Cumhuriyet Döneminde Türk Edebiyatının Turizme Etkisi ve Edebiyat Turizmi Kapsamında Alternatif Destinasyon Önerileri

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 3 - Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Turizmi Özel Sayısı, 395 - 408, 29.10.2023

Zeynep Yamaç Erdoğan

https://doi.org/10.17123/atad.1316933

Öz

Edebiyat ve turizm, farklı özelliklere sahip iki disiplin olsa da birbirleri üzerindeki zamanla artan etkilerinin ve yakınlaşan ilişkilerinin sonucunda “edebiyat turizmi” kavramı ortaya çıkmıştır. Edebî eserlerin kişiler üzerinde bıraktığı etki okuyucuları birer turiste dönüştürebileceği gibi, turizmin de edebî eserlerin çeşitlenmesinde ve bilinirliğinin artmasında etkili olabileceği edebiyat turizmi aracılığıyla daha net anlaşılmıştır. Belirtilen ilişki çerçevesinde bu çalışmada Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nı turizme etkisi ve yeni edebiyat turizmi destinasyonları önerilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın ön plana çıkan roman türüne ait eserleri başta olmak üzere, Cumhuriyet öncesi ve Modern Türk Edebiyatı eserleri de incelenerek bu eserlerdeki içeriklerin yeni bir edebiyat turizmi destinasyonuna elverişliliği değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler sonucu; Türk Edebiyatı’nın öncü yazarları Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Orhan Kemal ve Halit Ziya Uşaklıgil’in romanlarından hareketle yeni edebiyat turizmi destinasyonları geliştirilebileceği anlaşılmıştır. Turizme kazandırılacak yeni turizm destinasyonlarının, Türkiye’nin 100 yıllık Cumhuriyet tarihinin zengin ve başarılı çıktıları olacağının, Cumhuriyet’in bundan sonraki yıllarında da Türk Edebiyatı’nın ve Türk turizminin hak ettiği değere ulaşmasında önemli bir görev üstleneceğinin altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat turizmi, Türk edebiyatı, Cumhuriyet Dönemi, destinasyon

The Impact of Turkish Literature on Tourism During the Republican Era and Alternative Destination Recommendations within the Scope of Literary Tourism

Öz

Literature and tourism, despite being two disciplines with distinct characteristics, have given rise to the concept of “literary tourism” as a result of their increasing mutual influence and converging relationships. The potential of literary works to transform individuals into tourists by leaving a lasting impact on them, as well as the influence of tourism in diversifying literary works and increasing their visibility, has become more evident through the lens of literary tourism. Within the framework of this established relationship, the aim of this study is to examine the impact of Turkish Literature during the Republican Era on tourism and propose new literary tourism destinations. Within the framework of the stated relationship, it is aimed to evaluate the effect of the Republican Period Turkish Literature on tourism and to suggest potential new literary destinations. In this regard, first of all, the study evaluated the suitability of works from various periods of Turkish literature, including prominent novels from the Republican Era, as well as pre-Republican and Modern Turkish literature, to be potential destinations for literary tourism. As a result of the examination, it is understood that new literary destinations can be developed with reference to the novels of pioneering Turkish authors such as Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Orhan Kemal, and Halit Ziya Uşaklıgil. It is emphasized that these new tourism destinations, to be integrated into tourism, will be the rich and successful outcomes of Turkey’s 100-year Republican history, and they will play a significant role in ensuring that Turkish Literature and Turkish tourism attain the value they deserve in the future years of the Republic.

Anahtar Kelimeler

Literary tourism, Turkish Literature, Republican Period, Destination

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2020). Mor Salkımlı Ev. İstanbul: Can Yayınları.
• Adıvar, H. E. (2020). Sinekli Bakkal. İstanbul: Can Yayınları.
• Agarwal, S. ve Shaw, G. (2017). Heritage, Screen and Literary Tourism. Pensilvanya: Channel View Publications.
• Akoğlan Kozak, M. ve Bahçe, A. S. (2012). Özel İlgi Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Andı, F. (2006). Türk Edebiyatında Roman: Cumhuriyet Devri, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4 (8): 165-201.
• Balcı, U. ve Dilek, S. E. (2021). Edebiyat Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Butler, R. (2022). Literary Tourism. İçinde; S. Quinteiro ve M. J. Marques (Editörler) Working Definitions in Literature and Tourism (s. 79). Faro: CIAC.
• Chelnokova, E. A., Kaznacheeva, S. N., Smirnova, Z. V. ve Krylova, T. V. (2020). Social Factors of Development of Literary Tourism in the Nizhny Novgorod Region. İçinde; S. Roshchupkin (Editör) International Conference on Economics, Management and Technologies (ss. 587-591). Hollanda: Atlantis Press.
• Çevik, S. (2022). Literary Tourism Products and Experiences. İçinde; S. Quinteiro ve M. J. Marques (Editörler) Working Definitions In Literature and Tourism (s. 91). Faro: CIAC.
• Çimen, H. (2013). Turizm ve Edebiyat Etkileşimi Üzerine, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1 (17): 79-85.
• Enginün, İ. (2019). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, https://www.altayli.net/, Erişim Tarihi: 25 Şubat 2023.
• Ferreira, A., Alén, E., Liberato, P. ve Liberato, D. (2020). Literary Tourism: A Cultural Trip?. İçinde; Á. Rocha, A. Abreu, J. V. de Carvalho, D. Liberato, E. A. González ve P. Liberato (Editörler) Advances in Tourism, Technology and Smart Systems: Proceedings of ICOTTS (ss. 505-515). Singapur: Springer.
• Future Market Insights. (2022, Ekim). Report-Literarary Tourism Market. https://www.futuremarketinsights.com/reports/literary-tourism-sector-outlook, Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.
• Görgün, A. (1999, Aralık 16). Sinekli Bakkal Sokağı. https://www.hurriyet.com.tr/ gundem/sinekli-bakkal-sokagi-39119332, Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
• Güntekin, R. (2019). Çalıkuşu. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Güntekin, R. (2019). Yaprak Dökümü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Herbert, D. (2001). Literary Places, Tourism and the Heritage Experience, Annals of Tourism Research, 28 (2): 312-333.
• Herbert, D. T. (1996). Artistic and Literary Places in France as Tourist Attractions, Tourism Management, 17(2): 77-85.
• Hoppen, A., Brown, L., ve Fyall, A. (2014). Literary Tourism: Opportunities and Challenges for the Marketing and Branding of Destinations?, Journal of Destination Marketing & Management, 3 (1): 37-47.
• Jia, H. (2009). The Construction of Literary Tourism Site, Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 57 (1): 69-83.
• Karaosmanoğlu, Y. (2022). Kiralık Konak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kemal, O. (2018). Hanımın Çiftliği. İstanbul: Everest Yayınları.
• Kemal, O. (2019a). Vukuat Var. İstanbul: Everest Yayınları.
• Kemal, O. (2019b). Kaçak. 17. İstanbul: Everest Yayınları.
• Küçüksayacıgil, A. ve Küçükşen, K. (2021). Tanzimattan Günümüze Türk Edebiyatında Toplumsal Cinsiyet Yansımaları ve Kadının Konumu, Edebî Eleştiri Dergisi, 5 (2): 371-386.
• Menezes J. (2022). Literary Tourism and Cultural Identity. İçinde; S. Quinteiro ve M. J. Marques (Editörler) Working Definitions In Literature and Tourism (s. 81). Faro: CIAC.
• Müller, D. K. (2006). Unplanned Development of Literary Tourism in Two Municipalities in Rural Sweden, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 6(3): 214-228.
• Oğuzhan, Ü. A. (2007). Türkiye’de Modernleşmenin Oluşumu ve Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Batılılaşma Olgusu: “Kiralık Konak”, “Sözde Kızlar”, “Yaprak Dökümü”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 55 (1): 111-144.
• O’neill, K., Butts, S., ve Busby, G. (2005). The Corellification of Cephallonian Tourism. Anatolia, 16 (2): 207-226.
• Özdemir, N. (2009). Turizm ve Edebiyat, Milli Folklor, 21 (82): 32 49.
• Özkırımlı, A. (2004a). Türk Edebiyatı Tarihi Cilt 1. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Özkırımlı A. (2004b). Türk Edebiyatı Tarihi Cilt 2. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Quinteiro, S., Carreira, V., ve Rodrigues Gonçalves, A. (2020). Coimbra as a Literary Tourism Destination: Landscapes of Literature, International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 14(3): 361-372.
• Smith, Y. (2012). Literary Tourism As a Developing Genre: South Africa’s Potential (Basılmamış Doktora Tezi). Güney Afrika: University of Pretoria.
• Squire, S. J. (1993). Valuing Countryside: Reflections on Beatrix Potter Tourism, Area, 25 (1): 5-10.
• Squire, S. J. (1994). The Cultural Values of Literary Tourism, Annals of Tourism Research, 21 (1): 103-120.
• Squire, S. J. (1996). Literary Tourism and Sustainable Tourism: Promoting’Anne of Green Gables’ in Prince Edward Island, Journal of Sustainable Tourism, 4 (3): 119-134.
• Sumbaş, A. (2017). Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Romanı Üzerinden Türk Modernleşmesi’nin Kadın İmgesinin Eleştirisi, Mülkiye Dergisi, 41 (2): 3-29.
• Tırıl, A. (2018). Bir Özel İlgi Turizmi Olarak Edebiyat Turizmi ve Türkiye’nin Edebiyat Turizmi Potansiyeli, International Journal of Social and Humanities Sciences, 2 (2): 161-184.
• Uşaklıgil, H. Z. (2016). Aşk-ı Memnu. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Vehbi Koç Vakfı. (2018). Vehbi Koç Evi. https://www.vkv.org.tr/tr/kultur/vehbi-koc-evi-130, Erişim Tarihi: 4 Nisan 2023.
• Watson, N. J. (2022). Literary Tourist. İçinde; S. Quinteiro ve M. J. Marques (Editörler) Working Definitions In Literature and Tourism (s. 93). Faro: CIAC.
• Wikipedia. (2023, Mart 10). Hanımın Çiftliği, Dizi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Han %C4%B1m%C4%B1n_%C3%87iftli%C4%9Fi_(dizi,_2009), Erişim Tarihi: 3 Nisan 2023.
• Yamaç Erdoğan, Z. (2022). Edebî Eserlerdeki Kurgusal Mekânların Somutlaştırılarak Turizme Kazandırılması: Zeyniler Köyü Çalıkuşu Evi. İçinde; L. Altınay, O. M. Karatepe ve M. Tuna (Editörler) Daha İyi Bir Dünya İçin Turizm (ss. 1-9). Florida: University of South Florida (USF) M3 Publishing.
• Yiannakis, J. N., ve Davies, A. (2012). Diversifying Rural Economies Through Literary Tourism: A Review of Literary Tourism in Western Australia, Journal of Heritage Tourism, 7 (1): 33-44.