CUMHURİYETİN İLÂN EDİLİŞİ VE HALİFELİĞİN KALDIRILMASI SÜRECİNDE “İSTİKBAL” GAZETESİ’NDE LÜTFİ FİKRİ BEY

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 37 - 62, 28.07.2018

Asuman Demircioğlu

Öz

“İstikbal”
gazetesi Trabzon’da yayınlanmıştır. Milli Mücadele desteklenmiştir. Daha sonra
TBMM’de İkinci Gruba destek veren yazılar yazılmıştır. Milli Hâkimiyet'in
Meclis’te tecelli etmesi savunulmuştur.

                Bu da
ancak şahsi hürriyetin güvencede olmasıyla sağlanabilecektir. İkinci TBMM için
gerçekleştirilecek seçimlerinde seçimlere müdahale edilmemesi istenilmiştir.
Cumhuriyete değil ilân edilişine karşı çıkılmış, halifeliğin kaldırılmasına
tepki gösterilmiştir. Bu süreçte Lütfi Fikri Bey İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmıştır.
Lütfi Fikri Bey’e destek verilmiştir. Bu bağlamda kişi hak ve özgürlükleri,
basın özgürlüğü, hukukun üstünlüğü konuları üzerinde durulmuştur.   

Anahtar Kelimeler

İstikbal, Trabzon, Hakimiyet-i Milliye, İstiklal, Mahkemesi

LÜTFİ FİKRİ BEY IN “İSTİKBAL” NEWSPAPER DURING THE ANNOUNCEMENT OF THE REPUBLIC AND ABOLISHMENT OF CALIPHATE

Öz

            "İstikbal"
was published in Trabzon. The
National Struggle was supported by this newspaper. Later, essays supporting the
second group in the Turkish Grand National Assembly were written.

This
can be just achieved if the individual freedoms are safe. It was asked to avoid the interventions in elections for The Second the National Assembly. It was
against in the manner of declaring the Republic. Indeed, there was no problem
with the republican regime. It was reacted to the abolition of
the Caliphate. Lütfi Fikri Bey was tried at The Independence Court in this
process. Lütfi Fikri Bey was
supported in the newspaper. In this context, the issues of rights and freedoms of people, freedom of the
press and the rule of law are emphasized.

Anahtar Kelimeler

İstikbal, Trabzon, Hakimiyet-i Milliye, The Independence Court

Kaynakça

• Atatürk, Kemal, Nutuk, 1919-1927, Ankara, 1989
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, IV, Belge 537, s.520-521
• TBMMZC, XXIX/1, s.182-192
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC), II./28, s.283-286
• Cumhuriyet
• İstikbal
• ALBAYRAK, Hüseyin, Trabzon Basın Tarihi, Ankara, 1994.
• ARIKOĞLU, Damar, Hatıralarım, İstanbul, 1961.
• Atatürk Ansiklopedisi, Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi, IX, (Yay. Haz. Kemal Zeki Gençosman) İstanbul, 1981.
• AYBARS, Ergun, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, I, İzmir, 1986.
• AYBARS, Ergün, İstiklal Mahkemeleri, Yakın Tarihimizin Gerçekleri, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1997.
• AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal, 1922-1938, III, İstanbul, 1978.
• BARUTÇU, Faik Ahmet, Siyasi Anılar, İstanbul, 1977.
• COŞAR, Ömer Sami, Milli Mücadele Basını, İstanbul, 1964.
• ÇEVİK, Zeki, Milli Mücadelede “Müdafaa-i Hukuk’tan Halk Fırkası’na Geçiş (1918-1923), İstanbul, 2002.
• DEMİREL, Ahmet, Birinci Meclis’te Muhalefet İkinci Grup, İletişim Yayınları, İstanbul, 1994.
• Dersim Mebusu Lütfi Fikri Bey’in Günlüğü, (Yay.Haz.Yücel Demirel), Arma Yayınları, İstanbul 1991.
• EROĞLU, Hamza, Atatürk ve Cumhuriyet, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1989.
• Faik Ahmet (Barutçu), Hatıralar, Birinci Defter
• Hilafet Sevdası Karşısında Milli Hakimiyet Mücadelesi, (Yay. Haz. Mehmet Akif Tural), Ankara 2005
• KANSU, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, II, Ankara, 1988.
• Kılıç Ali, Kılıç Ali Hatıralarını Anlatıyor, İstanbul, Sel. Yay, 1955.
• ÖKE, Mim Kemal, Mustafa Kemal Paşa ve İslam Dünyası Hilafet Hareketi, İstanbul, 1999.
• ÖZEL, Sabahattin, Millî Mücadelede Trabzon, Ankara, 1991.
• SONYEL, Salâhi R., Türk Kurtuluş Savaşı Dış Politika, II, Ankara, 1991.
• SOYAK, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Yayınları, I, İstanbul, 1973.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler, İstanbul, 1995.
• TUNCAY, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetimi’nin Kurulması, İstanbul, 1999.
• TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, 2.Kitap, Bilgi Yayınları. Ankara, 1992.
• ULUĞ, Naşit Hakkı, Halifeliğin Sonu, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 1975.
• YALMAN, Ahmed Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, II, Ankara, 1970.
• YÜKSEL, Murat, Ali Şükrü Bey ve Topal Osman Ağa, Trabzon, 1993.
• GÜNEŞ, İhsan, “1923 Seçimlerinde Oylar Nasıl Kullanıldı”, AÜSBF Dergisi, XLVI, S.1, (1991), s.253-264.
• ÖZKAYA, Yücel, “Türk Basınında Cumhuriyetin Öncesi ve Sonrası”, Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, III, S.11, (Mayıs 1993), s.279-310.