21’inci Yüzyılda Savaş: Savaşın Dönüşümü ve Yeni Aktörlerin Tipolojisi

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 4, 296 - 303, 01.12.2023

Ufuk Necat Taşçı

https://doi.org/10.5152/JSSI.2023.23570

Öz

Bu çalışmada insanlık tarihine eşdeğer ömrü ile dönüşen modern savaşlar ve aktörleri incelenmeye çalışılmıştır. Tarihsel süreç içerisinde öne çıkan ana görüşler, stratejiler ve bilhassa Vestfalya Barışı sonrası savaş ve savaş düşüncesinde yaşanan temel dönüşüm ele alınarak, günümüz savaşlarının güncel nihai formu ve aktörlerine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Bunlara ek olarak literatürde tarihsel olarak ön plana çıkan görüşler incelenmiş, devlet dışı aktörlerin sahneye belirgin bir şekilde çıktığı çağımızda aktör sınıflandırması yapılarak karmaşık kavramlar teknik özellikleri ve devlet ile olan bağları etrafında ele alınmaya çalışılmıştır. Şiddetin devlet tekelinden çıktığı modern çatışmalarda kullanılan aktörler, temel özellikleri ve günümüz aktörlerinin sebep olabileceği muhtemel durumlar ele alınmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda 2016’da Andreas Krieg tarafından çağımızın savaşları olarak nitelendirilen “Niyabet Savaşları” ve sebep olabilecekleri olası sonuçlar, bu savaşın aktörlerinin muhtemel sınıflandırılması ele alınmıştır. Güncel çatışma sahalarından bazı örnekler ile bu husus izah edilmeye çalışılmış, niyabet savaşlarının ana aktörü olan naiflerin özellikleri ve onların bir aşama sonrası olarak addedilen “Açgözlü Naipler” ele alınmıştır. Bir ABD vekili olarak ortaya çıkan Halife Hafter’in Libya iç savaşı esnasında naipleşmesi ve sonrasında ABD’nin rakibi Rusya gibi ülkelerle iş birliği yapması, niyabet savaşlarının kontrolü oldukça zor bir savaş formu olarak belirdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni savaşlar, vekâlet savaşları, niyabet savaşları, hibrit savaşlar, savaş çalışmaları

Kaynakça

• Ahluwalia, V. K. (2019). Hybrid warfare: Battlegrounds of the future. CLAWS Journal, 12(2), 15–34.[CrossRef]
• Aliyev, H. (2020). Why are some civil wars more lethal than others? The effect of pro-regime proxies on conflict lethality. Political Studies, 68(3), 749–767. [CrossRef]
• Allison, G. (2016). The Thucydides trap. In R. Rosecrance & S. Miller (Eds.). The next great war? The roots of World War I and the risk of U.S.-China conflict (p. 2014). MIT Press. [CrossRef]
• Beyerchen, A. (1992). Clausewitz, nonlinearity, and the unpredictability of war. International Security, 17(3), 59–90. [CrossRef]
• Brooks, S. G., & Wohlforth, W. C. (2007). Clarifying the end of cold war debate. Cold War History, 7(3), 447–454. [CrossRef]
• Bull, H., Kingsbury, B., & Roberts, A. (Eds.). (1990). Hugo Grotius and international relations. Clarendon Press.
• Caniglia, J. A. (2017). Stonewall (Thomas J.) Jackson and the strategies of Baron de Antoine Henry Jomini.
• Clausewitz, C. (2007). On war. Oxford University Press.
• Cox, R. (2015). The ethics of war up to Thomas Aquinas. In S. Lazar & H. Frowe (Eds.), Oxford handbook of ethics of War. Oxford University Press.
• Day, A. E. (2002). Implications of surrogate warfare. Naval War College.
• Deep, A., & Biberman, Y. (2021). The proxy gambit. Modern War Institute.
• Eckstein, H., & Eckstein, H. (1964). Internal war: Problems and approaches. Free Press of Glencoe.
• Elshtain, J. B. (1985). II. Reflections on war and political discourse. Political Theory, 13(1), 39–57. [CrossRef]
• Ferris, J. (2010). Signals intelligence in war and power politics, 1914–2010. In Loch K. Johnson (ed.), The Oxford handbook of national security intelligence. Oxford University Press.
• Forde, S. (1992). Varieties of realism: Thucydides and Machiavelli. Journal of Politics, 54(2), 372–393. [CrossRef]
• Gardner, N. (2009). Resurrecting the “icon” the enduring relevance of Clausewitz’s on war. Strategic Studies Quarterly, 3(1), 119–133.
• Gilbert, F. (2010). Machiavelli: The renaissance of the art of war. In P. Paret, G. A. Craig & F. Gilbert (Eds.). Makers of modern strategy from Machiavelli to the nuclear age (pp. 11–31). Princeton University Press. [CrossRef]
• Griffith, G. S. B. (2015). Mao Tse-Tung on guerrilla warfare. Hauraki Publishing.
• Handel, M. I. (1986). Clausewitz in the age of technology. Journal of Strategic Studies, 9(2–3), 51–92. [CrossRef]
• Herberg-Rothe, A., & Honig, J. W. (2007). War without end(s): The end of Clausewitz? Distinktion, 8(2), 133–150. [CrossRef]
• Hoffman, F. G. (2007). Conflict in the 21st century: The rise of hybrid wars (p. 51). Potomac Book Company Institute for Policy Studies.
• Hörnqvist, M. (2004). Machiavelli and empire, vol. 71. Cambridge University Press.
• Hua, S. (2021). Sun Tzu’s art of War. LID Publishing.
• Kaldor, M. (1999). Old and new wars: Organized violence in a global era. Polity Press.
• Kaldor, M. (2013). In defence of new wars. Stability: International Journal of Security and Development, 2(1). [CrossRef]
• Krepinevich, A. F. (1994). Cavalry to computers: The pattern of military revolutions. The National Interest. Retrieved from https://nationalinterest.org/ article/cavalry-to-computer-the-pattern-of-military-revolutions-848
• Krieg, A. (2016). Externalizing the burden of war: The Obama doctrine and US foreign policy in the Middle East. International Affairs, 92(1), 97–113. [CrossRef]