Antik Çağ’da Phûsis ve Etik: Platon, Aristoteles ve Stoacılar

Yıl 2023, , 242 - 250, 15.09.2023

Emine Aydoğan

https://doi.org/10.5152/JSSI.2022.22248

Öz

Bu çalışmada Antik Çağ’da doğa üzerine yapılan araştırmalarda çok önemli bir kavram olan Eski
Yunanca’da ”doğa” anlamında kullanılan phûsis kavramından hareketle Platon, Aristoteles ve
Stoacılar’ın etik anlayışları ele alınmaya çalışılacaktır. Öncelikli olarak doğanın tüm anlamlarını içerisine alan şemsiye bir terim olarak çok geniş ve anlam bulanıklığı olan bu kavram, kullanımlarında
ima ettiği şeye yüklenen yoruma göre çeşitli sistemlerin oluşmasına yol açmaktadır. Bu anlamda
kavram, Platon, Aristoteles ve Stoacılar’ın etik tartışmalarının temellerini de bünyesinde barındırır.
Phûsis ve etiğin yan yana düşünülmesi noktasında öne çıkan bu isimlerin kendi etik teorilerinde
bu kavrama ne denli yer ayırdıkları ve phûsis-etik ilişkisi belirlenmeye çalışılacaktır. Stoacı teori
böyle bir yaklaşımın ilk akla gelen örneği olsa da Platon ve Aristoteles’in de bu bağlamda değerlendirilmesi gerektiği düşüncesinden hareketle Stoacı teoriyle birlikte bu isimlere de yer verilmeye
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Antikçağ, Aristoteles, etik, phûsis, Platon, Stoacılar

Kaynakça

• Akan, A. (2016). Timaios diyaloğunun etik-politik okuması. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 9(2), 1–23.
• Akar, B. (2016). Önsöz: Eski Platon’un çöküşünden yeni Platon’un imkânına. Özne: Platon özel sayı, 24, 7–8.
• Akar, B. (2021). Platon’un idealar kuramında Phûsis. Phûsis’ten Natura’ya İlk Çağ’da doğa içinde (A. Gürgen, Ed.). Doğu Kütüphanesi.
• Akarsu, B. (1982). Ahlak öğretileri. Remzi Kitabevi.
• Aristoteles (1996). Metafizik (A. Arslan, Çev.). Sosyal Yayınları.
• Aristoteles (1997). Gökyüzü üzerine (S. Babür, Çev.). Dost Kitabevi.
• Aristoteles (2001). Fizik (S. Babür, Çev.). Yapıkredi Yayınları.
• Aristoteles (2012). Nikomakhos’a etik. (S. Babür, Çev.). Bilge Su Yayıncılık.
• Aristoteles (2016). Magna Moralia (Y. Gurur Sev, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Arslan, A. (2010). İlk Çağ felsefe tarihi 2: Sofistlerden Platon’a. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, A. (2012). İlk Çağ felsefe tarihi 4: Helenistik dönem felsefesi Epikürosçular, Stoacılar, Septikler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Betegh, G. (2003). “Cosmological ethics in the Timaeus and early Stoicism”. Oxford Studies in Ancient Philosophy, (Ed.) David Sedley. Vol. XXIV. 273–302.
• Brun, J. (2020). Stoa felsefesi. (M. Atıcı, Çev.). İletişim Yayınları.