Metaphor Studies with Gifted Children: A Systematic Review

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 28, 67 - 78, 30.06.2024

Fatma Zehra Güney , Serdar Sönmez

https://doi.org/10.31455/asya.1487451

Öz

When we look at the studies conducted in the field of education of gifted children, it is seen that metaphor studies are frequently conducted. Metaphors contribute to summarizing the thoughts of gifted children and increasing their comprehensibility. By reviewing the existing metaphor studies conducted with gifted children, it is aimed to help experts working in this field. In this study, using the systematic review method, metaphor studies on gifted children in Turkey between 2018-2023 were scanned from Google Scholar, Dergipark, YÖK National Thesis Center, ProQuest Central databases. As a result of the search, 29 relevant studies were identified and analyzed. The distribution of these studies by type, subject, year, participant group, method, data analysis and categories created as a result of metaphors were examined. Although it is similar to the metaphor compilation studies in general, it is the first study in the literature because it is the first study in which this sample group is handled alone. According to the research findings, it was observed that 26 of the 29 studies constituting the sample were articles and 3 of them were thesis studies, and it was concluded that the participant group of the metaphor studies generally consisted of secondary school students and the content analysis method was mostly used as data analysis. In addition, it has been observed that metaphor studies are concentrated on lessons, school and BİLSEM. Considering the metaphor studies, it was concluded that more research articles were written, but master's and doctoral thesis writing was low. In line with these results, it was suggested that more studies should be conducted to determine the metaphorical perceptions of gifted children and studies should be increased by investigating the wider context on metaphor issues.

Anahtar Kelimeler

Giftedness, Metaphor, Systematic Review

Özel Yetenekli Çocuklarla Yapılan Metafor Çalışmaları: Sistematik Bir Derleme

Öz

Özel yetenekli çocukların eğitimi alanında yapılan çalışmalara bakıldığında metafor çalışmalarının sıklıkla yapıldığı görülmektedir. Metaforlar özel yetenekli çocukların düşüncelerinin özetlenmesine ve anlaşılırlığını arttırmaya katkı sağlamaktadır. Özel yetenekli çocuklarla yapılan mevcut metafor çalışmalarının gözden geçirilmesiyle bu alanda çalışma yapan uzmanlara yardımcı olmak hedeflenmiştir. Bu çalışmada sistematik derleme yöntemi kullanılarak Google akademik, Dergipark, YÖK Ulusal Tez Merkezi, Proquest Central veri tabanlarından 2018-2023 yılları arasında Türkiye’de özel yetenekli çocuklarla yapılan metafor çalışmaları taranmıştır. Yapılan tarama sonucunda 29 ilgili çalışma tespit edilmiş ve incelenmiştir. Bu çalışmaların türlerine göre dağılımı, yıl, katılımcı grup, yöntem, veri analizi ve metafor konularının kategorileri bakımından incelenmiştir. Genel olarak yapılan metafor derleme çalışmalarıyla benzerlik gösterse de bu örneklem grubunun tek başına ele alındığı ilk çalışma olmasından dolayı da literatürde ilk özelliği göstermektedir. Araştırma bulgularına göre; örneklemi oluşturan 29 çalışmanın 26’sının makale 3’ününde tez çalışması olduğu gözlemlenmiş ve metafor araştırmalarının katılımcı grubunu genellikle ortaokulu öğrencilerinin oluşturduğu, veri analizi olarak da içerik analizi yönteminin çoğunlukla kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca metafor çalışmalarının dersler, okul ve BİLSEM konulu yoğunlukta olduğu gözlemlenmiştir. Metafor çalışmalarına bakıldığında daha çok araştırma makaleleri yazıldığı ancak yüksek lisans ve doktora tezi yazımının az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda özel yetenekli çocukların metaforik algılarını belirlemeye yönelik daha fazla çalışma yapılması ve metafor konularında daha geniş bağlam araştırılarak çalışmaların arttırılması önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel Yetenek, Metafor, Sistematik Derleme

Kaynakça

• Akarsu, F. (2004). Üstün Yetenekliler. Şirin, M., R., Kulaksızoğlu A. & Bilgili A., E., (Ed) I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Makaleler Kitabı içinde, (127-154). Çocuk Vakfı Yayınları, Yayın No:64, İstanbul.
• Akça O. (2019). Bilim ve Sanat Merkezleri Müzik Alanı Öğrencilerin Müzik Kavramına Yönelik Algılarının Belirlenmesi: Bir Metafor Analizi Çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 5(10), 123-145.
• Arpacıoğlu, G. (2019). Üstün Yetenekli Resim Öğrencilerinin Sanatsal Düzenleme Öğelerine Yönelik Metaforik Algıları. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 35(171), 100-108.
• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim, 35(171), 100-108
• Aydeniz, A. (2022). Özel Yetenekli Öğrencilerin Okul Müdürü Kavramına Yönelik Metaforik Algıları. Journal of Innovative Research in Social Studies, 5(1), 20-33.
• Babaoğlan Özdemir, B., Akkurt, N. D. & Babaoğlan, B. (2021). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Bilim ve Fen Bilimleri Kavramlarına Yönelik Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 114-127.
• Bolat, H. (2018). Değerlerimle Değerleniyorum Eğitsel Oyununun Metaforik Açıdan İncelenmesi. Journal of Continuous Vocational Education and Training, 1(1), 29-39.
• Bolat, H. (2020). Üstün Zekalı ve Yetenekli Öğrencilerin Bilim ve Sanat Merkezindeki ve Okuldaki Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Metaforik Algıları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1135-1144.
• Boydak Özan, M., Karagözoğlu, A. A. & Yapıcı, Z. (2021). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin COVID-19 Salgını Sürecinde Uzaktan Eğitime Yönelik Algıları: Bir Metafor Analizi. Turkish Journal of Educational Studies, 8(3), 319-342.
• Bozkır, K. & Kanak, M. (2023). Okul Öncesi Eğitim Alanında Yapılmış Metafor Çalışmalarının Gözden Geçirilmesi: Sistematik Bir Derleme. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 50-68.,
• Cımbız, A. T., Köksal, Ç., Köksal, M. & Cımbız, T. C. (2019). Özel Yetenekli Öğrencilerin “Ödev” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 19-31.
• Cohen, L., Manion, L. &Morrison, K. (2013). Research Methods in Education. Routledge
• Cülha, A., Ateş, R. & Nazlı, K. (2018). Özel Yetenekli Öğrencilerin İdeal Öğretmene İlişkin Metaforları. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 39-51.
• Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Öğretmen Yeterlikleri ve Özellikleri [Proficiency and Characteristics of Teachers in the Education of Gifted Children]. Milli Eğitim, 40(186), 72-83.
• Doğan, Ü. & Doğan, A. (2021). Bilim Sanat Merkezlerine Devam Eden Özel Yetenekli Öğrencilerin Müdür Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(39), 104-116.
• Duruğa, M. & Doğan, Ü. (2021). Özel Yetenekli Öğrencilerin Psikolojik Danışmana İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(39), 92-103.
• Ektem, I. S. & Aytekin, K. Ö. (2020). Eğitim Alanındaki Metafor Araştırmalarında Eğilimler: Bir İçerik Analizi Çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(36), 1-38.
• Epçaçan, U., Pesen, A. & Üzüm, B. (2020). The School and SAC as Voiced in the Perceptions of Gifted Students. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2), 299-327.
• Ergün, A., Ablak, S. & Uzun, A., (2022). Özel Yetenekli Ortaokul Öğrencilerinin Coğrafya Kavramına İlişkin Algıları. New Era Journal of Interdıscıplınary Socıal Studies, 7, 90-110.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma ve Yazma Sürecinde Metaforlardan Yararlanma Durumları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Gündüz Ocak, M. (2006). Eğitim Fakültesini Yeni Kazanan Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Giriş Dersi Almadan Önce ve Aldıktan Sonra Öğretmenlik Mesleği Hakkında Metaforlarının Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2).
• Kavruk, S. Z. & Seyitoğlu, M. N. (2022). Okul Öncesi Dönemde Üstün Yetenekli Çocukların Özellikleri, Tanılanması ve Eğitimleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 7(2), 25-37.
• Keskin, M. & Özkan, M. (2022). 2053 Yılı Hedefleri Bağlamında Geleceğin Teknolojisine Yönelik Algıların Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi: Üstün Yetenekli Çocuklar Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 6(1), 291-315.
• Kılcan, B. (2019). Metafor ve Eğitimde Metaforik Çalışmalar İçin Bir Uygulama Rehberi (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Koca, İ., Kaya, M. ve Gökçimen, S. (2020). Türkiye’de Okul Kavramına İlişkin Metafor Araştırmalarının Değerlendirilmesi: Bir Meta Sentez Çalışması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 15- 26.
• Kocabaş, G. (2022). Özel Yetenekli Öğrencilerin Temel Fen Kavramlarına ve Fen Dersi Çalışmaya Yönelik Metaforik Algıları: Alanya BİLSEM Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Krippendorff, K. (2018). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology. Sage Publications.
• Kurnaz, A., Şentürk Barışık, C., & Kaynar, H. (2023). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Uzaktan Eğitime Yönelik Metaforik Algıları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 837-852.
• Kurt, A. & Melekoğlu, M. (2022). Özel eğitim alanında tasarım tabanlı araştırma yöntemiyle desenlenmiş çalışmalar: bir sistematik derleme. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 1397-1422.
• Lasserson, T. J., Thomas, J. & Higgins, J. P. T. (2019). Starting a Review. In J. P. T. Higgins vd. (Eds), Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions (2nd Edition) (pp. 3-12). Hoboken: Wiley-Blackwell
• MEB. (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği.
• Nacaroğlu, O. & Mutlu, F. (2020). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Proje Kavramına İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 992-1007.
• Oğuz, B. (2020). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Türkçe Öğretmeni ve Türkçe Dersine Yönelik Metaforik Algıları. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(2), 80-91.
• Özalp Hamarta, H. K., Genç, M. A. & Danış, S. (2023). Özel Yetenekli Öğrencilerin Sanat Eseri Kavramına Yönelik Metaforik Algıları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 1087-1107.
• Özsoy, Y. (2015). Özel Yetenekli (Üstün Zekalı ve Yetenekli) Ortaokul Öğrencilerinde Yazma Kaygısı (Order No. 29179986). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2700780837).
• Pekel, A. Ö., Hande, Y. & İlhan, E. L. (2019). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Spor Kavramına İlişkin Algılarının Çizme Yazma Tekniği ile İncelenmesi. 5. International Eurasian Congress on Natural Nutrition and Healty Life, Ankara, Turkey.
• Pirim, B., Pektaş, S. & Göktaş, G. (2023). "Müzik…Gibidir": Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Metaforik Algıları.
• Rotigel, J. V. (2003). Understanding the Young Gifted Child: Guidelines for Parents, Families, Andeducators. Early Childhood Education Journal, 30(4), 209-214.
• Saban, A., (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A., Koçkeber, B. N. & Saban, A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Semerci, Ç. (2007). “Program Geliştirme” Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Programlarına Farklı Bir Bakış. Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of Social Sciences, 31(2).
• Su, Ş. (2021). Özel Yetenekli Öğrencilerin Tarih Dersine İlişkin Algı Düzeylerinin Metaforlarla İncelenmesi (BİLSEM Örneği). Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 400-414.
• Şahin, F. (2020). Türkiye’de Özel Yeteneklilerin Eğitimi: Politika Belgeleri ve Yasalar Bağlamında Bir Tartışma. Yeni Türkiye, 115, 63-76.
• Tarhan, D., Özdemir, D., Kılıç, Ş. & Akboğa, M. (2022). Pandemi Sürecinde Eğitim ve Eğitim Araçları Üzerine Özel Yetenekli Öğrencilerin Görüşleri. Bilim Armonisi, 5(1), 66-75.
• Uygur Yolçun, L. D. (2019). Özel Yetenekli Ortaokul Öğrencilerinin Umut Kavramına Yönelik Algılarının Metaforla İncelenmesi.
• Üstün, A. & Deniz, K. (2023). Özel Yetenekli Öğrencilerin Rehberlik Hizmetleri ve Rehber Öğretmene İlişkin Algıları: Metafor Çalışması. Social Scıences Studıes Journal (SSSJournal), 9(110), 6527-6540.
• Yam, Z., Çetinkaya, H. & Kurnaz, A. (2018). Özel Yetenekli Öğrencilerin “Gelecek” Kavramına İlişkin Algılarının Metaforik Olarak İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 67-90.
• Yıldırım, E. (2019). Bilim Sanat Merkezi Resim Alanı Öğrencilerinin Güzel Sanatlar Lisesi Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Ege Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-19.
• Yıldırım, F. & Akyüz, S. (2023). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Çevrimiçi Öğrenme ve Çevrimiçi Ders Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi. V. Uluslararası Çok Disiplinli Bilimsel Araştırmalar Halich Kongresi, (İstanbul, Türkiye), 899-908.
• Yıldız, N. & Ateş, M. (2021). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Türkçe Derslerine İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences.