The Mediating Role of Sustainable Tourism Attitude in the Effect of Tourism Perception of Kars Local People on Tourism Support Behavior: A Mixed Method Research

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 2, 45 - 68, 21.10.2025

Havva Kadiroğlu , Alpaslan Yüce

https://doi.org/10.17123/atad.1613446

Öz

This study aims to determine the mediating role of sustainable tourism attitude in determining the perceived impact of tourism on the tourism support behavior of local people living in Kars province and to determine how to increase the tourism support behavior of local people. Mixed method was used in the research. In the quantitative part of the research, data were collected through a questionnaire form and analyzed with parametric tests, while in the qualitative part, data were collected with the help of a semi-structured interview form and analyzed with content analysis. As a result of the research, it was concluded that sustainable tourism attitude has a mediating role in the effect of the perceived impact of tourism on the tourism development support behavior and what should be done for the local people to support tourism development.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Tourism , Perceived Impact of Tourism , Tourism Support Behavior , Mixed Method

Kars Yerel Halkının Turizm Algısının Turizmi Destekleme Davranışına Etkisinde Sürdürülebilir Turizm Tutumunun Aracı Rolü: Karma Yöntemli Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmada, Kars ilinde yaşayan yerel halkın turizmi destekleme davranışı üzerinde turizmin algılanan etkisinin belirlenmesinde sürdürülebilir turizm tutumunun aracı rolünü belirlemek ve yerel halkın turizmi destekleme davranışının nasıl arttırılacağını tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında veriler anket formu aracılığıyla toplanarak parametrik testler ile analiz edilirken nitel kısmında ise yarı yapılandırılmış görüşme formu yardımıyla toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda turizmin algılanan etkisinin turizm gelişimini destekleme davranışına etkisinde sürdürülebilir turizm tutumunun aracı role sahip olduğuna ve yöre halkının turizm gelişimini desteklemesi için neler yapılması gerektiğine ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Turizm , Turizmin Algılanan Etkisi , Turizmi Destekleme Davranışı , Karma Yöntem

Kaynakça

• Akis, S., Peristianis, N. ve Warner, J. (1996). Residents' Attitudes to Tourism Development: The Case of Cyprus, Tourism Management, 17(7): 481-494.
• Alaeddinoğlu F. (2008). Sivas Kentinde Halkın Turiste ve Turizme Bakışı, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2):1-23.
• Altunışık, R. (2022). Sosyal Bilimlerde Ölçek Geliştirme ve Değerlendirme Süreci. İçinde: Altunışık R., Gegez E., Koç E., Sığrı Ü., Yüksel A., Boz H. ve Yıldız E. (Editörler), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Yeni Perspektifler (ss.225-273). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Atsız, O. (2021). Az Gelişmiş Bir Destinasyonda Yerel Halkın Turizme Yönelik Desteği: Yozgat Örneği, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 32(2): 224-236.
• Baltaci, F. (2021). Turizmin Sürdürülebilir Gelişiminde Yerel Halkın Davranışsal Rolü, Çevresel Tutumu ve Verdiği Destek Arasındaki İlişki: Alanya örneği, Journal of Economy Culture and Society, 63:213-236.
• Baştürk, S., Dönmez, G. ve Dicle, A. N. (2013). Geçerlik ve Güvenirlik. İçinde: Baştürk S. (Editör), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss.163-194). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Biçici, F. (2013). Datça Yerel Halkının Sürdürülebilir Turizm Gelişimine ve Turizm İşletmelerine Yönelik Tutumları, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(1): 19-36.
• Bildin, E. (2019). Bozcaada’daki Yerel Halkın Turizmin Etkilerine Karşı Yaklaşımlarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Birleşmiş Milletler Çevre Programı ve Dünya Turizm Örgütü (2005). Making Tourism more Sustainable: A Guide for Policy Makers, https://wedocs.unep.org/20.500.11822/8741, Erişim Tarihi: 06.11.2022.
• Boğan, E. ve Dedeoğlu, B.B. (2018). Yerel Halkın Turizmin Etkilerine Yönelik Algılamalarına İlişkin Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Alanya ve Sapanca Örneği, Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 10(2): 26-41.
• Boley, B.B. (2013). Sustainability, Empowerment, and Resident Attitudes toward Tourism: Developing and Testing the Resident Empowerment through Tourism Scale (RETS) (Doctoral Thesis). Blacksburg, Virjinya: Faculty of Virginia Polytechnic Institute and State University.
• Boley, B.B., McGehee, N.G. ve Hammett, A.L.T. (2017). Importance-performance analysis (IPA) of sustainable tourism initiatives: The resident perspective, Tourism Management, 58: 66-77.
• Boyacıoğlu, E. (2019). Yerel Halkın Algı ve Tutumlarının İncelenmesi: Edirne’de Yunan ve Bulgar Ziyaretçilerin Etkilerine Yönelik Bir Araştırma, Social Sciences Research Journal, 8(2): 111-125.
• Brislin, R.W., Lonner, W.J. ve Thorndike R.M. (1973). Cross Cultural Research Methods, Strategies, Problems, Applications. New York: John Willey ve Sons Pub.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Yayınları.
• Byrd, E. T. (2003). An Analysis of Variables That Influence Stakeholder Participation and Support for Sustainable Tourism Development in Rural North Carolina (Doctoral Thesis). North Carolina: Graduate Faculty of North Carolina State University.
• Chen, C. F. and Chen, P. C. (2010). Resident Attitudes Toward Heritage Tourism Development, Tourism Geographies, 12: 525-545.
• Choi, H. S. (2003). Measurement of Sustainable Development Progress for Managing Community Tourism (Doctoral Dissertation). USA: Graduate Studies of Texas A&M University.
• Choi, H. C. ve Murray, I. (2010). Resident Attitudes Toward Sustainable Community Tourism, Journal of Sustainable Tourism, 18(4): 575-594.
• Creswell, J.W. (2014). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. (Çeviri Editörü Sözbilir M.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çiçek D. (2017). Bir Kalkınma Modeli Olarak Sakin Şehirlerde Yerel Halkın Turizm Desteği: Ege-Marmara Bölgesi Örneği (Doktora Tezi). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, M. (2017). Doğal ve Beşerî Özellikleriyle Kars İlindeki Turizm Faaliyetlerinin Durumu, Marmara Coğrafya Dergisi, 35: 134-154.
• Doğan, M. ve Sökmen, S. (2021). Turizm Araştırmalarında Sosyal Değişim Teorisi’nin Çeyrek Yüzyılı, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2): 1220-1237.
• Ekici, R. ve Çizel, B., (2014). Yerel Halkın Turizm Gelişimi Desteğine İlişkin Tutumlarının Destinasyonların Gelişme Düzeylerine Göre Farklılıkları, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3): 73-87.
• Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3): 211-216.
• Farmaki, A. (2015). Regional Network Governance and Sustainable Tourism, Tourism Geographies, 17(3):385-407.
• George, D., Mallery, M. (2010). SPSS For Windows Step By Step: A Simple Guide and Reference. Boston: Pearson.
• Giannakaki, M. S. (2005). Using Mixed-Methods to Examine Teachers' Attitudes to Educational Change: The case of the Skills for Life Strategy for Improving Adult Literacy and Numeracy Skills in England, Educational Research and Evaluation, 11(4): 323- 348.
• Greene, J. C., Caracelli, V. J., ve Graham, W. F. (1989). Toward a Conceptual Framework for Mixed Method Evaluation Designs, Educational Evaluation and Policy Analysis, 11(3):255–274.
• Güneş, N., (2014). Yerel Halkın Turizm Algısı ve Turizme Katılımı: Antalya Konyaaltı ve Kepez İlçesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güneş, E. ve Alagöz, G. (2018). Yerel Halkın Turizm Algısı: Erzincan’da Bir Araştırma, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15: 409-442.
• Gürbüz, S. ve Bayık, M. E. (2018). Aracılık Modellerinin Analizinde Modern Yaklaşım: Baron ve Kenny Yöntemi Artık Terk edilmeli mi?. Akçakanat, T., Uzunbacak, H.H., Özdemir S. ve Karadeniz G. (Editörler). 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler, 2-3 Kasım 2018, (ss. 30-45). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Göçmen, G. Z. (2021). Turist Deneyimi Yaratmada Mobil Artırılmış Gerçeklik (Ar) Uygulamasının Rolü: Efes Örenyeri Uygulaması (Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hançer, Ş. ve Mancı, A. R., (2017). Yerel Halkın Turizme Bakış Açısının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Diyarbakır Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4):70-91.
• Homans, G. C. (1961). Social behavior: Its elementary forms. Harcourt: Brace.
• Hsu, C., Chen, M. ve Yang, S. (2019). Residents’ Attitudes toward Support for Island Sustainable Tourism, Sustainability, 11(5001): 1-16.
• Kalkınma Bakanlığı (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kars Valiliği Resmi İnternet Sitesi (2022). İlçelerimiz, www.kars.gov.tr, Erişim tarihi: 04.10.2022.
• Kayserili, A. (2020). Kars Sarıkamış Cıbıltepe Kayak Merkezi. Sağlık E. ve Tuna M. (Editörler). Türkiye’nin Kış Turizm Merkezleri ve Potansiyeli (ss. 326-336). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Keleş, H. (2021). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi, Memnuniyeti ve Turizme Desteği Üzerindeki Etkileri: Manavgat Örneği (Doktora Tezi). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ko, D.W. ve Stewart, W.P. (2002). A Structural Equation Model of Residents’ Attitudes for Tourism Development, Tourism Management, 23: 521–530.
• Koç Başaran, Y. (2017). Sosyal Bilimlerde Örnekleme Kuramı, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(47): 480-495.
• Kodaş, D., Öztürk, E. ve Deniz, S. (2021). Turizmin Etkilerine Yönelik Yerel Halkın Algıları, Turizm Gelişim Desteği ve Yaşam Tatmini İlişkisi: Mardin Odaklı Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(4): 2613-2629.
• Korkusuz, T. (2019). Kars İlindeki Turizm Varlıklarının Küreselleşmenin Etkisi ile İncelenmesi ve Cbs Analizi (Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korucuk, M. (2021). Ters-Yüz Edilmiş Öğrenme Uygulamalarının Üniversite Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Eğilimlerine, İletişim Becerilerine, Güdülenmelerine ve Akademik Başarılarına Etkisi (Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Köleoğlu, N. (2018). Turizmin Etkilerine Karşı Yerel Halkın Algılarının Değerlendirilmesi: Gelibolu Tarihi Alan Bölgesinde Bir Araştırma, Selçuk İletişim, 11(2): 214-231.
• Kuhn, L. (2007). Sustainable Tourism as Emergent Discourse, World Futures, 63 (3-4): 286-297.
• Kuvan, Y. ve Akan, P. (2005). Residents’ Attitudes toward General and Forest-related Impacts of Tourism: The Case of Belek, Antalya, Tourism Management, 26: 691-706.
• Lee, T. H. (2013). Influence Analysis Of Community Resident Support For Sustainable Tourism Development, Tourism Management, 34:37–46.
• Long, P. H. ve Kayat, K. (2011). Residents’ Perceptions of Tourism Impact and Their Support for Tourism Development: The Case Study of Cuc Phuong National Park, Ninh Binh Province, Vietnam, European Journal of Tourism Research, 4 (2): 123-146.
• McGehee, N. G. ve Andereck, K. L. (2004). Factors Predicting Rural Residents’ Support of Tourism, Journal of Travel Research, 43(2): 131-140.
• Nababan, E., Manalu, S.A., Siboro, B.A.H., Manik, Y. (2021). Analysis of Stakeholder Attitudes toward Sustainable Tourism Development of Lake Toba Area, International Journal of Tourism and Hospitality in Asia Pacific, 4(3): 1-18.
• Nunkoo, R ve Ramkissoon, H. (2011). Developing A Community Support Model for Tourism, Annals of Tourism Research, 38(3): 964-988.
• Obradović, S. ve Stojanović V. (2021). Measuring Residents’ Attitude toward Sustainable Tourism Development: A Case Study of the Gradac River Gorge, Valjevo (Sırbistan), Tourism Recreation Research, 47(5-6): 499-511.
• Obradovic, S., Stojanovic, V., Kovacic, S., Jovanovic, T., Pantelic, M. ve Vurjicic, M. (2021). Assessment of Residents’ Attitudes toward Sustainable Tourism Development - A Case Study of Baˇcko Podunavlje Biosphere Reserve, Serbia, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 35: 1-12.
• Okuyucu, A. ve Somuncu, M. (2012). Kültürel Mirasın Korunması ve Turizm Amaçlı Kullanılmasında Yerel Halkın Algı ve Tutumlarının Belirlenmesi: Osmaneli İlçe Merkezi Örneği, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(1):37-51.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINTAB Uygulamalı. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Öztürk, A. B., Özer, O. ve Çalışkan, U. (2015). The Relationship Between Local Residents’ Perceptions of Tourism and Their Happiness: A Case of Kuşadası, Turkey, Tourism Review. 70(3): 232-242.
• Poudel, S., Nyoupone, G.P. ve Budruk, M., (2016). Stakeholders’ Perspectives of Sustainable Tourism Development: A New Approach to Measuring Outcomes, Journal of Travel Research, 55(4): 465-480.
• Sırakaya-Türk, E., Ekinci, Y. ve Giray Kaya, A. (2013). An Examination of the Validity of SUS-TAS in Cross-Cultures, Journal of Travel Research, 46: 414-421.
• Silverman, D. (2018). Nitel Verileri Yorumlama. 5. Baskıdan Çeviri. (Çeviri Editörü Dinç E.) Ankara: Pegem Yayınevi.
• Sharpley, R. (2014). Host Perceptions of Tourism: A Review of the Research, Tourism Management, 42: 37-49.
• Şener, S., Bahçeci, V., Doğru, H., Sel, Z.G., Ertaş, M., Songür, S. ve Tütüncü, Ö. (2017). Turizm Alanındaki Nitel Araştırmaların Güvenirlik ve Geçerlik Ölçütleri Kapsamında Değerlendirilmesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(1) :7- 26.
• Taherdoost, H. (2016). Validity and Reliability of the Research Instrument; How to Test the Validation of a Questionnaire/Survey in a Research, International Journal of Academic Research in Management, 5(3): 28-36.
• Teddlie, C. ve Tashakkori, A. (2015). Karma Yöntem Araştırmalarının Temelleri. (Çeviri Editörleri Dede, Y. ve Demir, S. B.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ural, A.ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Vatan, A. ve Bildin, E., (2020). A Research Evaluating the Attitudes of Local People towards the Effects of Tourism in Bozcaada, Journal of Economy Culture and Society, 62: 285-305.
• Vargas-Sanchez, A., Plaza-Mejia, M. A. ve Porras-Bueno, N. (2008). Understanding Residents' Attitudes toward the Development of Industrial Tourism in a Former Mining Community, Journal of Travel Research, 47 (3): 373-387.
• Wan, Y. K. P. ve Li, X. (2011). Sustainability of Tourism Development in Macao, China, International Journal of Tourism Research, 15: 52–65.
• Wooldridge, M. (2003). Reasoning about rational agents. USA: MIT Press.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yeşilyurt, H. ve Koçak, N. (2018). Yerel Halkın Turizm Gelişimine Yönelik Desteğini İnceleyen Makalelerin Bibliyometrik İncelemesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Iwact’18 Özel Sayısı: 191-206.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yusuf., M. (2020). How Far Can Tourism Go? Residents’ Attitudes toward Tourism Development in Yogyakarta City, Indonesia, Indonesian Journal of Geography, 52(2): 208-218.