 32 - 48, 31.08.2021

Şehnaz Eraslan

Öz

Kültürel ve doğal miras alanlarının sürdürülebilir bir yaklaşımla korunması, tanıtımı ve değerlendirilmesi anlayışı tüm dünyada alan yönetimi ve yönetim planı kavramlarının gelişmesine sebebiyet vermiştir. UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 2005 yılından itibaren Dünya Miras Listesine aday alanlar için yönetim planını zorunlu kılması da bu gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. UNESCO’nun taraf devletlerden yönetim planı talep etmesiyle Türkiye’de “yönetim alanı" ve "yönetim planı" kavramları 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na eklenmiş ve yönetmelik hazırlanarak yönetim planı uygulamaları yürürlüğe girmiştir. Tüm bu düzenlemeler, yönetim planlarının yalnızca Dünya Miras Alanı olarak aday gösterilecek alanlara yönelik değil, bütün sit alanlarına yönelik olarak hazırlanmasına da imkân tanımıştır.
Bu makalede, öncelikle dünya miras sisteminde ve Ulusal mevzuatta yer alan yönetim planı kavramları hakkında özet bilgilere yer verilmiş, ardından Türkiye’de yönetim planları hazırlama süreci, son olarak da 2005 yılı öncesi Dünya Miras Listesine dâhil olan alanlardaki yönetim planlarının eksikliği ile meydan gelebilecek sorunlar üzerine çıkarımlar ve öneriler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dünya Miras Alanları, Yönetim Alanı, Yönetim Planı, Alan Yönetimi

Kaynakça

• Ahunbay, Z., (2017). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, Yem Yayınları, İstanbul.
• Badia, F., (2011). Contents and Aims of Management Plans for World Heritage Sites: Managerial Analysis with a Special Focus on the Italian Scenario, Journal of Cultural Policy and Management , Vol. 1, No. 1, 40-49.
• Cleere, H.,(2010). Management Plans for Archaeological Sites: A World Heritage Template, Conservation and Mgmt of Arch. Sites, Vol. 12 No. 1, 4–12.
• Eraslan, Ş., (2020). UNESCO Dünya Miras Listesinde Arkeolojinin Temsiliyeti: Türkiye Örneği. Journal of Awareness, Cilt / Vol. 5, Sayı / Issue 2,119-134.
• Feilden, B. M., & Jokilehto, J. (1998). Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites. Rome:ICC
• ICOMOS.(1999). https://australia.icomos.org/wp-content/uploads/BURRA_CHARTER.pdf
• KVMGM (2021). https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html
• Lodge, B. & Terrace, H. (2006). Durham Riverbanks Management Plan, Durham City Council.
• Ringbeck, B. (2008). Management Plans for World Heritage Sites — A Practical Guide. Bonn: German Commission for UNESCO.
• Thomas L., Middleton J., Philips A., (2003). Guidelines For Management Planning of Protected Areas. Best Practice Protected Area Guidelines Series No.10.
• UNESCO. (2007). World Heritage Centre, Periodic Report and Action Plan, Europe 2005–2006, World Heritage Reports 20, Paris 2007.
• UNESCO. (1977). Operational Guidelines for the World Heritage Committee. https://whc.unesco.org/archive/opguide77a.pdf.
• UNESCO. (1988). Operational Guidelines for the World Heritage Committee. http://whc.unesco.org/archive/opguide88.pdf.
• UNESCO. (2002). http://whc.unesco.org/en/decisions/1217/
• UNESCO. (2009). Türkiye’nin Dünya Miras Alanları: Koruma ve Yönetimde Güncel Durum, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Somut Kültürel Miras İhtisas Komitesi, Ankara
• UNESCO. (2015). Final Report on the Results of the Second Cycle of the Periodic Reporting Exercise for the Europe Region and Action Plan.
• UNESCO. (2019). Operational Guidelines for the World Heritage Committee. https://whc.unesco.org/en/guidelines/
• Wijesuriya, G., Thompson, J., Young, C. (2013). Managing Cultural World Heritage. Paris: UNESCO.
• Zeren Gülersoy, N. & Ayrancı, İ. (2011). Koruma Alanlarında Yönetim Planı. İTÜ Çevre ve Şehircilik Araştırma Merkezi, İstanbul.