BİR MİKROTOPONİMİ DENEMESİ; SİNOP-AYANCIK’TA ZİNGAL ORMAN İŞLETMESİ’NİN YER ADLARINA ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 39, 149 - 164, 30.06.2018

Cevdet Yılmaz , Mutlu Kaya

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.322042

Cited By: 4

Öz

Belirli bir
yörede, çoğunluğu haritalarda yer almayan, fakat sadece orada yaşayanlar
tarafından bilinen bazı yer adları vardır. Nesilden nesile aktarılarak günümüze
ulaşan çiftlik, mera, ekinlik, çeşme, kuyu, pınar vb. bu yer adları Toponimi bilim
dalı içinde mikrotopinimin konusudur. Mikrotopinimlerin ortaya çıkmasında
çevredeki flora, fauna, jeomorfoloji ve hidrografya gibi doğal özellikler
kadar, o yöredeki sosyo kültürel yapı ile tarım, hayvancılık, ormancılık gibi
ekonomik faaliyetler büyük ölçüde etkili olur. 

Bu
çalışmada, Sinop’un Ayancık ilçesi ve yakın çevresinde yabancı sermayeli bir
şirket olan ZİNGAL tarafından kurulan orman işletme ve ağaç sanayinin etkisiyle
ortaya çıkan mikrotoponimler üzerinde durulmuştur. Türkiye’de orman işletmesi
ve ağaç sanayiinin ilk kurulduğu yerlerden biri olan Ayancık ilçesinde
ormancılık halen en önemli ekonomik faaliyet olarak varlığını sürdürmektedir.
Ayancık’ta 1929’da kurulan orman işletmesi ve bu işletmeden elde edilen
ağaçları işleyen kereste fabrikası, ilk kuruluşundan günümüze, ilçe merkezinde
cadde ve sokak adları; kırsalda ise köprü, rampa, istasyon vb. mevkii
isimlendirmelerinde etkili olmuştur.

Ülkemizde
yabancı kelimelere karşılık bulma mecburiyeti ve bu konuda yaşadığımız
başarısızlık özellikle son yıllarda daha da gözle görülür hale gelmiştir.
Anadilden yeni kelimeler ve yeni yer adları türetme konusunda yaşanan
sıkıntılar dikkate alındığında, Zingal şirketinin Ayancık yöresinde
gerçekleştirdiği uygulamalar günümüzde bu alanda yaşanan sorunlar için örnek
alınacak bir çalışma olarak görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

: Toponimi, Yer Adları, Mikrotopinim, Ekonomik Faaliyetler, Ormancılık, Sinop

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. ve Uzun, A. (2011). Şehirsel toponimi (hodonimi) Türkiye için bir tipoloji denemesi. Coğrafi Bilimler Dergisi CBD, 9(2), 123-133.
• Höhn, P. ve Yılmaz, C. (2012). Holztransport zu lande, zu wasser, auf Schienen und in der luft; die waldbahn der ZİNGAL AG in Ayancik, Türkei. Teil:6, Mit der Eisenbahn zum Sagewerk”, Argeschmalspur INFO 3/2012, (12-21).
• Kaya, M. (2011). Türkiye’nin ilk sanayi kasabalarından biri: Ayancık, Sinop. (Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun).
• Koday, S., Kaya, G., Akbaş, F. (2016). Salihli ilçesinde köy adlarında coğrafyanın etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (2), 559-582. Kültür Bakanlığı (1984) Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Şahin, C. (2010). Türkiye Yer Adlarında Ceviz / Koz: Coğrafi Bir Araştırma. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Şahin, G. (2010). Türkiye’de yapılmış toponimi çalışmaları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 3, Sayı:4, 134-156.
• Tuncel, H. (2000). Türkiye’de ismi değiştirilen köyler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 23-34.
• Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (1998). Beşeri Coğrafya; İnsan Kültür Mekân, İstanbul: Çantay Kitabevi Yayınları.
• Yavuz, S. ve Şenel, M. (2013). Yer adları (toponim) terimleri sözlüğü. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish, Volume 8/8 Summer, p. 2239-2254.
• Yılmaz, C. (2013), Sanayide yer seçimi ve küreselleşme: Ayancık-Zingal örneği (Sinop). (TÜCAUM) VII. Coğrafya Sempozyumu 2012 Bildiriler Kitabı içinde (s. 297-309). Ankara.
• Fotoğraflar:
• Fotoğraf; 5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,18,23,24 Ayancık Orman İşletmesi Arşivi.
• Fotoğraf; 2,3,4,25 Cevdet Yılmaz-Mutlu Kaya Fotoğraf Arşivi.
• Fotoğraf; 17,19,26 R. Cieslar.
• Fotoğraf; 20,21,22 Anonim (Google Görseller).