JAPON TOPLUMUNDA DEĞİŞİM İZLERİ: ZAMAN SERİSİ VERİLERİ IŞIĞINDA

Yıl 2021, Sayı: 66, 381 - 398, 24.06.2021

Levent Toksöz

Öz

Japonya; Türkiye’de olumlu imaja sahip ülkelerin başında yer alır. Japonların çağdaşlaşırken kültüründen vazgeçmediği imajı yüz yılı aşkın süredir Japonya algısının temelini oluşturur. Diğer yandan her toplum gibi Japonya da tarih boyunca farklı kültürlerle etkileşim hâlinde olagelmiştir. Bu çalışmada, günümüz Japon insanının hayata bakış açısındaki değişim ele alınmaktadır. Bu amaçla; Hakuhōdō Enstitüsü tarafın-dan 1992 yılından itibaren günümüze dek gerçekleştirilen ve açık veri kaynağı olarak araştırmacılara sunulan Seikatsuteiten zaman serisi verileri incelenmiştir. Çalışma sonucunda öne çıkan bulgular “yakın ilişki arzusunda düşüş”, “evlilik kurumuna atfedilen önemde azalma”, “iş yaşantısında kadın erkek eşitliği ve esnek yaklaşım”, “Japon tarzı yemek sitilinden uzaklaşma” ve “dini inançta zayıflama” olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular “küreselleşme” kavramı çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Japonya, Değişim, Küreselleşme, Kültürel muhafaza

Traces of Change in Japanese Society: In the Light of Time Series Data

Öz

Japan is on top of the countries with positive images in Turkey. The image that the Japanese does not abandon their culture while modernizing is the basis of the Japanese perception for more than a century. However, like every society, Japan has been in interaction with different cultures throughout its history. In this study, the change in the perspective of today's Japanese people on life is discussed. For this pur-pose; The Seikatsuteiten time series data, carried out and presented to researchers as an open data source since 1992 by the Hakuhōdo Institute, was examined. The findings featured as a result of the study were evaluated as "decrease in desire for affiliation", "decrease in importance attributed to conjugal union", "equality of men and women in business life and flexible approach", "alienation to Japanese food style" and "weakening in religious belief". The findings were discussed within the framework of the concept of "globalization".

Anahtar Kelimeler

Japan, Change, Globalization, Cultural preservation

Kaynakça

• Abdürreşid İbrahim. (1328[1910/1911]). Âlem-i İslâm ve Japonya’da İntişarı İslâmiyet, C. 1, İstanbul: Nâşiri Ebu’l-Ulâ ve Eşref Edib, Ahmed Sakî Bey Matbaası.
• Aramaki, H. (2019). 45 Nende nihonjin wa dō kawatta ka 1 -Dai 10 kai ‘Nihojin no ishiki’ chōsa kara- (45 Yılda Japonlar nasıl değişti? 1: 10’nuncu ‘Japon Algısı’ araştırmasından). Broadcast Research and Survey, 69(5), 2-37.
• Aramaki, H., Murata, H., & Yoshizawa, Ç. (2019). 45 Nende nihonjin wa dō kawatta ka -Dai 10 kai ‘Nihojin no ishiki’ chōsa kara- (45 Yılda Japonlar nasıl değişti? 2: 10’nuncu ‘Japon Algısı’ araştırmasından) Broadcast Research and Survey, 69(6), 62-82.
• Atalay, B. (1984). Sanayileşme ve Geleneksel Yapı (Japon Modeli). Ankara: DPT, Sosyal Planlama Başkanlığı, Planlama Dairesi.
• Bostancı, N. (1995). Toplum, Kültür ve Siyaset. Ankara: Vadi yayınları.
• Bozdağ, İ. (1985). İşte Japon Modeli: Batıcılar Zorlamasa Türkiye Japonya Olurdu. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• Dündar, M. (2020). Japonlar Batının iyi yönlerini mi aldı? 50-57. (K. Şarman, Röportaj Yapan) Atlas Tarih.
• Esenbel, S. (1999). Japonya ve Türkiye çağdaşlaşma tarihinin karşılaştırılması. S. Esenbel, & A. M. Demircioğlu içinde, Çağdaş Japonya'ya Türkiye'den Bakışlar (s. 9-30). İstanbul: Simurg Kitapçılık.
• Friedman, T. L. (2010). Lexus ve Zeytin Ağacı: Küreselleşmenin Geleceği. (E. Özsayar, Çev.) İstanbul: 4. Baskı, Boyner Yayınları.
• Gaimushō. (2012). Toruko ni okeru tainichi seronchōsa (kekka gaiyō) (Türkiye'de Japonya'ya ilişkin kamuoyu araştırması (sonuç özeti)). https://www.mofa.go.jp /mofaj/press/release/24/5/0522_ 01.html. adresinden alındı.
• Gerrig, R. J., & Zimbardo, P. G. (2017). Psikolojiye Giriş: Psikoloji ve Yaşam. (G. Sart, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Giddens, A. (1991). The Consequences of Modernity.Stanford: Stanford University Press.
• Güvenç, B. (2002). Japon Kültürü (4.baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hürriyet. (17 Eylül 2015, Eylül 17). Yalova'da Japon mühendis anısına yaptırılan ’haysiyet anıtı’ açıldı. https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/yalovada-japon-muhendis-anisina-yaptirilan - haysiyet-aniti-acildi-30093293 adresinden alındı.
• Imada, S., & Furumitsu, I. (2019). Nihon ni okeru shoku no dentō to gendai (Traditional and modern eating in Japan). Enkōkagaku kenkyū, 3(1), 59-82.
• Inglehart, R., & Baker, W. (2000). Modernization, cultural change and the persistence of traditional values. American Sociological Review, 61(1), 19-51.
• Kobayashi, T. (2019). Nihonjin no shūkyōteki ishiki ya kōdō wa dō kawatta ka –ISSP Kokusai hikaku chōsa ‘shūkyō’Nihonno kekka kara- (Japonların din algısı ve davranılşarı nasıl değişti?: ISSP Uluslararası karşılaştırma çalışması ‘Din’ Japonya sonuçlarından). Broadcast Research and Survey, 69 (4), 52-72.
• Korkmaz, A. (2013). Değerler sosyolojisi. Toplum Bilimleri Dergisi, 7(14), 51-78.
• Kōseirōdōshō. (2017). Heisei 30 nen wagakuni no jinkō dōtai (2018 Yılı Japonya Demografisi). https://www.mhlw.go.jp/toukei/list/dl/81-1a2.pdf adresinden alındı.
• Kotler, P., Haider, D., & Rein, I. (1993). Marketing Places: Attracting İnvestment and Tourism to Cities,State and Nations. New York: The Free Press.
• Kurtuluş, K., & Bozbay, Z. (2011). Ülke imajı: Japonya ve Çin'in ülke imajları açısından karşılaştırılması. İstanbul University Journal of the School of Business Administration, 40(2), 267-277.
• Kurtuluş, S. D. (2008). Ülkelerin marka kişiliği üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler, 2, 285-300.
• Landes, D. (2000). Culture makes almost all the difference. E. L. Harrison, & H. P. S. içinde, Culture Matters: How Values Shape Human Progress. New York: Basic Books.
• Lebra, T. (2013). Japonlar ve Davranış Biçimleri. (O. Baykara, Çev.) İstanbul: Boğazziçi Üniversitesi Yayın Evi.
• Martin, H. P., & Schuman, H. (1997). Globalleşme Tuzağı. (K. Karadana, Çev.) Ankara: Ümit Yayınları.
• Misawa, N. (2010). Japon kaynakları ışığında Ertuğrul Faciası. Düşünen Siyaset, 27, 179-194.
• Murata, H., Masaki, M., & Hagiwara, J. (2016). Chōsa kara mieru nihonjin no shokutaku- ‘Shoku seikatsu ni kansuru seronchōsa’ kara (1)- (Araştırmada görülen Japonların yemek masası: ‘Yeme alışkanlıkları üzerine kamu görüşü anketi’ nden (1)). Broadcast Research and Survey, 66(10), 54-83.
• Murata, H., &Masaki, M. (2016). Kazoku to shoku no kankei wa kawarunoka -‘Shoku seikatsu ni kansuru seronchōsa' kara (2)- (Aile ve yemek iliş-kisi değişiyor mu?: ‘Yemek alışkanlıkları üzerine kamu görüşü anketi’ nden (2)). Broadcast Research and Survey, 66(11), 2-21.
• Nōrinsuisanshō. (2009). Sanka shiryō 2: Komeni kansuru kankei shiryō (Referans Materyalleri 2: Pirince ilişkin materyaller). https://www.maff.go.jp/j/council/ seisaku/syokuryo /171130/ attach/ pdf/index-15.pdf adresinden alındı.
• Nōrinsuisanshō. (2018). Heisei 30 nendo shokuryō jukyūhyō (2018 Yılı gıda arz talep tablosu). https://www.e-stat.go.jp/dbview?sid=0003417195 adresinden alındı Özşen, T. (2016). Japon Modernleşmesine Kırsaldan Bakış. İstanbul: Nobel Bilimsel Eserler.
• Şentürk, T., & Kartal, B. (2018). Tutum teorisi açısından ülke imajı, ürün imajı ve tüketici satın alma niyeti. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 1033-1050.
• Toksöz, L. (2016). Batı Kaynaklı Kelime Algısı -Dost musun Düşman mı? Türk ve Japon Üniversite Öğrencileri Üzerine bir Araştırma. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Toksöz, L. (2020). Japonya imajını oluşturan faktörler üzerine bir inceleme: Namık Kemal Üniversitesi örneği üzerine. 7. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi Bildiri Tam Metin Kitabı (s. 255-268). Ankara: Asos Yayınları.
• UNDP. (2020). Human Development Reports. http://hdr.undp.org/en/2020-report. adresinden alındı.