Duygusal Zekanın Çalışanların Motivasyonuna Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 14, 20 - 34, 31.08.2025

Öznur Yüce , Ali Talip Akpınar

Öz

İşletmeler için çalışanların duygusal zekâ ve motivasyon düzeyleri önemlidir. Duygusal zekâ, duyguları doğru şekilde anlamayı ve yönlendirebilmeyi ifade eden bir yetkinliktir. Günümüz iş dünyası da çalışanlardan sadece bilişsel zekâlarının sağladığı bir yetkinliğe sahip olmalarını değil aynı zamanda duygusal zekâyı da içinde barındıran yeni bir bakış açısı kazanmalarını istemektedir.
Motivasyon ise bireyin hedefi doğrultusunda kendiliğinden harekete geçmesini ifade eder. Duygusal zekâsı yüksek çalışanların etkin performans sergilemeleri motivasyonlarının artmasına bağlıdır.
Araştırmanın amacı, duygusal zekânın çalışanların motivasyonuna etkisini belirlemektir. Farklı sektörlerde çalışan 215 katılımcıdan anket yöntemiyle elde edilen verilerin analizleri SPSS programında yapılmıştır. Araştırmada duygusal zekânın çalışanların motivasyonları üzerinde pozitif etkisi olduğu tespit edilmiştir. Buna göre çalışanların duygusal zekâsı motivasyonundaki değişimin %3,4’nü açıklamaktadır. İşletmelerin çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin arttırılmasına destek vermeleri, çalışanların da işletmenin amacına yönelik kendiliğinden harekete geçmelerini kolaylaştırabilir. Ayrıca işletmelerin işe alım süreçlerinde duygusal zekâ düzeylerini dikkate alarak seçim yapmaları; işe alınan çalışanların motivasyon düzeylerinin yüksek olmasını sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zeka , Motivasyon , İşletme

Kaynakça

• Akbolat, M., Işık, O. (2012). Sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin motivasyonlarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1). 109-124.
• Bar-On, R. (2006). The bar-on model of emotional social ıntelligence. (ESI). Psicothema, 18, 13-25. https://www.psicothema.com 06.02.2021
• Bayram, G. (2019). Turist rehberlerinde duygusal zekâ, motivasyon, performans ilişkisi. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 43-59. https://dergipark.org.tr/ 05.06.2023
• Ciarrochi, J. V, Chan A.Y.C, Caputi P. (2000) A critical evaluation of the emotional intelligence construct. Personality and Individual Differences, Volume 29(5), 539-561 https://doi.org/10.1016/S0191-8869(99)00119-1
• Çivilidağ, A., Şekercioğlu, G. (2017). Çok boyutlu iş motivasyonu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Mediterranean Journal of Humanities, 7(1), 143-156. https://doi.org/10.13114/mjh.2017.326 / 15.01.2022
• Goleman, D. (2005) İşbaşında duygusal zekâ. Handan Balkara (Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları. Koca Ballı, A., Üstün, F. (2019). Çalışanların duygusal zekâları iş motivasyonlarını etkiler mi? sağlık çalışanları örneği. International Balkan University, Turkish Studies Economics, Finance, Politics. 14(2) s. 555-577 http://acikerisim.nevsehir.edu.tr/ 02.06.2023
• Korkmazyürek, Y. (2021). Liderlik ve motivasyon teorileri [Elektronik Sürüm]. İstanbul: Hiperyayın. https://hiperkitap.com/liderlik-ve-motivasyon-teorileri / 10.06.2022
• Lam, L. T. , Kirby, S. L. (2002). Is emotional intelligence an advantage? An exploration of the impact of emotional and general intelligence on individual performance. The Journal of Social Psychology, 142(1), 133-143. https://doi.org/10.1080/00224540209603891 / 06.02.2021
• Lord, R. L. (2002). Traditional motivation theories and older engineers. engineering. Management Journal, 14(3), 3-7. https://doi.org/10.1080/10429247.2002.11415167 / 13.02.2022
• Luthans, F. (2010). Organizational behavior: An evidence-based approach [Elektronik Sürüm]. New York:The McGraw-Hill. https://bdpad.files.wordpress.com/ 25.06.2023
• Mayer, J. D. ve Geher G. (1996). Emotional intelligence and the identification of emotion. Intelligence, 22(2), 89-113. https://doi.org/10.1016/S0160-2896(96)90011-2 / 06.02.2021
• Mayer, J.D. , Salovey P., Caruso D. R. (1999). “Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence.” Intelligence, 27(4), 267-298. https://doi.org/10.1016/S0160-2896(99)00016-1 / 06.02.2021
• Mayer J. D., Roberts R. D., Barsade S. (2008). Human abilities: Emotional intelligence. Annual Review of Psychology, volume 59, 507-536. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.59.103006.093646
• Murat, S. (t.y). Örgütsel davranış. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ortak Ders Notları http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/orgutseldavranisau223.pdf , 15.07.2021
• Mottaz, C. J. (1985). The relative importance of intrinsic and extrinsic rewards as determinants of work satisfaction. The Sociological Quarterly, 26(3), 365-385. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1985.tb00233.x / 11.01.2022
• Robbins, S. P. , Timothy A. J. (2019). Örgütsel davranış. Prof. Dr. İnci Erdem (Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Saruhan, Ş. C., Özdemirci A. (2020). Bilim, felsefe ve metodoloji. İstanbul: Beta Yayınları.
• Salovey, P.,Mayer J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211. https://doi.org/10.2190/dugg-p24e-52wk-6cdg / 06.02.2021
• Sü Eröz, S. (2013). Örgütlerde duygusal zekâ. Balikesir University The Journal of Social Sciences Institute, 16(29). https://dergipark.org.tr/en/pub/baunsobed/issue/50182/645972 / 13.11.2021
• Uslu, E. Kartal, C., Durukan, T. (2018). Doğrudan pazarlamada duygusal zekâ, performans algısı, motivasyon ilişkisi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 4(1) s.1-14. https://dergipark.org.tr/ 05.06.2023
• Titrek, O. (2010) IQ’dan EQ’ya: Duyguları zekice yönetme. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Wong, C. S., Kenneth S. L. (2002). “The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude.” The Leadership Quarterly, 13(3), 243-274. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(02)00099-1 / 20.02.2021
• Topaçlı, Hatice (2022). Kamu personelinin duygusal zekâ seviyelerinin çalışan performansı ve görev motivasyonu düzeylerine etkisi: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi'nde bir araştırma [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Nevşehir.
• Warwick, J., Nettelbeck T. (2004). “Emotional ıntelligence is… ?” Personality and ındividual differences, 37(5), 1091-1100. https://doi.org/10.1016/j.paid.2003.12.003 / 31.01.2021
• Wong, S., Vickie S. , Tsang N. (1999). The impact of demographic factors on Hong Kong hotel employees’ choice of job‐related motivators. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 11(5), 230-242. https://doi.org/10.1108/09596119910272766 / 19.03.2022