BƏDİİ-SƏNƏDLİ BİOQRAFİK NƏSRDƏ PSİXOLOGİZM

Yıl 2021, Sayı: 67, 32 - 41, 01.12.2021

Lala Hasanova

Öz

Son yıllarda yaratılan biyografik eserler, Sovyet yıllarında sistem tarafından ezilen, kısıtlama ve zulüm atmosferinde yaşayan yaratıcı insanların kaderini yansıtıyor. Bu tür çalışmalarda anlatılan karakterin “başarı öyküsü” değil, karşılaştığı zorluklardır. Ana görüntünün hayatı tamamen tasvir edilmemiştir. Yazar, yaratıcı bir kişinin sistemle çarpışmasının en canlı şekilde yansıtıldığı bölümlere odaklanan "büyük" bir görüntü kullanır. Yazarlar, belirli gerçeklere ve olaylara atıfta bulunsalar da bu çalışmalar aynı zamanda Sovyet döneminin genel bir resmini de tasvir ediyor. Makalede estetik ve belgesel nitelikli nesir için seciyevi olan psikolojik tasvir vasıtaları ve özellikleri araştırılmış, Anar’ın “Hayatım Acıtır” ve “Kerem Gibi” adlı eserlerinde biyografik eserlere özgü, üçüncü şahıs tarafından yapılan tahkiye, yazarın düşüncesi ve olay örgüsünün kuruluşundaki ilişki tahlil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bioqrafiya, Psixologizm, Təhkiyə, Assosiativ Kompozisiya, Müəllif Konsepsiyası

Features of Psychologism in Fictional Documentary Biography

Öz

Biographical works created in recent years reflect the fate of creative people who were oppressed by the system in the Soviet years, lived in an atmosphere of restrictions and persecution. In such works, it is not the character's “success story” that is depicted, but the difficulties he faces. The life of the main image is not depicted entirely, the author uses a "large" image, focusing on episodes in which the collision of a creative person with the system is most vividly reflected. Although the authors refer to specific facts and events, these works also depict a generalized picture of the Soviet period. The article examines the means of psychological description, the peculiarities of psychologism characteristic of fiction and fiction-documentary literature, the author's concept, associative composition. Biographical works of Anar "Life hurts" and "Freely Kerem" were analyzed.

Anahtar Kelimeler

Biography, Psychologism, Narration, Associative Composition, Author

Kaynakça

• Anar (2004). “Həyatım ağrıyır”, Anar Əsərləri (s. 260-321). III cild, Bakı: Nurlan.
• Anar. (2015). “Kərəm kimi (Nazim Hikmətin həyat və yaradıcılığı haqqında anılar, düşüncələr romanı)”, Anar Əsərləri. VII cild. Bakı: Nurlan.
• Гинзбург, Л.Я. (1977). О психологической прозе. Ленинград: Художественная литература.
• Галич А. (1984). Современная художественная документально –биографическая проза. Проблемы развития жанров, Автореф. диссер. на соискание уч. ст. к.ф.н., Донецк.
• Есин А. Б. (1988). Психологизм русской классической литературы: кн. для учителя. Москва: Просвещение. Колобаева Л. (1999). “Никакой психологии», или фантастика психологии? (О перспективах психологизма в русской литературе нашего века)”. Вопросы литературы, № 2, с. 3-20.
• Местергази Е.Г. (2008). Художественная словесность и реальность (документальное начало в отечественной литературе ХХ века). Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук, Москва.
• Муратова М. (2018). Эволюция документальной прозы в современной таджикской литературе (на примере документальной прозы Дододжона Раджаби). Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук, Душанбе.
• Наркевич А. (1962). Биография // Краткая литературная энциклопедия. (Гл. ред. А. А. Сурков.). М.: Сов. энцикл., 1962-1978. Т. 1: Аарне — Гаврилов. — М.: Сов. энцикл., Cтб. 620-621.
• Панова Н.Ю. (2011) Психологизм художественной литературы как отражение внутреннего мира человека (теоретический аспект) // Актуальні проблеми слов’янської філології. Випуск XXІV. – Частина 2, c. 312-320.
• Романова С.В. (2020). Исторические предпосылки становления художественно документального метажанра в современной русскоязычной прозе Беларуси. Вестник Волжского университета имени В.Н. Татищева № 1, том 1.
• Раренко М.Б. (2017). Биография: Эволюция и гибридизация жанра: Аналит. обзор / РАН. ИНИОН. Центр гуманит. науч.-информ. исслед. Отд. языкознания; Отв. ред. Трошина Н.Н. – М.