AMERİKAN TİYATROSUNDA SANAT VE POLİTİKA: ELMER RICE VE CLIFFORD ODETS’İN OYUNLARINDA BİREYSEL BAŞKALDIRI TEMALARI

Yıl 2019, Sayı: 63, 647 - 661, 27.12.2019

Deniz Aras

Öz

Politik tiyatro, sanatın birey ve toplum üzerinde
yaratabileceği etkinin bir ifadesi şeklinde ortaya çıkarken, iki Dünya savaşı
arasında sıkışıp kalan insanlığın tanıklık ettiği radikal değişikliklerle birlikte
değişmesi gereken düzene işaret eder. Siyasi bilincin gelişmesi için tiyatronun
bilinçlenmesinin gerekliliği ve yükselen Marksizm düşüncesiyle birlikte önem
kazanan toplumsal eleştiri, 1930’lara doğru Amerikan tiyatrosu içerisinde
tartışmasız bir yere sahip olur. Dönemin yazar ve sanatçıları, sorgulanması
gereken gerçekleri ve değişmesi gereken düzeni, toplumun değer yargılarını yeni
bir politik duruşla birleştirerek aktarmaya çalışırlar. Bu dönem içerisinde
ortaya koyulan yapıtlar ise dönemin toplumsal, ekonomik ve siyasal sorunlarına tepkisiz
kalamayan sanatın başkaldırısıdır. Bu çalışmanın amacı, Amerikan tiyatrosu
içerisinde yer alan Clifford Odets ve Elmer Rice’ın oyunları üzerinden toplumsal
gerçekçilik ve solcu tiyatro anlayışıyla izleyici duygusunun ve katılımının
tamamını talep eden tiyatronun kapitalist sisteme karşı birleştiği politik
hareketin sanatsal başkaldırısını açıklamaktır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Politika, Amerikan tiyatrosu, Başkaldırı, Politik Tiyatro

Kaynakça

• Atkinson, Brook; Hirschfield, Albert. (1973). The Lively Years: 1920-1973. New York: Association Press. Benjamin, Walter. (2014). Brecht’i Anlamak. Haluk Barışcan, Güven Işısağ (Çev.). İstanbul: Metis (Orijinali 1966’da yayımlanmıştır). Beşe, Ahmet. (2006). “Clifford Odets’in Awake and Sing! Adlı Yapıtına Oluşumsal Yapısalcı Bir Yaklaşım”, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:14. Erzurum. Bigsby, C. W. E. (1983). A Critical Introduction to Twentieth-Century American Drama Volume One 1900 – 1940. Cambridge: Cambridge University Press. Dukore, Bernard F. (1984). American Dramatists 1918-1945. London: Macmillan. Meserve, Walter J. (1994). An Outline History of American Drama. New York: Feedback Theatrebooks & Prospero Press. Miller, Jordan Y.; Frazer, Winifred L. (1991). American Drama Between Wars: A Critical History. Boston: Twayne Publishers. Murphy, Brenda. (1987). American Realism and American Drama 1880-1940. Cambridge: Cambridge University Press. Odets, Clifford. (1984). “Awake and Sing”, Famous American Plays of 1930s, Ed. Harold Clurman, New York: Avon Pub. s. 19-95. Odets, Clifford. (1939). “Waiting For Lefty”. Five Contemporary American Plays. (ed. William H. Hildreth ve Wilson R. Dumble). New York: Harper & Brothers, s. 194-225. Piscator, Erwin. (2012). Politik Tiyatro. Mustafa Ünlü, Suavi Güney (Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı (Orijinali 1979’da yayımlanmıştır). Ranciére, Jacques. (2013). Özgürleşen Seyirci. E. Burak Şaman (Çev.). İstanbul: Metis (Orijinali 2008’de yayımlanmıştır). Reynolds, R.C. (1986). The Development of the American Social Drama in the Thirties. New York: The Whitston Publishing Company. Rice, Elmer. (1997). Three Plays: The Adding Machine, Street Scene and Dream Girl. New York: Hill and Wang. Scharine, Richard G. (1991). From Class to Caste in American Drama. New York: Greenwood Press. Smiley, Sam. (1972). The Drama of Attack: Didactic Plays of the American Depression. Columbia: University of Missouri. Toksoy Çeber, Duygu. (2016). “Yapısalcı Yöntem Açısından “Kadınlar da Savaşı Yitirdi” Oyun Metninin Görsel Düzenlemesi”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Aralık, sayı 30, ISSN 1302-2938, s. 52-61. Wainscott, Roland H. (1997). The Emergence of the Modern American Theatre 1914-1929. New Heaven: Yale University Press.