Lunaparkların “Pierre Bourdieu Sosyolojisi “ Üzerinden Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 1, 67 - 78, 07.06.2021

Meryem Akoğlan Kozak , Yeşim Araboğa

https://doi.org/10.17123/atad.786087

Öz

Bir rekreasyon alanı ve sunulan eğlencelerin gerçek hayatı simgeleyen bir oyun olması nedeniyle, bu çalışmada lunaparklar Pierre Bourdieu’ nun sosyolojisi kapsamımda değerlendirilmiştir. Bourdieu’nun sosyolojisi, habitus, alan ve oyun metaforu yanında sermaye kavramlarını da açıklayan kapsamlı bir kuram olması nedeniyle tercih edilmiştir. Ayrıca bu kuram, güç ve tahakküm ilişkilerinin, alan içerisinde farklı konumlarda bulunan bireylerin farklı çıkarlarının ve alanın kendine ait kurallarının oyun metaforu ile vurgulamaktadır. Böylece, lunaparklardaki eğlence hizmetlerinin ziyaretçi ve çalışan özneleri ile açıklanmasına uygun bir dayanak oluşturacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada öncelikle, lunaparkların dünyadaki ve Türkiye’deki tarihi gelişimi ile oyun unsurlarına yer verilmiştir. Sonrasında ise lunaparkların çalışan ve ziyaretçiler bakımından habitusu, sunulan hizmetlerin alanı ve oyun metaforu ile açıklanması ve sermaye boyutunun değerlendirilmesine çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pierre Bourdieu’ nun sosyolojisi, Lunapark, Oyun metaforu

Kaynakça

• Aktaş, E. (2003). Avrupa’daki Eğlence Parklarında Mekânların Biçimlenişi ve Sirkülasyon İlişkileri Üzerine Bir Araştırma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Baltacı, A. (2018). Habitus: Dini İnanç Habitusunun Oluşumu Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2):1-24.
• Başdaner, O. (2018). Turizm Alanının Sosyolojik ve Kurumsal İnşası İçin Bir Taslak. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Benson, R. (1998). Field Theory in Comparative Context: A New Paradigm for Media Studies, Theory and Society, 28: 463-498.
• Bianchi, R. V. (2009). “The „Critical Turn‟ in Tourism Studies: A Radical Critique”, Tourism Geographies, 11(4): 484-504.
• Bolat, D. (2014). Sosyolojiye Giriş, (içinde, Pierre Bourdieu). Ed. Muammer Tuna, Detay yayıncılık, Ankara. S. 97-99.
• Bourdieu, P. (1989). Social Space and Symbolic Power, Sociological Theory, 7 (1): 14-25.
• Bourdieu, P. (1995). Pratik Nedenler. Çev. Hülya Tufan. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (1997). Toplumbilim Sorunları. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. Çeviren: Hülya Uğur Tanrıöver, İstanbul: Hil Yayın.
• Bourdieu, P. ve Wacquant, L. J.D. (2003) Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar, Çev. Nazlı Ökten, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Braksiek, R.J. ve Roberts, D.J. (2002). Amusement Park Injuries and Deaths, Annals of Emergency Medicine, 39 (1): 65-72.
• Eliuz, Ü. Ve Bayraktar, B. (2016). Değilleme Kurgusu Bu Böyledir Öyküsünde Labirentleşen Lunapark, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (44): 58-65.
• Fromm, E. (2012). The Sane Society. Londra ve New York: Routledge.
• Gottdiener, M. (1982). Disneyland: A Utopian Urban Space, Urban Life, 11 (2): 139–162.
• Görgün Baran, A. ve Özsöz, C. (2013). Pratik, Kültür, Sermaye, Habitus ve Alan Teorileriyle Pierre Bourdieu Sosyolojisi, Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler kitabı içinde. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No:2881 Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1838, Eskişehir.
• İlic, D.T. (2015). Pierre Bourdieu ve Televı̇zyon Alanı: Türkı̇ye’dekı̇ Anaakım Televı̇zyon Habercı̇lı̇ğı̇nde Bı̇r Saha Araştırması, Selçuk İletişim Dergisi, 8(4): 321-340.
• Kaplan. M. ve Yardımcıoğlu, M. (2018). Alan, Habitus ve Sermaye Kavramları ile Pierre Bourdieu, Social Science Studies Journal, 4 (14): 614-623.
• Kruczek, Z. (2011). Amusement Parks As Flagship Tourist Attractions.Development and Globalization. Economic Review of Tourism. Faculty of Economics, Matej Bela Univeristy, 3:156-163.
• Küçükoğlu, Ü.B. (2019). Lunaparklarda Oyunsallık Üzerine Bir İnceleme: Ankara-Gençlik Parkı Örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lukas, S. A., (1998), Signal 3: Ethnographic Experiences in the American Theme Park Industry, Rice University Grdaduate Electronic Theses and Dissertations.
• Mohun, P.A. (2001). Designed for Thrills and Safety: Amusement Parks and the Commodification of Risk, Journal of Design History, 14 (4): 291-306.
• Peillon, M. (1998). Bourdieu’s Field and the Sociology of Welfare. Jnl. Soc. Pol., 27- 2. UK: Cambridge University Press. pp. 213–229.
• Pilavcı, G. (2014). “Oyun” Kavramı ve Mimari Tasarıma Kattığı Farklı Boyutlar: Oyun Alanları ve Oyun Mekânları Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Reay, D. (2004). It”s all becoming a habitus’: beyond the habitual use of habitus in educational research, British Journal of Sociology of Education, 25 (4): 431–444.
• Sormaz, F. (2010). Çocukluk İmgesi, Oyun ve Oyuncak: Sosyo-Kültürel Bir Analiz, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Tellan, D. (2016). Mekân, Eğlence ve Popüler Kültür İlişkisini Değerlendirmek, TRT Akdemi Dergisi, Eğlence Endüstrisi Sayısı, 1(1): 136-153.
• Teoman, A. (2017). Lunapark: Fuarın Gülü, Kent Konak Dergisi, 32:14-21. http://www.konak.bel.tr/files/knk-32pdf_14-08-2017_08-48-24.pdf, Erişim tarihi: 25.04.2020.
• Tuna, M. (2018). Turizm Sosyolojisi, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2606, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1574. Eskişehir.
• Wood, J. and Öz, B.N. (2017). The Turkish Amusement Park: Modernity, Identity and Cultural Change in the Early Republic, ed. J.Wood, The Amusment Park: History, Culture and the Heritage of Pleasure kitabı içinde ,New York: Routlegde, pp. 98-119.
• Yüce, E. (2007). Simgesel Seçkinlikler ve Habitus: Hürriyet Gazetesi’nde Köşe Yazarlığı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yüksel, T. (2012). Eğlencenin Başlangıcı: Lunapark Tarihi, Sev Junior Dergisi, 1(1): 72-75